Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

3.1 Εισαγωγή.

 

3.1.1 Στο εθνικό σύστημα ετοιμότητας καθορίζεται ως αρμόδιος φορέας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, δεδομένου ότι η θαλάσσια κυκλοφορία εντός των χωρικών υδάτων συνιστά απειλή κινδύνου για το θαλάσσιο περιβάλλον, ο οποίος ενδέχεται να προέλθει από πετρελεύσεις πλοίων, φορτοεκφορτώσεις υδρογονανθράκων, άλλες εμπορικές πράξεις, συνήθεις λειτουργικές διαδικασίες ή ναυτικά ατυχήματα.

 

Πρόσθετο κίνδυνο για το θαλάσσιο περιβάλλον αποτελούν δυνάμει οι παράκτιες βιομηχανικές εγκαταστάσεις καθώς και οι πλατφόρμες εξόρυξης αργού πετρελαίου.

 

3.1.2 Η αντιμετώπιση ατυχηματικών ρυπάνσεων από πετρέλαιο επιβάλλει τον προσεκτικό σχεδιασμό έγκαιρης και αποτελεσματικής κινητοποίησης όλων των εμπλεκόμενων στην καταπολέμηση της ρύπανσης φορέων του ευρύτερου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, βάσει μιας προκαθορισμένης οργανωτικής και επικοινωνιακής δομής, ευέλικτης και ικανής να ανταποκριθεί σε κάθε ενδεχόμενο περιστατικό μη απόλυτα προβλεπτής εξέλιξης.

 

3.2 Στοχοθεσία.

 

3.2.1 Το εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης συστηματοποιεί την συνάρθρωση των φορέων που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων ή δυσμενών συμβάντων, τα οποία ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την διαφυγή πετρελαίου ή επιβλαβών ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον.

 

3.2.2 Οι αντικειμενικοί στόχοι του σχεδίου αποβλέπουν στην διασφάλιση όρων έγκαιρης και αποτελεσματικής πρόληψης επέκτασης και επιτυχούς αντιμετώπισης της ρύπανσης της θάλασσας μέσω:

 

(i) προκαθορισμού ευέλικτης και λειτουργικής οργανωτικής δομής όπου συμμετέχουν όλες οι συνεργαζόμενες υπηρεσίες της Κεντρικής Διοίκησης, της Περιφέρειας και της Αυτοδιοίκησης, οι Ένοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφάλειας, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις καθώς και εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα και επιστημονικά ιδρύματα,

 

(ii) προσδιορισμού των περιοχών υψηλού κινδύνου,

 

(iii) προσδιορισμού των παράκτιων περιοχών υψηλής προτεραιότητας προστασίας,

 

(iv) διατήρησης αποθεμάτων ασφαλείας σε μέσα, υλικά και εξοπλισμό καταπολέμησης,

 

(v) εκπαίδευσης των χειριστών του αντιρρυπαντικού εξοπλισμού και των διοικητικών στελεχών των υπόχρεων φορέων και του Λιμενικού Σώματος,

 

(vi) εκτέλεσης ασκήσεων για την διαπίστωση και βελτίωση του βαθμού επιχειρησιακής ετοιμότητας.

 

3.3 Σκοπός και περιεχόμενο του Σχεδίου.

 

3.3.1 Η δομική αντιστοιχία του Εθνικού Σχεδίου, των Τοπικών Σχεδίων των Λιμενικών Αρχών και των σχεδίων έκτακτης ανάγκης των υπόχρεων φορέων ή εγκαταστάσεων που καθορίζονται από το άρθρο πέμπτο του νόμου [Ν] 2252/1994 (ΦΕΚ 192/Α/1994) διευκολύνει την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων για την αντιμετώπιση των περιστατικών ρύπανσης ανάλογα με την τροπή εξέλιξής τους.

 

3.3.2 Το Εθνικό Σχέδιο οριοθετεί τις λειτουργικές αρμοδιότητες των συνεργαζόμενων φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και των Ενόπλων Δυνάμεων, ώστε σε κάθε περίπτωση ρύπανσης ή ενδεχόμενου κινδύνου ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών να αναλαμβάνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την εξουδετέρωση ή τον περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεών της και να διασφαλίζονται τα συμφέροντα των πολιτών στις θιγόμενες τοπικές κοινωνίες.

 

3.4 Ορισμοί

 

Η συμπερίληψη ορισμών στοχεύει στην αποσαφήνιση των εννοιών των συνήθως χρησιμοποιούμενων όρων:

 

Πετρέλαιο, καλείται κάθε είδος ή μείγμα αργού ή καυσίμου πετρελαίου ή προϊόντων διύλισης αυτού, ή πετρελαιοειδή κατάλοιπα προερχόμενα από χώρους μηχανοστασίων πλοίων ή χώρους φορτίων δεξαμενόπλοιων, ή εγκαταστάσεις, ή οποιαδήποτε μίγματα υδρογονανθράκων / ύδατος που προσομοιάζουν με πετρελαιοειδή.

 

Επιβλαβείς ουσίες, καλούνται ουσίες διαφορετικές από πετρέλαιο, οι οποίες εφόσον διαφύγουν στο θαλάσσιο περιβάλλον ενδέχεται να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, στο θαλάσσιο οικοσύστημα και να προξενήσουν ζημιές σε περιοχές αναψυχής ή να παραβλάψουν άλλες νόμιμες χρήσεις της θάλασσας.

 

Αντιμετώπιση, καλείται κάθε ενέργεια η οποία αναλαμβάνεται με σκοπό την αποτροπή εκδήλωσης ή επέκτασης της ρύπανσης, τον περιορισμό των δυσμενών συνεπειών στο περιβάλλον, την καταπολέμηση ή την παρακολούθηση της κίνησης της κηλίδας.

 

Εθνικός Συντονιστής, είναι η Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 242/1999 (ΦΕΚ 201/Α/1999)) και το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (νόμος [Ν] 2252/1994 (ΦΕΚ 192/Α/1994) σε συνδυασμό με το νόμο [Ν] 1844/1990 (ΦΕΚ 100/Α/1990)). Σε εξαιρετικές περιπτώσεις σοβαρών περιστατικών είναι δυνατόν να αναλαμβάνονται καθήκοντα Εθνικού Συντονιστή από Ανώτατο Αξιωματικό Λιμενικού Σώματος ή τον Αρχηγό Λιμενικού Σώματος.

 

Φορέας Υποστήριξης, καλείται κάθε εμπλεκόμενος κρατικός φορέας, υπηρεσία της Αυτοδιοίκησης, επιχείρηση του ιδιωτικού τομέα της ναυτιλίας ή μονάδα των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία αναλαμβάνει συγκεκριμένες υποστηρικτικές δράσεις βάσει του Εθνικού Σχεδιασμού κατά την αντιμετώπιση περιστατικού ρύπανσης.

 

Τοπικός Συντονιστής (On - Scene Commander), καλείται ο υπεύθυνος οργάνωσης της αντιμετώπισης της ρύπανσης σε τοπικό επίπεδο και κατά κανόνα είναι ο προϊστάμενος της Λιμενικής Αρχής ή ο Επικεφαλής του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Καταπολέμησης, σε περίπτωση καταπολέμησης εκτεταμένης ρύπανσης στις περιοχές ευθύνης περισσότερων της μιας Λιμενικών Αρχών.

 

Κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καλείται οιοδήποτε ατύχημα, γεγονός, συμβάν ή περιστατικό, ανεξάρτητα από το αίτιο πρόκλησής του, συνεπεία του οποίου προκαλείται σοβαρή ρύπανση ή ενδέχεται να προκύψει σοβαρή απειλή κινδύνου ρύπανσης του θαλασσίου περιβάλλοντος από πετρέλαιο ή άλλες επιβλαβείς ουσίες και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, συγκρούσεις, προσαράξεις και άλλα συμβάντα σε πλοία, διαφυγή πετρελαίου ή επιβλαβών ουσιών από θαλάσσιες και παράκτιες εγκαταστάσεις καθώς και την παρουσία πετρελαίου ή επιβλαβών χημικών στο περιβάλλον συνεπεία βλάβης ή ατυχήματος σε βιομηχανικές μονάδες ή σε θαλάσσιες εγκαταστάσεις μακριά από τις ακτές.

 

Εθνικός Σύνδεσμος Καταπολέμησης Ρύπανσης (National On - Scene Commander: NOSC), καλείται ο οριζόμενος για το σκοπό αυτό Αξιωματικός Λιμενικού Σώματος της Διεύθυνσης Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος, ο οποίος συμμετέχει στην καταπολέμηση ενός μεγάλου περιστατικού στο πλαίσιο παροχής διεθνούς βοήθειας σε τρίτη χώρα.

 

Ανώτατος Συντονιστής Καταπολέμησης Ρύπανσης (Supreme On - Scene Commander: SOSC), καλείται ο γενικός συντονιστής οργάνωσης της αντιμετώπισης ενός περιστατικού ρύπανσης μεγάλης έκτασης, για το οποίο υπάρχει διεθνής κινητοποίηση. Κατά κανόνα ο ρόλος αυτός αναλαμβάνεται από στέλεχος του Εθνικού Συντονιστή της πληγείσας χώρας ή εκείνου του παράκτιου κράτους που ευρίσκεται πλησιέστερα προς την κηλίδα, σε περίπτωση αντιμετώπισης μεγάλου περιστατικού ρύπανσης στα διεθνή ύδατα.

 

Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή, καλείται η επιτελική ομάδα εμπειρογνωμόνων που υποστηρίζει τον Εθνικό Συντονιστή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την εξασφάλιση άρτιας διατομεακής προσέγγισης θεμάτων που ανακύπτουν κατά την αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών ρύπανσης. Αποτελείται από μόνιμους εκπροσώπους των εμπλεκόμενων φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και πλαισιώνεται από ειδικούς επιστημονικούς συμβούλους, οι οποίοι ορίζονται κατά περίπτωση ανάλογα με τη φύση του συμβάντος από τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας κατόπιν εισήγησης της Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος. Για τα μη μόνιμα μέλη της Επιτροπής είναι δυνατόν να προβλέπεται αποζημίωση από το Γαλάζιο Ταμείο βάσει του άρθρου 18 του νόμου [Ν] 743/1977 (προεδρικό διάταγμα 55/1998).

 

3.5 Υποστήριξη από συναρμόδιους φορείς.

 

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση μεγάλης έκτασης ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες, η οποία στοχεύει στην προάσπιση της δημόσιας υγείας, της αισθητικής αξίας των παράκτιων περιοχών, της τουριστικής βιομηχανίας, των αλιευτικών πόρων και της βιοποικιλότητας, επιτυγχάνεται με την συνεργασία των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των ενόπλων δυνάμεων καθώς και των ιδιωτικών επιχειρήσεων εκτέλεσης θαλάσσιων μεταφορών, υποθαλάσσιων εργασιών, εργασιών επιθαλάσσιας αρωγής - ρυμούλκησης - ναυαγιαίρεσης και καταπολέμησης ρύπανσης.

 

Τα εμπλεκόμενα μέρη διεκπεραιώνουν τις αποστολές και επιτελούν τις λειτουργίες που αναφέρονται παρακάτω:

 

3.5.1 Γενικό Επιτελείο Στρατού:

 

 

3.5.2 Γενικό Επιτελείο Ναυτικού:

 

 

3.5.3 Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας:

 

 

3.5.4 Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης - Υπουργείο Ανάπτυξης - Υπουργείο Χωροταξίας Περιβάλλοντος και Δημοσίων Έργων- Υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας:

 

Σε περιπτώσεις περιστατικού ρύπανσης εξαιρετικά μεγάλης έκτασης ο Εθνικός Συντονιστής ενημερώνει την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ενώ η οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης διαθέτουν το διαθέσιμο εξοπλισμό και προσωπικό για την καταπολέμηση του περιστατικού σύμφωνα με τα τοπικά σχέδια έκτακτης ανάγκης.

 

Μαζί με τις κατά τόπους αρμόδιες Υπηρεσίες των Περιφερειών και των εποπτευόμενων Νομαρχιακών, Δημοτικών και Κοινοτικών Αρχών προβαίνουν στις ακόλουθες ενέργειες:

 

(i) μεριμνούν στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας και των υφιστάμενων υγειονομικών κανονισμών για την αποφυγή διάθεσης, απόρριψης ή εκβολής πετρελαιοειδών ουσιών από χερσαίες πηγές ρύπανσης.

 

(ii) συνδράμουν μέσω των αποκεντρωμένων Υπηρεσιών τους το έργο των Λιμενικών Αρχών με τεχνικά μέσα, επιστημονικά στελέχη και προσωπικό στην καταπολέμηση της ρύπανσης των ακτών και παρέχουν οικονομικά στοιχεία για πραγματοποιηθέντα έξοδα αντιμετώπισης του περιστατικού και τις συνακόλουθες δυσμενείς επιπτώσεις του στην τοπική οικονομική ζωή.

 

Εκπρόσωποι των ανωτέρω Υπουργείων στελεχώνουν την Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή που λειτουργεί ως μόνιμη επιτελική ομάδα συνδέσμων / εμπειρογνωμόνων του Εθνικού Συντονιστή και διασφαλίζει διυπουργικό συντονισμό των διοικητικών δράσεων κατά τις φάσεις αντιμετώπισης των σοβαρών περιστατικών, εισηγούμενοι έκτακτα μέτρα περιορισμού των οχληρών επιπτώσεων του περιστατικού ρύπανσης στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

 

3.5.5 Υπουργείο Εξωτερικών:

 

 

3.5.6 Υπουργείο Δημόσιας Τάξης (Ελληνική Αστυνομία -Πυροσβεστικό Σώμα):

 

 

3.5.7 Υπουργείο Οικονομικών:

 

Μέσω των αρμόδιων τελωνειακών υπηρεσιών μεριμνά για την ταχεία διεκπεραίωση των διατυπώσεων που σχετίζονται αφενός μεν με την διακίνηση ειδών και εξοπλισμού διεθνούς τεχνικής βοήθειας, αφετέρου δε με την διάθεση σε χερσαίες εγκαταστάσεις του πετρελαίου που περισυλλέγεται από την επιφάνεια της θάλασσας ή τις δεξαμενές κινδυνεύοντος πλοίου ή ναυαγίου κατά την αντιμετώπιση περιστατικών έκτακτης ανάγκης.

 

3.5.8 Υπουργείο Γεωργίας:

 

Σε περίπτωση σοβαρού περιστατικού ρύπανσης εισηγείται μέτρα που αφορούν σε θέματα αλιείας, υδατοκαλλιέργειας, προστασίας αλιευτικών πόρων και βιοποικιλότητας.

 

3.5.9 Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας :

 

Συνδράμει με αναφορές των χειριστών της Πολιτικής Αεροπορίας τον Εθνικό Συντονιστή στις προβλέψεις μετακίνησης των πετρελαιοκηλίδων για καλύτερη σχεδίαση και προγραμματισμό αντιμετώπισης του περιστατικού.

 

3.5.10 Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία:

 

Εκδίδει τακτικές και ειδικές προγνώσεις μετεωρολογικών και ωκεανογραφικών στοιχείων που αφορούν σε περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την ευρύτερη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου στο πλαίσιο του ισχύοντος επιχειρησιακού σχεδίου ενεργειών σε περίπτωση ρύπανσης της θάλασσας από πετρελαιοκηλίδα (MPERSS: Marine Pollution Emergency Response Support System).

 

3.5.11 Υδρογραφική Υπηρεσία:

 

Εκδίδει ειδικές οδηγίες προς τους ναυτιλλομένους για τις θαλάσσιες περιοχές όπου αντιμετωπίζεται περιστατικό ρύπανσης.

 

3.5.12 Γενικό Χημείο του Κράτους:

 

 

3.5.13 Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών:

 

 

3.5.14 Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας - Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ:

 

Παρέχει στον Εθνικό Συντονιστή κατευθυντήριες οδηγίες για τη λήψη των ενδεικνυόμενων μέτρων προστασίας και τη μεθοδολογία αντιμετώπισης περιστατικού κατά το οποίο ραδιενεργά απόβλητα ή κατάλοιπα καταλήγουν στον θαλάσσιο αποδέκτη και συμμετέχει δυνητικά στη Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή.

 

3.5.15 Φορείς Διοίκησης των Ελληνικών Λιμένων:

 

 

3.5.16 Παράλιοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης:

 

Μεριμνούν για τον καθαρισμό των παραλίων, σε περιπτώσεις προσβολής ακτών, υπό την συντονιστική καθοδήγηση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής ή / και του Εθνικού Συντονιστή στο πλαίσιο του εγκεκριμένου τοπικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης ή του εθνικού σχεδίου κατά περίπτωση, ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού.

 

3.5.17 Βιομηχανικές μονάδες διύλισης και εγκαταστάσεις διακίνησης υδρογονανθράκων:

 

 

3.5.18 Επιχειρήσεις ρυμούλκησης - επιθαλάσσιας αρωγής και ναυαγιαίρεσης:

 

 

3.5.19 Εξειδικευμένες επιχειρήσεις αντιμετώπισης ρύπανσης:

 

 

3.6 Διαδικασία αναφορών.

 

Με το άρθρο 8 και το Πρωτόκολλο Ι της ΔΣ για την πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας από πλοία (International Convention for the Prevention of Pollution from Ships 73/1978: ΜΑΑΡΟL 73/1978) που κυρώθηκε με τον νόμο [Ν] 2269/1982 (ΦΕΚ 89/Α/1982) και το άρθρο 4 της ΔΣ OPRC 90 καθιερώνεται η υποχρέωση αναφορών για τα περιστατικά ρύπανσης της θάλασσας.

 

Αρμόδια Κεντρική Υπηρεσία για τη συγκέντρωση όλων των ως άνω αναφορών καθώς και των καταγγελιών οιασδήποτε προέλευσης είναι το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού και Έρευνας, το οποίο διαβιβάζει περαιτέρω στη Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος και τις εμπλεκόμενες Λιμενικές Αρχές πληροφορίες σχετικά με τα παρακάτω:

 

 

3.7 Διαδικασία ενεργοποίησης του κρατικού μηχανισμού.

 

Το προσωπικό του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού και Έρευνας, το οποίο στελεχώνεται σε 24ωρη βάση, ενεργεί βάσει του ισχύοντος Μνημονίου Ενεργειών Αντιμετώπισης Περιστατικών Ρύπανσης και θέτει σε ετοιμότητα τη Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, τις εμπλεκόμενες Λιμενικές Αρχές και τους κατά περίπτωση εμπλεκόμενους φορείς υποστήριξης.

 

3.8 Εκτίμηση κινδύνου λόγω πετρελαιοκηλίδας.

 

Εφόσον μετά τις αρχικές πληροφορίες διαπιστωθεί από χειριστές επιχειρησιακών μέσων Λιμενικού Σώματος η ύπαρξη πετρελαιοκηλίδας, εφαρμόζεται πρόγραμμα τακτικής εναέριας παρατήρησής της, ώστε - σε συνδυασμό με τα μετεωρολογικά και υδρογραφικά δεδομένα - να γίνονται βάσιμες προβλέψεις για την κίνησή της και εκτιμήσεις για την απειλή που συνιστά για τα ευαίσθητα είδη πανίδας και χλωρίδας στην ευρύτερη περιοχή του περιστατικού.

 

3.9 Προκαταρκτικές εκτιμήσεις για λήψη μέτρων επιθαλάσσιας αρωγής και μετάγγισης φορτίου πετρελαίου.

 

3.9.1 Στις περιπτώσεις εκδήλωσης ναυτικών ατυχημάτων υφίσταται συνήθως κίνδυνος ρύπανσης συνεπεία της κατάστασης του πλοίου και της ενδεχόμενης διαρροής πετρελαίου από τις δεξαμενές φορτίου ή τις δεξαμενές καυσίμων του σκάφους.

 

3.9.2 Η φύση των εργασιών ρυμούλκησης και επιθαλάσσιας αρωγής απαιτεί συνεργασία και ενημέρωση του Εθνικού Συντονιστή ή της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής και των ενδιαφερόμενων μερών: του πλοιάρχου, του πλοιοκτήτη, του ναυλωτή, διαχειριστή ή του εκμεταλλευομένου το πλοίο, του ιδιοκτήτη του φορτίου και των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών επιθαλάσσιας αρωγής. Θεμελιώδης στόχος της Αρχής είναι η αποφυγή επιβάρυνσης της θάλασσας από πετρέλαιο ή άλλες επιβλαβείς ουσίες, μέσω:

 

(i) άμεσης ενεργοποίησης του μηχανισμού αντιμετώπισης του έκτακτου περιστατικού βάσει του υφιστάμενου σχεδιασμού για διάσωση του κινδυνεύοντος πλοίου και του φορτίου.

 

(ii) υπόδειξης προς τον πλοίαρχο ασφαλών αγκυροβολίων ή λιμένων καταφυγής όπου είναι δυνατή η ασφαλής εκτέλεση εργασιών μετάγγισης φορτίου, καθαρισμού δεξαμενών ή προσωρινών επισκευών.

 

3.9.3 Κατά τη μετάγγιση μέρους του φορτίου σε άλλο κατάλληλο δεξαμενόπλοιο για ελάττωση του βυθίσματος του κινδυνεύοντος πλοίου πρέπει να ακολουθούνται οι σχετικές οδηγίες του ΙΜΟ (Εγχειρίδιο Ρύπανσης από Πετρέλαιο, Τμήμα ΙΙΙ/ Section ΙΙΙ Manual on Oil Pollution).

 

3.9.4 Ειδικά σε περιπτώσεις προσάραξης έμφορτου δεξαμενόπλοιου όταν ο ιδιοκτήτης του φορτίου είναι και τελικός χρήστης, ενδείκνυται η Αρχή ή ο Εθνικός Συντονιστής να αναθέτει κατά προτεραιότητα σε αυτόν την εξεύρεση κατάλληλου δεξαμενόπλοιου για τις εργασίες μεταφόρτωσης (lightering operation).

 

3.10 Εναέρια επιτήρηση.

 

3.10.1 Η τακτική επιτήρηση του Ελληνικού θαλάσσιου χώρου στα όρια του FIR / SAR Αθηνών για την αποτροπή ρύπανσης διενεργείται προληπτικά από πλωτά μέσα, αεροσκάφη και ελικόπτερα του Λιμενικού Σώματος.

 

3.10.2 Κατά τις διαδοχικές φάσεις εξέλιξης κάθε περιστατικού ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών επιβάλλεται η τακτική εναέρια παρατήρηση της ευρύτερης περιοχής του συμβάντος για την συνολική εκτίμηση της βαρύτητας του περιστατικού και την ενδεχόμενη εξέλιξή του.

 

3.10.3 Η ακριβής εικόνα και ο βαθμός προσβολής των ακτογραμμών διαπιστώνεται μόνον κατόπιν επιτόπιας εξέτασης και ελέγχου των ακτών για την ανίχνευση πετρελαίου στο υπόστρωμα των παραλίων.

 

3.11 Μεθοδολογία αντιμετώπισης.

 

Κατά το σχεδιασμό αντιμετώπισης ενός τυχαίου περιστατικού επιβάλλεται η εξέταση των ακόλουθων εναλλακτικών δυνατοτήτων δράσης κατά περίπτωση:

 

α) Περιορισμός του ρυθμού διαφυγής του πετρελαίου στο περιβάλλον από τη πηγή πρόκλησης ρύπανσης ή άμεση διακοπή της διαρροής, εφόσον είναι τεχνικά εφικτό.

 

β) Συνέχιση παρακολούθησης της κηλίδας, εφόσον δεν υφίσταται κίνδυνος προσβολής ακτών.

 

γ) Εφόσον συντρέχει περίπτωση προσβολής ακτών και η αρμόδια Λιμενική Αρχή διαθέτει περιορισμένα ή ανεπαρκή μέσα αντιμετώπισης της πετρελαιοκηλίδας, λήψη απόφασης για καταπολέμηση της ρύπανσης στην ανοιχτή θάλασσα ή ανάπτυξη των διαθέσιμων μέσων (πλωτών φραγμάτων) για προστασία των ευαίσθητων περιοχών της ακτογραμμής.

 

δ) Καθορισμός προτεραιοτήτων για καθαρισμό των ακτών που έχουν προσβληθεί, όταν οι καιρικές συνθήκες είναι απαγορευτικές για την αξιοποίηση του ειδικού εξοπλισμού καταπολέμησης στη θάλασσα.

 

ε) Ενημέρωση και κινητοποίηση των φορέων υποστήριξης των Λιμενικών Αρχών για την παροχή συνδρομής στην οργάνωση συνεργείων καταπολέμησης όπως προβλέπουν τα κατά περίπτωση τοπικά σχέδια έκτακτης ανάγκης.

 

3.12 Εργασίες ανάκτησης διαρρεύσαντος πετρελαίου από τη θάλασσα και καθαρισμός ακτών.

 

3.12.1 Ο εγκλωβισμός του διαρρεύσαντος πετρελαίου με πλωτά φράγματα και η ανάκτησή του στη θάλασσα με τη βοήθεια ειδικών αντλιών και μηχανικών διατάξεων (skimmers) είναι κατά κανόνα προτιμότερη από την χρήση χημικών ουσιών διασκορπισμού της κηλίδας.

 

3.12.2 Η απομάκρυνση του συγκεντρωμένου πετρελαίου από τις ακτές των φυσικών κολπίσκων, λιμενίσκων και όρμων διενεργείται με συνεργεία εργατοτεχνιτών, οι οποίοι υποστηρίζονται από κατάλληλα μηχανήματα έργου και ειδικό εξοπλισμό ανάκτησης (αντλίες κενού, κ.ο.κ) βάσει των σχετικών οδηγιών του ισχύοντος Εγχειριδίου Καταπολέμησης Ρύπανσης.

 

3.12.3 Η απόφαση για τερματισμό των εργασιών καθαρισμού των ακτών λαμβάνεται από τον τοπικό συντονιστή ή τον επικεφαλής του συντονιστικού κέντρου καταπολέμησης με σύμφωνη γνώμη των εμπλεκόμενων φορέων της Αυτοδιοίκησης, εφόσον περαιτέρω συνέχιση των εργασιών κριθεί από πλευράς αποτελέσματος ατελέσφορη και επιτευχθεί ο επιθυμητός βαθμός καθαρότητας των παραλίων.

 

3.13 Τηλεπικοινωνίες.

 

Κατά την αντιμετώπιση των περιστατικών χρησιμοποιούνται οι διεθνείς συχνότητες κλήσης και κινδύνου και οι υπηρεσιακές συχνότητες του εκάστοτε διαθέσιμου ενσύρματου και ασύρματου τηλεπικοινωνιακού δικτύου των Αρχών και των επιχειρησιακών μέσων Λιμενικού Σώματος. Κατά προτίμηση ο συντονισμός διενεργείται σε δίαυλο ραδιοτηλεφωνίας πολύ υψηλών συχνοτήτων (Very High Frequency: VHF) μέσω του οποίου επιτυγχάνεται ικανοποιητική ποιότητα επικοινωνίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων αντιμετώπισης της ρύπανσης στις πληγείσες περιοχές.

 

3.14 Τελική διάθεση του περισυλλεγμένου πετρελαίου και των απορριμμάτων.

 

3.14.1 Στα τοπικά σχέδια έκτακτης ανάγκης των Λιμενικών Αρχών περιλαμβάνονται στοιχεία για τα μέσα μεταφοράς πετρελαίου και απορριμμάτων που διαθέτουν οι συνεργαζόμενοι φορείς του ευρύτερου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και των συνεργαζόμενων μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (βυτιοφόρα οχήματα, φορτηγά ανοικτού τύπου, εκσκαφείς, λοιπά μηχανήματα έργου), μέσω των οποίων είναι δυνατόν να μεταφέρονται από τις θέσεις προσωρινής συγκέντρωσής τους τα κατάλοιπα και τα ρυπανθέντα υλικά σε προ-επιλεγμένους χώρους ή εγκαταστάσεις τελικής νόμιμης διάθεσής τους, σύμφωνα με τις υποδείξεις των Υπηρεσιών Υγιεινής και Περιβάλλοντος των κατά περίπτωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, στο πλαίσιο του εκάστοτε ισχύοντος περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης πετρελαιοειδών καταλοίπων / λιπαντελαίων και απορριμμάτων.

 

3.14.2 Για την αποφυγή επηρεασμού των υπόγειων νερών, τόσο από τις ποσότητες των περισυλλεγμένων απορριμμάτων που έχουν ρυπανθεί από εμμένοντα πετρελαιοειδή, όσο και από τα κατάλοιπα πετρελαίου που ανακτώνται στη θάλασσα ή τις ακτές, θα προκαθορίζονται στα τοπικά σχέδια έκτακτης ανάγκης των Λιμενικών Αρχών - βάσει των οδηγιών των αρμόδιων Περιφερειακών Υπηρεσιών Περιβάλλοντος - οι θέσεις τελικής νόμιμης διάθεσης των απορριμμάτων και οι χώροι εκσκαφής τάφρων ή αυτοσχέδιων λάκκων, επιστρωμένων με αδιαπέραστα ισχυρά συνθετικά ελαστικά φύλλα (πολυαιθυλένιο - πολυβινυλοχλωρίδιο), για την διάθεση των περισυλλεγμένων πετρελαιοειδών καταλοίπων σύμφωνα με τις οδηγίες του ισχύοντος Εγχειριδίου Καταπολέμησης Ρύπανσης.

 

3.15 Αποκατάσταση του περιβάλλοντος στις περιοχές που επλήγησαν και παρακολούθηση των επιπτώσεων του συμβάντος.

 

3.15.10 επιθυμητός βαθμός αποκατάστασης του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές και τις ακτές που επηρεάστηκαν από το συμβάν, προσδιορίζεται σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών και τους εμπλεκόμενους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με συνεκτίμηση τυχόν συστάσεων και οδηγιών των Υπηρεσιών των Υπουργείων: Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Ανάπτυξης (τομέας τουρισμού ή βιομηχανίας κατά περίπτωση), Γεωργίας (τομέας αλιείας). Η αποκατάσταση περιλαμβάνει και επεμβάσεις αντικατάστασης υλικών της ακτογραμμής ανάλογα με τον τύπο και το είδος χρήσης της.

 

3.15.2 Στις περιοχές που προσδιορίζονται στα τοπικά σχέδια έκτακτης ανάγκης των Λιμενικών Αρχών σαν ευαίσθητες περιοχές αυξημένης ανάγκης προστασίας, απαιτείται κατά κανόνα επιστημονική έρευνα πεδίου για την εκτίμηση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ρύπανσης στη θαλάσσια ζωή.

 

3.16 Τήρηση στοιχείων εξόδων καταπολέμησης και προετοιμασία διεκδικήσεων αποζημίωσης (claims).

 

3.16.1 Ο Τοπικός Συντονιστής ή ο επικεφαλής του Εθνικού Συντονιστικού κλιμακίου καταπολέμησης λαμβάνει κάθε εύλογο και πρόσφορο μέτρο κατά την οργάνωση της αντιμετώπισης του περιστατικού ρύπανσης στο πλαίσιο του υφιστάμενου σχεδιασμού. Στις περιπτώσεις περιστατικών από εμμένοντα πετρελαιοειδή προερχόμενα από πετρελαιοφόρα δεξαμενόπλοια, το καθεστώς των Διοικητικών Συμβουλίων Αστικής Ευθύνης 1992 (Protocol of 1992 to amend the International Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage 1969: CLC 92) που κυρώθηκε με το προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 197/1995 (ΦΕΚ 106/Α/1995) και Διεθνούς Κεφαλαίου Αποζημίωσης (Protocol of 1992 to amend the International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation for Oil Pollution Damage 1971: FUND 92) που έγινε αποδεκτό με το προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 270/1995 (ΦΕΚ 151/Α/1995), αναγνωρίζει τις εύλογες απαιτήσεις αποζημίωσης κρατικών και τοπικών αρχών, νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, επιχειρήσεων και ιδιωτών για έξοδα ενεργειών πρόληψης, περιορισμού των δυσμενών επιπτώσεων και καταπολέμησης της ρύπανσης.

 

3.16.2 Οι εμπλεκόμενοι στην αντιμετώπιση φορείς και κατ' εξοχήν οι αρμόδιες Λιμενικές Αρχές οφείλουν να τηρούν σε ημερήσια βάση στοιχεία για το κόστος της αντιμετώπισης της ρύπανσης κατά γεωγραφική θέση στην ευρύτερη περιοχή δικαιοδοσίας τους.

 

3.16.3 Όσοι ιδιώτες, πέραν της άμεσης ζημίας στην περιουσία τους, υπέστησαν οικονομικές απώλειες συνεπεία της ρύπανσης, πρέπει να προβάλλουν συγκριτικά στοιχεία εσόδων προηγουμένων ετών και μειωμένων οικονομικών αποτελεσμάτων κατά την περίοδο του περιστατικού, ώστε να γίνονται αποδεκτές οι απαιτήσεις τους και να αποζημιωθούν από τους ασφαλιστές ή το Διεθνές Κεφάλαιο Αποζημίωσης για ζημιές ρύπανσης από πετρέλαιο (The International Oil Pollution Compensation Fund: IOPC Fund).

 

3.16.4 Ο Εθνικός Συντονιστής και οι ενδιαφερόμενοι ενημερώνουν τη Γραμματεία του Διεθνούς Κεφαλαίου IOPC Fund για κάθε περιστατικό που εκτιμάται ότι συνεπάγεται αποζημίωση από μέρους του τελευταίου και συνεργάζονται με τους εμπλεκόμενους εκπροσώπους του αρμόδιου ασφαλιστικού οργανισμού και τους εμπειρογνώμονες του Κεφαλαίου.

 

3.16.5 Η στοιχειοθέτηση των αιτημάτων αποζημίωσης ενισχύεται με φωτογραφικό και αποδεικτικό υλικό που συλλέγεται κατά την αντιμετώπιση περιστατικού καθώς και με αποτελέσματα /ευρήματα επιστημονικών ερευνών πεδίου που αφορούν στις επιπτώσεις της ρύπανσης στην πανίδα και χλωρίδα.

 

3.17 Ενημέρωση της κοινής γνώμης - κανόνες δημοσιότητας.

 

Η ενημέρωση των τοπικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στις περιπτώσεις περιστατικών ρύπανσης μικρής έκτασης διενεργείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα τοπικά σχέδια έκτακτης ανάγκης.

 

Κατά την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης μεγάλης έκτασης, η ενημέρωση των εκπροσώπων του Τύπου, του Ραδιοφώνου και της Τηλεόρασης διενεργείται αποκλειστικά μέσω του Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας / Γραφείο Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, το οποίο μεριμνά για την έκδοση και διανομή τακτικών δελτίων και κατάλληλου ενημερωτικού ραδιοτηλεοπτικού υλικού που υποβάλλεται έγκαιρα και στο Υπουργείο Τύπου και αφορά στις εξελίξεις του περιστατικού, προκειμένου οι εμπλεκόμενοι με την καταπολέμηση φορείς να επιτελούν απερίσπαστοι το έργο τους και να αποφεύγεται η κυκλοφοριακή συγκέντρωση στις πληγείσες περιοχές.

 

Τα στοιχεία στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας / Γραφείο Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης θα παρέχονται με μέριμνα του εθνικού συντονιστή (Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος).

 

3.18 Εκπαίδευση προσωπικού και ασκήσεις.

 

3.18.1 Οι επιμέρους απαιτήσεις εκπαίδευσης του προσωπικού Λιμενικού Σώματος περιλαμβάνονται στα Τοπικά Σχέδια των Λιμενικών Αρχών.

 

Η Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος είναι αρμόδια για την ανάπτυξη και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους χειριστές των πλωτών και εναερίων μέσων Λιμενικού Σώματος, τους χειριστές του εξοπλισμού απορρύπανσης, το προσωπικό των γραφείων Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος και των Περιφερειακών Σταθμών Καταπολέμησης Ρύπανσης των Λιμενικών Αρχών και τα στελέχη Λιμενικού Σώματος που ασκούν συντονιστικά καθήκοντα κατά την καταπολέμηση και την διοικητική υποστήριξη των επιχειρήσεων αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης.

 

Κατά την σχεδίαση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ενδείκνυται να τηρούνται οι σχετικές οδηγίες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.

 

3.18.2 Τα γυμνάσια έκτακτης ανάγκης που πρέπει να εκτελούν οι εκ του νόμου [Ν] 2252/1994 φορείς θα είναι τόσο εσωτερικού χαρακτήρα, για διαπίστωση της επάρκειας της οργανωτικής δομής αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης από τον υπόχρεο φορέα / εγκατάσταση, όσο και εξωτερικού χαρακτήρα με συμμετοχή των Τοπικών Αρχών και των λοιπών εμπλεκόμενων επιχειρήσεων της ναυτιλίας, των εγκαταστάσεων διακίνησης / αποθήκευσης / επεξεργασίας πετρελαίου και των λιμένων, για διαπίστωση του βαθμού απόδοσης και λειτουργικότητας των επιμέρους σχεδίων έκτακτης ανάγκης σε συνδυασμό με το ισχύον ακολουθούμενο κατά περίπτωση Τοπικό Σχέδιο της Λιμενικής Αρχής (LCP).

 

3.18.3 Τα σενάρια ασκήσεων κινητοποίησης ευρείας κλίμακας καταστρώνονται από τη Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τις εμπλεκόμενες Λιμενικές Αρχές, τους υπεύθυνους περιβάλλοντος των παράκτιων εγκαταστάσεων διακίνησης/ επεξεργασίας/ αποθήκευσης πετρελαίου και τις επιχειρήσεις καταπολέμησης ρύπανσης.

 

3.19. Αναθεωρήσεις των σχεδίων έκτακτης ανάγκης των φορέων που συμμετέχουν στον εθνικό σχεδιασμό.

 

 

Τα υπόψη σχέδια καταρτίζονται/ αναθεωρούνται, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες οδηγίες του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, και εγκρίνονται από την Διεύθυνση Μελετών Κατασκευών του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας ή τους αναγνωρισμένους από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας νηογνώμονες.

 

3.20 Οργάνωση ευρετηρίων βάσεων δεδομένων του Εθνικού Σχεδίου

 

Το αρμόδιο Τμήμα της Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος τηρεί ευρετήρια για άμεση κινητοποίηση, εφόσον απαιτηθεί, των μελών της Κεντρικής Συμβουλευτικής Επιτροπής, των υπευθύνων περιβάλλοντος των διυλιστηρίων, των παράκτιων μονάδων διακίνησης υδρογονανθράκων, των εγκαταστάσεων εξόρυξης πετρελαίου μακριά από τις ακτές, των μεγάλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων όπου προσεγγίζουν πλοία για την εκτέλεση εμπορικών πράξεων, των μεγάλων ναυπηγοεπισκευαστικών μονάδων, των φορέων διοίκησης των λιμένων εθνικής σημασίας, των φορέων διαχείρισης ειδικά προστατευόμενων περιοχών (θαλάσσιων πάρκων κ.λ.π.), των εξειδικευμένων επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ναυαγιαίρεσης, ρυμούλκησης και εκτέλεσης υποθαλάσσιων εργασιών, των αναγνωρισμένων επιχειρήσεων καταπολέμησης ρύπανσης της θάλασσας και των κατασκευαστών εξοπλισμού απορρύπανσης.

 

Παράλληλα μεριμνά για τον έλεγχο, την έγκριση, την ενημέρωση και την τροποποίηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης των Λιμενικών Αρχών της Χώρας.