ΝΣΚ 516/1997
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 516/1997 (30-07-1997)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν 52621/31-03-1997 έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων / Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών / Τμήμα Β σε συνδυασμό με το υπ' αριθμόν 53024/12-05-1997 έγγραφο της ίδιας Υπηρεσίας.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, α) αν θα πρέπει να διατηρηθεί ή όχι η διακοπή των οικοδομικών εργασιών στην οικοδομή που αναφέρεται στο ερώτημα (πρώτο παραπάνω έγγραφο) και β) πως πρέπει α ενεργήσει η Υπηρεσία, όσον αφορά τη διακοπή ή όχι οικοδομικών εργασιών, στις αναφερόμενες στο δεύτερο παραπάνω έγγραφο περιπτώσεις.
Στο πιο πάνω ερώτημα το Α' τμήμα Διακοπών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως ακολούθως:
1. Το πρώτο παραπάνω έγγραφο αφορά περίπτωση, στην οποία έχει διαταχθεί διακοπή των οικοδομικών εργασιών σε οικοδομή που ανεγείρεται με βάση την υπ' αριθμόν 148/1996 οικοδομική άδεια του Τμήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών Αμφιλοχίας, εξαιτίας αμφισβήτησης της κυριότητας τμημάτων του οικοπέδου στο οποίο ανεγείρεται η οικοδομή από όμορους ιδιοκτήτες, στην περίπτωση Δε αυτή έχουν εκδοθεί αποφάσεις επί αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων νομής που είχαν ασκηθεί από τους όμορους ιδιοκτήτες και εκκρεμούν διεκδικητές αγωγές των ιδίων (ομόρων ιδιοκτητών) κατά του δικαιούχου της οικοδομικής αδείας.
Το δεύτερο παραπάνω έγγραφο αφορά τις περιπτώσεις που αναφέρονται στα υπ' αριθμούς 2595/1996, 26/1997, 17/1997 και 29/14623/ΧΑ/741/1997 έγγραφα των Πολεοδομικών Γραφείων Θήρας και Άνδρου, της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος Χωροταξίας Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Θεσσαλονίκης, αντίστοιχα, τις οποίες (περιπτώσεις) έχει ανακύψει το ζήτημα διακοπής των οικοδομικών εργασιών της κυριότητας τμήματος του οικοπέδου στο οποίο ανεγείρεται η οικοδομή από όμορο ιδιοκτήτη (άσκηση απ' αυτόν διεκδικητικής αγωγής, αίτησης ασφαλιστικών μέτρων κ.λ.π.).
2. Το άρθρο 52 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος περί σχεδίων πόλεων κ.λ.π. ορίζει ότι κάθε οικοδομή και η εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δομήσεως ή κατασκευής υπόκειται στον έλεγχο του Κράτους και ότι για την ανέγερση, επισκευή ή κατεδάφιση οποιασδήποτε οικοδομής, ως και την εκτέλεση κάθε εργασίας δομήσεως και γενικά οποιασδήποτε κατασκευής, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη άδεια της αρμόδιας Υπηρεσία.
Κατά δε το άρθρο 53 παράγραφος 4 του ίδιου νομοθετικού διατάγματος, κατά την χορήγηση οικοδομικής αδείας δύναται η Υπηρεσία, όσες φορές το κρίνει αναγκαίο, να ζητεί να προσκομισθούν οι τίτλοι της ιδιοκτησίας του οικοπέδου, στο οποίο πρόκειται να εκτελεσθούν οι οικοδομικές εργασίες, ως και κάθε έγγραφο, με το οποίο διευκρινίζονται τα όρια και γενικά η κατάσταση αυτού.
Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προς τις λοιπές διατάξεις του ιδίου νομοθετικού διατάγματος και των κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθεισών κανονιστικών πράξεων με τις οποίες ρυθμίζεται η κρατική εποπτεία στις οικοδομές και καθορίζονται οι αρμοδιότητες των πολεοδομικών υπηρεσιών και η διαδικασία της έκδοσης των οικοδομικών αδειών, προκύπτει, κατά την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι, αν ανακύπτουν αμφιβολίες ως προς την κυριότητα του αιτούντος την οικοδομική άδεια επί του ακινήτου, στο οποίο αναφέρεται αυτή, ή γενικά ως προς την ύπαρξη εμπραγμάτων δικαιωμάτων που ασκούν επιρροή στη δόμηση του οικοπέδου, η αρμόδια υπηρεσία, προκειμένου να χορηγήσει την άδεια, οφείλει να προβεί σε παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση ως προς το ζήτημα τούτο, βάσει των τιθέμενων υπόψη της από τους ενδιαφερόμενους στοιχείων, ενώ η οριστική επίλυση του ζητήματος ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια (ΣτΕ 2429/1992, 3482/1991, 2811/1990, 934/1989). Από τις ίδιες διατάξεις προκύπτει περαιτέρω, ότι όταν χορηγηθεί οικοδομική άδεια για την ανέγερση οικοδομής, αποκλείεται η ανάκληση της ή η διακοπή, από την πολεοδομική αρχή, των οικοδομικών εργασιών, εκτός αν διαπιστωθεί ότι η άδεια ήταν παράνομη, ή αν συντρέχει άλλος λόγος που προβλέπεται ειδικώς από το νόμο. Η σχετική, όμως πράξη της Διοικήσεως (για ανάκληση της άδειας ή για διακοπή των οικοδομικών εργασιών) πρέπει να είναι ειδικώς αιτιολογημένη, να προσδιορίζει δηλαδή σαφώς τη νομική πλημμέλεια που αποδίδεται στην οικοδομική άδεια, ή τον άλλο λόγο που σύμφωνα με το νόμο επιτρέπει τη διακοπή των οικοδομικών εργασιών (ΣτΕ 4408/1996, 2332/1995, 1974/1994, 2635/1992).
Εξάλλου, η επ' αόριστον διακοπή των οικοδομικών εργασιών συνιστά ανάκληση της οικοδομικής άδειας (ΣτΕ 4408/1996, 3255/1991, 4316/1990, 1755/1989).
Ειδικότερα δε σε περίπτωση που ανακύπτουν αμφισβητήσεις και αμφιβολίες ως την κυριότητα ή τα όρια του ακινήτου, στο οποίο αφορά η οικοδομική άδεια, ή γενικώς ως προς την ύπαρξη εμπραγμάτων δικαιωμάτων, τα οποία ασκούν επιρροή στη δόμηση του οικοπέδου, η αρμόδια πολεοδομική αρχή οφείλει να προβεί αιτιολογημένα σε παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση, ως προς το ζήτημα αυτό, βάσει των τιθέμενων υπόψη της υπό τους ενδιαφερόμενους στοιχείων, ενώ οριστική επίλυση του ζητήματος ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια (ΣτΕ 2332/1995, 1505/1988, 258/1987, γνωμοδότηση ΝΣΚ 681/1995). Ως οριστική επίλυση από τα πολιτικά δικαστήρια θεωρείται η έκδοση από τα δικαστήρια αυτά τελεσίδικης απόφασης, με την οποία σύμφωνα με τα άρθρα 321 και επόμενα του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας επιλύεται με δύναμη τυπικού και ουσιαστικού δεδικασμένου η αμφισβήτηση περί την κυριότητα και συνεπώς δεν αποκλείεται ο παρεμπίπτων έλεγχος του ζητήματος αυτού (της κυριότητας) από τη Διοίκηση, αλλά τουναντίον επιτάσσεται, σε περίπτωση που δεν υπάρχει τελεσίδικη απόφαση, αλλά απλώς οριστική απόφαση των πολιτικών δικαστηρίων περί της κυριότητας και κατά μείζονα λόγο σε περίπτωση που υπάρχει απόφαση περί ασφαλιστικών μέτρων νομής, καθώς και σε περίπτωση που απλώς έχει ασκηθεί και εκκρεμεί αγωγή περί κυριότητας, δεδομένου μάλιστα και του ότι στην τελευταία αυτή περίπτωση (της υπάρξεως απλής αγωγής), αν γινόταν δεκτή η αντίθετη άποψη, θα εμποδιζόταν η έκδοση οικοδομικών αδειών από μόνη την άσκηση αγωγής από μέρους του διεκδικούντος το οικόπεδο και μέχρι την, μετά μακρό κατά κανόνα χρόνο, περάτωση της σχετικής δίκης με την έκδοση τελεσίδικης απόφασης (γνωμοδοτήσεις ΝΣΚ 567/1993, 681/1995).
3. Κατ' ακολουθίαν όσων εκτέθηκαν αμέσως παραπάνω (υπό 2), σε περίπτωση αμφισβήτησης από όμορο ιδιοκτήτη (με έγερση διεκδικητικής αγωγής κ.λ.π.) της κυριότητας τμήματος ή του όλου οικοπέδου, στο οποίο ανεγείρεται οικοδομή με βάση οικοδομική άδεια, δεν διατάσσεται άνευ ετέρου, από την πολεοδομική αρχή, η διακοπή των οικοδομικών εργασιών, αλλά εφόσον το θέμα της κυριότητας δεν έχει επιλυθεί με τελεσίδικη απόφαση των πολιτικών δικαστηρίων, θα πρέπει η αρμόδια αρχή (πολεοδομική) να ερευνήσει και με ειδικά αιτιολογημένη πράξη της να κρίνει παρεμπιπτόντως το θέμα αυτό (της κυριότητας) και αναλόγως του περιεχομένου της κρίσεως της αυτής να προβεί ή όχι στη διακοπή των οικοδομικών εργασιών.
4. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία που συνοδεύουν το ερώτημα, δεν προκύπτει, αν η διακοπή των οικοδομικών εργασιών που αναφέρεται στο πρώτο παραπάνω έγγραφο του ερωτήματος υπήρξε αποτέλεσμα παρεμπιπτόντως για το θέμα της κυριότητας ελέγχου της πολεοδομικής αρχής. Ως εκ τούτου, προκειμένου να αποφασίσει η Διοίκηση αν θα συνεχισθεί ή όχι η διακοπή αυτή των οικοδομικών εργασιών, θα πρέπει, αν μεν δεν προηγήθηκε της διακοπής τέτοιος παρεμπίπτων έλεγχος, να προβεί σ' αυτόν η Διοίκηση (αρμόδια πολεοδομική αρχή) και αναλόγως του πορίσματος της να αποφασίσει τη συνέχιση ή μη της διακοπής των οικοδομικών εργασιών, αν Δε έχει προηγηθεί της διακοπής παρεμπίπτων έλεγχος, θα πρέπει και πάλι η Διοίκηση, με βάση τα μεταγενέστερα της διακοπής στοιχεία, που τυχόν διαφοροποιούν το προηγούμενο πόρισμα της, να κρίνει και αποφασίσει αναλόγως για τη διατήρηση ή μη της διακοπής των οικοδομικών εργασιών.
5. Όσον αφορά τις αναφερόμενες στο δεύτερο παραπάνω έγγραφο της ερωτώσας Υπηρεσίας περιπτώσεις, γι' αυτές ισχύουν όσα εκτίθενται παραπάνω υπ' αριθμόν 3, ήτοι, ότι δεν πρέπει εξαιτίας της αμφισβήτησης της κυριότητας τμήματος του οικοπέδου να διαταχθεί άνευ ετέρου η διακοπή των οικοδομικών εργασιών, αλλά οφείλει η αρμόδια πολεοδομική αρχή να ερευνήσει και με αιτιολογημένη πράξη της να κρίνει παρεμπιπτόντως το θέμα της κυριότητας και αναλόγως του περιεχομένου της κρίσεως της αυτής να προβεί ή όχι στη διακοπή των οικοδομικών εργασιών.
6. Κατά συνέπεια, στο τιθέμενο ερώτημα προσήκον, κατά την ομόφωνη γνώμη του Α' Τμήματος Διακοπών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, οι απαντήσεις που αναφέρονται αναλυτικά παραπάνω (υπ' αριθμούς 4 και 5).
Θεωρήθηκε
Αθήνα, 04-08-1997
Ο Προεδρεύων
Ο Εισηγητής