ΣτΕ 3482/1991
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 3482/1991
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Δ'
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 19-11-1991, με την εξής σύνθεση: Τ. Κούνδουρος, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, ελλείποντος του Προέδρου του Δ' Τμήματος, Χ. Μακρίδης, Σ. Χαραλαμπίδης, Σύμβουλοι, Α. Συγγούνα, Ν. Ρόζος, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Μιχάλης Καλαντζής, Γραμματέας του Δ' Τμήματος.
Για να δικάσει την από 22-01-1991 αίτηση:
__________, κατοίκου Πειραιώς, Ακτή Μιαούλη __________, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Βασίλη Κοντόπουλο (αριθμός μητρώου 1445), που τον διόρισε με ειδικό πληρεξούσιο, κατά του Δήμου Πειραιά, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Παν. Κατράκη (αριθμός μητρώου 190) που τον διόρισε με απόφασή του ο Δήμαρχος.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν 212/141/1991 ρητή άρνηση της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιά.
Στη δίκη παρέστη ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με τον Ηλία Παπαδόπουλο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Ν. Ρόζου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση τον πληρεξούσιο του Δήμου και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, που ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και,
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, για την υπό κρίση αίτηση έχουν καταβληθεί τα νόμιμα τέλη (διπλότυπα εισπράξεως 5754312 και 5754313/1991 Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών) και το παράβολο (ειδικά έντυπα γραμμάτια 530392 και 2691979/1991).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ο αιτών, ισχυριζόμενος ότι είναι κύριος ακινήτου ευρισκομένου στην οδό __________ στην Καστέλα Πειραιώς, ζητεί την ακύρωση της 212/141/1991 αποφάσεως του Προϊσταμένου του Τμήματος Εκδόσεως Αδειών της Διευθύνσεως Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιά, με την οποία αυτός εκδήλωσε την άρνησή του να αναθεωρήσει την εκδοθείσα υπέρ του αιτούντος από την αυτή υπηρεσία 488/1990 οικοδομική άδεια. Η αίτηση ασκείται εμπροθέσμως και με έννομο συμφέρον δεδομένου δε ότι το κύρος της προσβαλλομένης πράξεως κρίνεται κατά το ισχύον στο χρόνο της εκδόσεως της νομικό καθεστώς και ότι το ακυρωτικό αποτέλεσμα αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας ανατρέχει στο χρόνο εκδόσεως της προσβαλλομένης πράξεως και στον κατά το χρόνο αυτό εφαρμοστέο κανόνα, είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός του Δήμου Πειραιά κατά τον οποίο εξέλιπε ήδη το έννομο συμφέρον του αιτούντος αφού με την μεταγενέστερη απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων 89138/5470/1991 (ΦΕΚ 659/Δ/1991) ανεστάλη για έξη μήνες η χορήγηση οικοδομικών αδειών στην περιοχή όπου ευρίσκεται το ακίνητο του αιτούντος.
3. Επειδή, παραδεκτώς παρεμβαίνει υπέρ του κύρους της προσβαλλομένης πράξεως, με προφορική δήλωση στο ακροατήριο ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ως εποπτεύων το εκδόν την πράξη αυτή, νομικό πρόσωπο (άρθρο 21 παράγραφος 2 εδάφιο β του προεδρικού διατάγματος 18/1989 (ΦΕΚ 8/Α/1989)).
4. Επειδή, το μεν άρθρο 52 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος (ΦΕΚ 228/Α/1923) ορίζει ότι:
{προς ανέγερση ... οιασδήποτε οικοδομής ... απαιτείται η προηγουμένη έγγραφος άδεια της αρμόδιας υπηρεσίας ...} (παράγραφος 2)
το δε άρθρο 53 του αυτού νομοθετικού διατάγματος ορίζει ότι
{κατά το προηγούμενον άρθρον άδεια χορηγείται, υπό της αρμοδίας Τεχνικής Υπηρεσίας, επί τη εγγράφω αιτήσει του ενδιαφερομένου, υποβάλλοντος απαραιτήτως την μελέτη του εκτελεσθησομένου έργου...} (παράγραφος 1, όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του νομοθετικού διατάγματος 194/1969 (ΦΕΚ 103/Α/1969))
και ότι:
{προς χορήγηση της περί ης το παρόν άρθρον αδείας δύναται η αρμοδία υπηρεσία να ζητεί, οσάκις κρίνει αναγκαίο, την προσαγωγή των τίτλων ιδιοκτησίας του εφ' ου τα εκτελεσθησόμενα έργα οικοπέδου, ως και παν έτερον επίσημο έγγραφον διασαφηνιστικό των ορίων και της εν γένει καταστάσεως αυτού} (παράγραφος 4).
Περαιτέρω, το άρθρο 6 του από 03-09-1983 προεδρικού διατάγματος Τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών και έλεγχος των ανεγειρομένων οικοδομών (ΦΕΚ 394/Δ/1983) ορίζει στην παράγραφο 3 αυτού ότι:
{αναθεώρηση μέσα στο χρονικό διάστημα που ισχύει η άδεια απαιτείται και επιβάλλεται στις πιο κάτω α, β και γ περιπτώσεις ...: α) ... β) Γενικής ή μερικής τροποποίησης της αρχιτεκτονικής ή στατικής μελέτης που με αυτή αλλάζει το περιτύπωμα της οικοδομής ...}
Τέλος, με το μεν άρθρο 1 του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 178/1981 (ΦΕΚ 50/Α/1981) μεταβιβάστηκε στο Δήμο Πειραιά, μεταξύ άλλων αρμοδιοτήτων κατά τόπο περιοριζόμενων στην περιφέρειά του, ή της εκδόσεως οικοδομικών αδειών (παράγραφος 1)α') με το δε άρθρο 5 του αυτού προεδρικού διατάγματος ορίσθηκε ότι:
{οι υπό του παρόντος Διατάγματος μεταβιβαζόμενες εις τον Δήμο Πειραιώς αρμοδιότητες ασκούνται υπό της Τεχνικής Υπηρεσίας αυτού} (παράγραφος 1) και ότι:
{ο Προϊστάμενος της ανωτέρω Τεχνικής Υπηρεσίας κατά την ενάσκηση των μεταβιβαζομένων αρμοδιοτήτων ασκεί πάσας τις κατά τις κείμενες σχετικές διατάξεις αρμοδιότητας Προϊσταμένου Γραφείου Νομομηχανικού, ή Σχεδίου Πόλεως ή Πολεοδομικής Αρχής, και Επιθεωρητού Δημοσίων Έργων.}
Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, η χορήγηση οικοδομικής άδειας προκειμένου για ακίνητο που πληροί τους νόμιμους όρους δομήσεως είναι πράξη δέσμιας αρμοδιότητας (ΣτΕ 1927/1986), το αυτό δε ισχύει, για την ταυτότητα του λόγου, και όσον αφορά την αναθεώρηση ισχύουσας άδειας.
Εξ' άλλου, κατά την έννοια των αυτών διατάξεων, εφ' όσον εγερθούν σοβαρές αμφισβητήσεις όσον αφορά την κυριότητα του αιτούντος τη χορήγηση ή την αναθεώρηση της άδειας επί του οικοπέδου στο οποίο πρόκειται να ανεγερθεί οικοδομή, η αρμόδια πολεοδομική αρχή είναι υποχρεωμένη να εξετάζει και να κρίνει παρεμπιπτόντως το ζήτημα αυτό, η τελική επίλυση του οποίου ανήκει πάντως στα πολιτικά δικαστήρια περαιτέρω δε, η αυτή αρχή, ασκούσα την ανωτέρω αρμοδιότητά της, είναι υποχρεωμένη, ανάλογα με το πόρισμα της παρεμπίπτουσας έρευνας και κρίσεώς της, είτε να χορηγήσει ή να αναθεωρήσει την άδεια, είτε να το αρνηθεί, (ΣτΕ 287/1983, 3327/1983, 3463/1984, 2917/1986, 258/1987 κ.α.).
Τέλος, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 178/1981, μόνον η τεχνική υπηρεσία του Δήμου Πειραιά είναι αρμόδια, όσον αφορά τα ακίνητα της περιφέρειας της, για την κατά τα ανωτέρω παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση και την, αναλόγως του σχετικού πορίσματος της, χορήγηση ή μη οικοδομικής άδειας ή αναθεώρησής της.
5. Επειδή, εν προκειμένω, στον αιτούντα, χορηγήθηκε από το Τμήμα Εκδόσεως Αδειών της Διευθύνσεως Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιά η 488/1990 οικοδομική άδεια προκειμένου να ανεγείρει κτίριο γραφείων δύο ορόφων με υπόγεια σε οικόπεδο φερόμενο ότι ανήκει σε αυτόν και ευρισκόμενο στην οδό __________ στην Καστέλα Πειραιώς. Οι σχετικές εργασίες διεκόπησαν επειδή κατ' αυτές αποκαλύφθηκε στο οικόπεδο αρχαίος αναλημματικός τοίχος, τελικώς δε, με την ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/ΦΟ2/43585/2112/1990 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (που εκδόθηκε εντολή του από τον Γενικό Γραμματέα) εγκρίθηκε η ανέγερση της οικοδομής του αιτούντος, υπό τον όρο ότι θα μείνει ακάλυπτος ο χώρος του οικοπέδου τον οποίο καταλαμβάνει ο αρχαίος αυτός τοίχος με υποχώρηση της ανεγειρόμενης οικοδομής κατά 0.5 m, από το ανατολικό άκρο του τοίχου και κατά 1 m, από τη βόρεια παρυφή του. Ο αιτών υπέβαλε τότε αίτηση αναθεωρήσεως της άδειάς του σύμφωνα με τον ανωτέρω όρο, η οποία ελέγχθηκε από 08-11-1991 έως 20-12-1991 και έγινε δεκτή ως προς το τεχνικό της μέρος. Εν συνεχεία, με το 6465/3617/1990 έγγραφό του, το Τμήμα Εκδόσεως Αδειών του Δήμου Πειραιά ζήτησε από τη Νομική Υπηρεσία του Δήμου να του γνωρίσει εάν τα στοιχεία που είχε προσκομίσει ο αιτών όσον αφορά την ιδιοκτησία του οικοπέδου του ήταν επαρκή. Στο ερώτημα αυτό απάντησε ο Προϊστάμενος της Νομικής Υπηρεσίας με το 1222/38612/1990 έγγραφό του, κατά το οποίο:
{όσον αφορά τη σχέση κυριότητας μεταξύ του ιδιοκτήτου Ευσταθίου και του Δήμου Πειραιά αυτή έχει κριθεί με τελεσίδικες και αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις υπέρ του ιδιοκτήτη Αγγέλου Ευσταθίου και των προκτητόρων του, καλύπτεται από το δεδικασμένο και δεν είναι δυνατή άλλη νόμιμη αμφισβήτηση ή επανεξέταση του θέματος. Ως προς τη σχέση κυριότητας του ιδιοκτήτη Ευσταθίου έναντι παντός ιδιώτη, πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη υπέρ του ιδιοκτήτη Ευσταθίου για δύο λόγους. Πρώτον γιατί ως προκύπτει εκ του συμβολαίου αγοράς, των δικαστικών διενέξεων, και άλλων ενεργειών τούτου σχετικά με το κρινόμενο οικόπεδο, ο ιδιοκτήτης αυτός έχει τη νομή του σχετικού οικοπέδου πέραν της εικοσαετίας και καλύπτεται από τακτική και έκτακτη χρησικτησία. Και δεύτερον, γιατί ουδείς ιδιώτης έχει προβάλει μέχρι τώρα δικαίωμα κυριότητας ή άλλο εμπράγματο για τον εαυτό του δικαίωμα επί του ακινήτου αυτού. Όσον αφορά τη σχέση κυριότητας του ιδιοκτήτη τούτου και του Δημοσίου, ως προς το οποίον δεν αντιτάσσεται το δικαίωμα της χρησικτησίας, έχω τη γνώμη, ότι λόγω της ειδικής θέσης του ακινήτου τούτου, των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει, των εν γένει αμφισβητήσεων που προβάλλονται και προς άρση κάθε αμφισβήτησης και αμφιβολίας ως προς στις σχέσεις κυριότητας μεταξύ ιδιοκτήτη και Δημοσίου, αλλά και για την πληρότητα των στοιχείων που έχουν τεθεί υπόψη σας για την έκδοση της αιτουμένης αναθεώρησης αδείας, θα πρέπει να ζητηθεί και να προσκομισθεί στην υπηρεσία σας και ένα πιστοποιητικό περί μη προβολής δικαιωμάτων του Δημοσίου ή του Παλαιού Εκκλησιαστικού Ταμείου επί του ως άνω οικοπέδου.}
Εξ ετέρου ο Δήμαρχος Πειραιά, με το 600/18/1991 έγγραφό του προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Πολεοδομίας του Δήμου, του ζήτησε να επισπευσθεί η παρεμπίπτουσα έρευνα, τον πληροφόρησε ότι ασχολείται σχετικώς και η Κτηματική Υπηρεσία του Δήμου και τον ενέτειλε μέχρι νεωτέρας εντολής του να μην αναθεωρήσει την άδεια του αιτούντος. Ο αιτών υπέβαλε τότε την από 15-01-1991 αίτησή του, που πρωτοκολλήθηκε αυθημερόν με αριθμό 212 και με την οποία ζητούσε να αναθεωρηθεί αμέσως η άδεια του, άλλως να του γίνει γνωστό για ποιο συγκεκριμένο λόγο αρνείται να πράξει τούτο η υπηρεσία. Επί της αιτήσεώς του αυτής εκδόθηκε η προβαλλόμενη πράξη, με την οποία του δόθηκε η απάντηση ότι:
{η υπηρεσίας μας, δεν δύναται επί του παρόντος να χορηγήσει την αναθεώρηση της υπ' αριθμόν 488/1990 οικοδομικής άδειάς σας, καθ' ότι εντέλλεται προς τούτο με το υπ' αριθμόν 600/18/1991 έγγραφο του κ. Δημάρχου και μέχρι νεωτέρας εντολής του.}
Η με την αιτιολογία όμως αυτή και μόνο απόρριψη του αιτήματος του αιτούντος, αιτιολογία η οποία δεν μπορεί να συμπληρωθεί ή να αναπληρωθεί παραδεκτώς με υπόμνημα του Δήμου και η οποία στηρίζεται στο ανωτέρω έγγραφο του Δημάρχου και δι' αυτού σε εκείνο του Προϊσταμένου της Νομικής Υπηρεσίας, είναι πλημμελής. Και τούτο, πρώτον, διότι με το ανωτέρω έγγραφο του Προϊσταμένου της Νομικής Υπηρεσίας αναγνωρίζεται η κυριότητα του αιτούντος επί του οικοπέδου του έναντι πάντων και δεν παρατίθενται, ειδικότερα, κάποιο στοιχείο περί τυχόν αμφισβητήσεώς της εκ μέρους του Δημοσίου, οπότε και θα δικαιολογείτο ενδεχομένως η περαιτέρω έρευνα του ζητήματος κατά την άσκηση του παρεμπίπτοντος ελέγχου. Δεύτερον δε, διότι μόνη αρμόδια για την αναθεώρηση της άδειας αρχή και, επομένως, και για την παρεμπίπτουσα εξέταση και κρίση του ζητήματος της κυριότητας του αιτούντος επί του οικοπέδου του είναι εν προκειμένω, κατά τα αναφερόμενα στην προηγουμένη σκέψη, η τεχνική υπηρεσία του Δήμου και όχι ο Δήμαρχος, από την εντολή του οποίου μη νομίμως υπέλαβε εαυτήν δεσμευόμενη. Για το λόγο επομένως αυτό, ο οποίος βασίμως προβάλλεται, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση, να απορριφθεί η παρέμβαση και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, να αναπεμφθεί δε η υπόθεση στην υπηρεσία που εξέδωσε την απόφαση αυτή, για τη διενέργεια των νομίμων κατά τα ανωτέρω.
Δια ταύτα
Δέχεται την αίτηση.
Απορρίπτει την παρέμβαση.
Ακυρώνει την 212/141/1991 απόφαση του Προϊσταμένου του Τμήματος Εκδόσεως Αδειών της Διευθύνσεως Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιά και αναπέμπει στην υπηρεσία αυτή την υπόθεση για τη διενέργεια των νομίμων κατά το αιτιολογικό.
Διατάσσει την επιστροφή του παραβόλου.
Επιβάλλει στο Δήμο Πειραιά και το Δημόσιο συμμέτρως, την πληρωμή της δικαστικής δαπάνης του αιτούντος η οποία ανέρχεται σε 28.000 δραχμές.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 26-11-1991 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 10-12-1991.