Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Αριθμός 1119/2008

 

Το Συμβούλιο της Επικρατείας

 

Τμήμα ΣΤ

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 09-10-2006, με την εξής σύνθεση: Θ. Χατζηπαύλου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του ΣΤ' Τμήματος, Φ. Αρναούτογλου, Σ. Χαραλάμπους, Σύμβουλοι, Δ. Κυριλλόπουλος, Α. Σταθάκης, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ο. Κουτεντάκη.

 

Για να δικάσει την από 25-11-2005 αίτηση:

 

του Δήμου Γόννων νομού Λάρισας, που εδρεύει στους Γόννους Λάρισας, ο οποίος παρέστη με το δικηγόρο Χαρίλαο Κοψαχείλη (αριθμός μητρώου 104 68), που τον διόρισε με απόφασή της η Δημαρχιακή Επιτροπή, κατά των Υπουργών: 1) Οικονομίας και Οικονομικών και 2) Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, οι οποίοι παρέστησαν με τον Ανδρέα Ανδρουλιδάκη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

 

Με την αίτηση αυτή ο αιτών Δήμος επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 7440/2005 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Θεσσαλίας και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.

 

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Α. Σταθάκη.

 

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος Δήμου, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο των Υπουργών, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.

 

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και

 

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

 

Σκέφθηκε κατά το Νόμο

 

1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως δεν απαιτείται, κατά νόμο, καταβολή παραβόλου.

 

2. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση ζητείται η ακύρωση της υπ' αριθμόν 7440/2005 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΦΕΚ 1146/Δ/2005) με την οποία κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση, υπέρ και με δαπάνες της εταιρείας __________, εκτάσεως εμβαδού 9.538 m2, η οποία βρίσκεται στην περιφέρεια του Δημοτικού Διαμερίσματος Γόννων, χαρακτηρίζεται ως δημοτική δασική έκταση και φέρεται να ανήκει στον αιτούντα Δήμο, για την εγκατάσταση μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού από την ανωτέρω εταιρεία.

 

3. Επειδή, στα εδάφια τρίτο και τέταρτο της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Συντάγματος, όπως αυτά ίσχυαν πριν την αναθεώρηση του έτους 2001, ορίζονταν τα εξής:

 

{Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημόσιων δασών και των δημόσιων δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.}

 

Μετά την αναθεώρηση, οι διατάξεις των εδαφίων τρίτου και πέμπτου της παραγράφου 1 του άρθρου 24 ορίζουν τα εξής:

 

{Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων… Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.}

 

Περαιτέρω, στην παράγραφο 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος, η οποία δεν αποτέλεσε αντικείμενο της αναθεώρησης του έτους 2001, ορίζονται τα εξής:

 

{Η αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών ή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου επιτρέπεται μόνο υπέρ του Δημοσίου σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους δημόσιας ωφέλειας. Διατηρείται πάντως η μορφή τους αμετάβλητη ως δασική.}

 

4. Επειδή, εξ άλλου, το ζήτημα της εγκαταστάσεως σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ρυθμίζεται από τα άρθρα 3 και 5 του νόμου 2244/1994 Ρύθμιση θεμάτων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και από συμβατικά καύσιμα και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 164/Α/1994), τα οποία δεν εθίγησαν από τις διατάξεις του επακολουθήσαντος νόμου 2773/1999 Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις (ΦΕΚ 286/Α/1999), καθώς και από τις υπ' αριθμούς οίκοθεν Δ6/Φ.1/8295/1995 (ΦΕΚ 385/Β/1995) και Δ6/Φ1/8860/1998 (ΦΕΚ 502/Β/1998) αποφάσεις του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και του Υπουργού Ανάπτυξης, αντιστοίχως, οι οποίες εκδόθηκαν βάσει της παρασχεθείσης με την περίπτωση β' της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του νόμου 2244/1994 εξουσιοδοτήσεως. Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων των άρθρων 3 και 5 του νόμου 2244/1994 και των κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 5 εκδοθεισών υπουργικών αποφάσεων, ερμηνευομένων σε συνδυασμό με το άρθρο 58 παράγραφοι 1, 2 και 3 του νόμου 998/1979 (ΦΕΚ 289/Α/1979), όπως όλες αυτές οι διατάξεις ίσχυαν πριν τη δημοσίευση του νόμου 2941/2001, δεν ήταν επιτρεπτή η εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέσα σε δάση ή δασικές εκτάσεις, λόγω ελλείψεως ρητής και ειδικής προβλέψεως της επεμβάσεως αυτής στα δάση και τις δασικές εκτάσεις (ΣτΕ 1322/2001, 1324/2001 επταμελές, 928/2004, 1763/2004, 2569/2004 επταμελές).

 

Μεταγενεστέρως, με τον νόμο 2941/2001 Απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης εταιρειών, αδειοδότησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ... κ.λ.π. (ΦΕΚ 201/Α/2001) και, συγκεκριμένα, με το άρθρο 2 αυτού, τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν οι διατάξεις του νόμου 998/1979 (άρθρα 45 παράγραφος 3, 58 παράγραφος 2), του νόμου 1734/1987 (ΦΕΚ 189/Α/1987) (άρθρο 13) και του νόμου 2244/1994 (άρθρα 2 παράγραφος 4 και 3 παράγραφος 4), με την ρητή πρόβλεψη της δυνατότητας εγκαταστάσεως σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, καθώς και της διαδικασίας χορηγήσεως των απαιτουμένων αδειών.

 

Οι νεότερες αυτές διατάξεις καλύπτουν το ζήτημα της καταρχήν δυνατότητας εγκαταστάσεως σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, θεσπίζοντας νομοθετικό καθεστώς επιτρεπομένης από το άρθρο 24 παράγραφος 1 του Συντάγματος επεμβάσεως σε δασική έκταση, η οποία υπαγορεύεται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγομένου στην προώθηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κατά τρόπο λιγότερο βλαπτικό για το φυσικό περιβάλλον (ΣτΕ 2569/2004, επταμελές, 3650/2005, 3652/2005 επταμελές, 2955/2006).

 

Εξ άλλου, με την παράγραφο 9 του άρθρου 2 του νόμου 2941/2001 προσετέθησαν στο άρθρο 35 του νόμου 2773/1999, μετά την παράγραφο 3, νέες παράγραφοι, με τους αριθμούς 4 και 5, εκ των οποίων η τελευταία έχει ως εξής:

 

{5. Τα έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα έργα δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κατασκευής υποσταθμών και εν γένει κάθε κατασκευής που αφορά την υποδομή και εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χαρακτηρίζονται ως δημόσιας ωφέλειας, ανεξάρτητα από το φορέα υλοποίησής τους. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή η εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων κηρύσσεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2882/2001 (ΦΕΚ 17/Α/2001). Ο βαρυνόμενος με τη δαπάνη της απαλλοτρίωσης υποχρεούται στην αποκατάσταση και κάθε τυχόν βλάβης ή φθοράς ή στέρησης της χρήσης που προέρχεται από την εκτέλεση των ανωτέρω τεχνικών εργασιών.

 

Η δαπάνη για τη συντέλεση των κατά τα ανωτέρω αναγκαίων αναγκαστικών απαλλοτριώσεων βαρύνει το φυσικό ή νομικό πρόσωπο υπέρ του οποίου εκδίδεται η άδεια εγκατάστασης.}

 

5. Επειδή, μετά την έναρξη της ισχύος των διατάξεων του άρθρου 2 του νόμου 2941/2001 (12-09-2001), αφενός μεν είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, δημόσιες ή ιδιωτικές, στις τελευταίες, ενδεχομένως και όταν η επέμβαση αυτή έχει ως συνέπεια τη μεταβολή του δασικού των χαρακτήρα, εν όψει της προηγηθείσης μεταβολής του καθεστώτος συνταγματικής προστασίας των ιδιωτικών δασών και ιδιωτικών δασικών εκτάσεων, με τις διατάξεις των εδαφίων τρίτου και πέμπτου της αναθεωρηθείσης παράγραφος 1 του άρθρου 24 του Συντάγματος, που άρχισαν να ισχύουν από 18-04-2001 (βλέπε ΣτΕ 1062/2003), αφετέρου δε είναι, πλέον, επιτρεπτή και η επιβολή αναγκαστικής απαλλοτριώσεως για την απόκτηση της εκτάσεως που κρίνεται αναγκαία για την εγκατάσταση των ανωτέρω σταθμών και του δικτύου μεταφοράς της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα, όμως, με την παράγραφο 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος, η οποία δεν εθίγη από την αναθεώρηση του έτους 2001, και μετά τις ανωτέρω συνταγματικές και νομοθετικές μεταβολές, εξακολουθεί να απαγορεύεται η υπέρ ιδιωτών αναγκαστική απαλλοτρίωση των δασών και δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, συνεπώς και όσων ανήκουν σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Η απαγόρευση αυτή, όπως προκύπτει από την ανωτέρω συνταγματική διάταξη, είναι απόλυτη, δηλαδή δεν εξαρτάται ούτε από το γεγονός ότι η υπέρ του ιδιώτη απαλλοτρίωση εξυπηρετεί σκοπό δημόσιας ωφέλειας, προϋπόθεση, άλλωστε, η οποία πρέπει, κατ' άρθρο 17 παράγραφος 2 του Συντάγματος, να συντρέχει σε κάθε περίπτωση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ούτε από το γεγονός ότι η πραγματοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης συνεπάγεται περιορισμένη μόνον επέμβαση στην απαλλοτριούμενη έκταση, της οποίας ο δασικός χαρακτήρας παραμένει αναλλοίωτος, δεδομένου ότι η τελευταία αυτή προϋπόθεση αφορά την υπέρ του Δημοσίου απαλλοτρίωση ιδιωτικού δάσους ή ιδιωτικής δασικής εκτάσεως, η οποία και μόνον εξακολουθεί, και μετά την συνταγματική αναθεώρηση του έτους 2001, να επιτρέπεται, βάσει της διατάξεως της παραγράφου 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος (βλέπε ΣτΕ 1675/1999 Ολομέλεια).

 

6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει τόσον από την προσβαλλόμενη απόφαση όσον και από τα στοιχεία του φακέλου (βλέπε τα υπ' αριθμούς 2808/2004 και 8614/2005 έγγραφα του Δασαρχείου Λάρισας), η απαλλοτριωθείσα έκταση έχει χαρακτήρα δασικής εκτάσεως που ανήκει στον αιτούντα Δήμο. Ο τελευταίος, με την υπό κρίση αίτηση, προβάλλει, μεταξύ άλλων, ότι η προσβαλλόμενη πράξη αντίκειται στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος. Εξ άλλου, η Διοίκηση, με τα έγγραφα των απόψεών της προς το Δικαστήριο (βλέπε το υπ' αριθμόν 783/2006 έγγραφο της Περιφέρειας Θεσσαλίας και το υπ' αριθμόν 264/2006 έγγραφο της Κτηματικής Υπηρεσίας του νομού Λάρισας), ισχυρίζεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν αντίκειται στην ανωτέρω συνταγματική διάταξη: α) διότι, μετά την αναθεώρηση της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Συντάγματος, είναι επιτρεπτή η επέμβαση σε ιδιωτική δασική έκταση, ακόμη και αν αυτή έχει ως συνέπεια τη μεταβολή του δασικού χαρακτήρα της εκτάσεως, β) διότι με την επίδικη αναγκαστική απαλλοτρίωση εξυπηρετείται σκοπός δημόσιας ωφέλειας, προβλεπόμενος από το νόμο (παράγραφος 5 του άρθρου 35 του νόμου 2773/1999, η οποία προσετέθη με την παράγραφο 9 του άρθρου 2 του νόμου 2941/2001), ήτοι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, και γ) διότι το σχεδιαζόμενο έργο δεν μεταβάλλει τον δασικό χαρακτήρα της απαλλοτριούμενης εκτάσεως, καθ' όσον, επί εκτάσεως συνολικού εμβαδού 9.538 m2 που απαλλοτριώνεται, η επέμβαση περιορίζεται στην κατασκευή ενός κτίσματος 80 m2

 

7. Επειδή, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 5η σκέψη της παρούσης αποφάσεως, η προσβαλλόμενη πράξη αντίκειται ευθέως στις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος, οι δε περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της Διοικήσεως είναι αβάσιμοι. Για τον λόγο αυτό, βασίμως προβαλλόμενο, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη υπ' αριθμόν 7440/2005 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Θεσσαλίας (Δ' 1146/21.10.2005), με την οποία κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση, υπέρ και με δαπάνες της εταιρείας Γ. ΚΑΡΑΝΗΣ και ΣΙΑ Ο.Ε., δασικής εκτάσεως του αιτούντος δήμου, εμβαδού 9.538 m2.

 

Δια ταύτα

 

Δέχεται την υπό κρίση αίτηση.

 

Ακυρώνει την υπ' αριθμόν 7440/2005 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Θεσσαλίας με τίτλο Αναγκαστική απαλλοτρίωση έκτασης για την εγκατάσταση μικρού Υδροηλεκτρικού σταθμού στο Δήμο Γόννων νομού Λάρισας (ΦΕΚ 1146/Δ/2005), σύμφωνα με το αιτιολογικό, και

 

Επιβάλλει στο Δημόσιο την δικαστική δαπάνη του αιτούντος Δήμου, η οποία ανέρχεται στο ποσόν των 920 €.

 

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 10-01-2006 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 24-03-2008.