ΣτΕ 778/2014
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 778/2014
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Δ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 20-11-2012, με την εξής σύνθεση: Σωτήρης Ρίζος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ' Τμήματος, Γ. Παπαγεωργίου, Αικατερίνη Χριστοφορίδου, Σύμβουλοι, Β. Κίντζιου, Χ. Σιταρά, Πάρεδροι. Γραμματέας η Μ. Παπαδοπούλου, Γραμματέας του Δ' Τμήματος.
Για να δικάσει την από 07-06-2010 αίτηση:
της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία __________, που εδρεύει στη __________, η οποία παρέστη με το δικηγόρο Δημήτριο Κυριακόπουλο (Αριθμός Μητρώου 2003 Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των: 1) Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και 2) Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, οι οποίοι παρέστησαν με τον Δημήτριο Κατωπόδη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
και κατά του παρεμβαίνοντος Δήμου Βόλβης Θεσσαλονίκης, ο οποίος παρέστη με το δικηγόρο Δήμο Νικόπουλο (Αριθμός Μητρώου 1042 Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης), που τον διόρισε με απόφασή της η Οικονομική του Επιτροπή.
Με την αίτηση αυτή η αιτούσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθούν:
1) η υπ' αριθμόν 1948/2010 πράξη του Διευθυντή της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας,
2) η υπ' αριθμόν 2990/6.5.2010 πράξη του ιδίου Διευθυντή καθώς και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Συμβούλου Αικατερίνης Χριστοφορίδου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο της αιτούσης εταιρείας, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τον πληρεξούσιο του παρεμβαίνοντος Δήμου και τον αντιπρόσωπο των Υπουργών, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, ζητείται η ακύρωση:
1) της 1948/2010 πράξης του Διευθυντή της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με θέμα Αίτημα ανάκλησης καθορισμού συμβατικών αμοιβών της από 20-06-2007 συμπληρωματικής σύμβασης από τον Δήμο Εγνατίας, με την οποία ανακλήθηκαν:
α) το δεύτερο σκέλος της προσμέτρησης των μελετών γεωλογικής διερεύνησης οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (επίβλεψης Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας) και γεωλογικής καταλληλότητας για τις πολεοδομικές μελέτες του Δήμου Εγνατίας που υπογράφονται από τον Γεωλόγο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας και τον ανάδοχο (ανακλήθηκε δηλαδή ο προϋπολογισμός της μελέτης γεωλογικής καταλληλότητας για τις πολεοδομικές μελέτες του ανωτέρω Δήμου και για τη συνολική αμοιβή αυτών ύψους 18.445,25 € χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας)
β) το ίδιο ως άνω ποσό (18.445,25 ευρώ χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας), όπως καταγράφεται στον συγκεντρωτικό πίνακα καθορισμού της συμβατικής αμοιβής
γ) το 5536/2006 διαβιβαστικό έγγραφο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας, κατά το μέρος του που αφορά τα δύο παραπάνω ανακληθέντα στοιχεία
επισημάνθηκε δε, ότι η εν λόγω ανάκληση αποτελεί πρόταση γνωμοδότησης προς το Δημοτικό Συμβούλιο» του Δήμου Εγνατίας «για την ανάκληση της δικής του εκτελεστής απόφασης
2) της 2990/2010 πράξης του ίδιου Διευθυντή, με την οποία απερρίφθη ιεραρχική προσφυγή της αιτούσας εταιρείας κατά της πρώτης προσβαλλόμενης πράξης. Οι προσβαλλόμενες πράξεις εκδόθηκαν κατ' επίκληση, μεταξύ άλλων, του 2315+2109+1918/2010 εγγράφου της Γενικής Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το οποίο αφορούσε συμμόρφωση της Ελληνικής Δημοκρατίας προς την Ε (2009) 8851/2009 (παράβαση αριθμός 2008/4765) Αιτιολογημένη Γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί παραβιάσεως διατάξεων του κοινοτικού δικαίου λόγω συνάψεως της ανωτέρω συμπληρωματικής συμβάσεως χωρίς την προηγούμενη δημοσίευση προκηρύξεως.
2. Επειδή, υπέρ του κύρους των προσβαλλόμενων πράξεων παρεμβαίνει ο Δήμος Βόλβης νομού Θεσσαλονίκης, στον οποίο υπήχθη ως δημοτική ενότητα ο ανωτέρω καταργηθείς Δήμος Εγνατίας (βλέπε άρθρα 1 παράγραφος 2 περίπτωση 19 υποπερίπτωση Α.13, 2 παράγραφος 1 και 283 παράγραφος 1 του νόμου 3852/2010).
3. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 94 παράγραφος 1 του Συντάγματος και το άρθρο 1 παράγραφος 2 περίπτωση ι' του νόμου [Ν] 1406/1983 (ΦΕΚ 182/Α/1983), οι διαφορές από διοικητικές συμβάσεις, δηλαδή οι διαφορές που έχουν αιτία τη διοικητική σύμβαση και, ειδικότερα, ανάγονται στη νομιμότητα, την ερμηνεία και την εκτέλεση αυτής και των επί μέρους συμβατικών όρων, καθώς και σε κάθε παρεπόμενη από τη σύμβαση αξίωση, αποτελούν διοικητικές διαφορές ουσίας, υπαγόμενες στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια (ΣτΕ 2073/2012, 2503/2011 κ.ά).
4. Επειδή, εξ άλλου, από τις διατάξεις του νόμου 716/1977 ((ΦΕΚ 295/Α/1977) άρθρο 11) και του προεδρικού διατάγματος 194/1979 (ΦΕΚ 53/Α/1979) συνάγεται ότι, προκειμένου να εκπονηθεί μελέτη έργου, ο εργοδότης προβαίνει σε προσωρινή εκτίμηση της αμοιβής της μελέτης, βάσει της οποίας καθορίζονται, στη σχετική δημόσια πρόσκληση, οι τάξεις των πτυχίων, τα οποία πρέπει να έχουν τα γραφεία μελετών που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη σύνταξη της εν λόγω μελέτης. Ακολούθως, μετά την ανάθεση της εκπονήσεως της μελέτης σε συγκεκριμένο γραφείο μελετών, η συμβατική αμοιβή του εν λόγω γραφείου υπολογίζεται, όχι βάσει της ανωτέρω προσωρινής εκτιμήσεως, η οποία αποτελεί μόνον τυπικό κριτήριο εκδηλώσεως ενδιαφέροντος για τη σύνταξη της μελέτης από μελετητές με συγκεκριμένη τάξη πτυχίων, αλλά βάσει του προϋπολογισμού δαπάνης του μελετηθέντος έργου, δηλαδή η συμβατική αμοιβή εγκρίνεται, αλλά και αναπροσαρμόζεται, εάν συντρέχει νόμιμη περίπτωση, στο στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως (παράβαλε ΣτΕ 660/2012 επταμελές.).
5. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής:
Κατόπιν διαγωνισμού που διενήργησε ο Δήμος Εγνατίας νομού Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 716/1977, υπεγράφη η από 02-10-2002 (υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 3301/2002) σύμβαση, μεταξύ του Δήμου και της εταιρείας __________ κ.λ.π. και άλλων συμπραττόντων μελετητών (__________, __________ και __________), με αντικείμενο την εκπόνηση μελέτης Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων Δήμου Εγνατίας και μελετών κτηματογράφησης - πολεοδόμησης και πράξης εφαρμογής περιοχών των οικισμών:
α) Προφήτη και Μικροκώμης Δημοτικού Διαμερίσματος Προφήτη,
β) Βαγιοχωρίου και Νυμφόπετρας Δημοτικού Διαμερίσματος Νυμφόπετρας,
γ) Σχολαρίου Δημοτικού Διαμερίσματος Σχολαρίου και
δ) Ευαγγελισμού Δημοτικού Διαμερίσματος Ευαγγελισμού.
Σύμφωνα με τη σύμβαση, εργοδότης ήταν ο Δήμος Εγνατίας, ενώ Διευθύνουσα Υπηρεσία ήταν:
α) για τη μελέτη Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων η Διεύθυνση Περιβάλλοντος Χωροταξίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και
β) για τις μελέτες πολεοδόμησης η Διεύθυνση Πολεοδομίας της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης.
Ακολούθως καθορίσθηκε κατ' αρχήν από τις προαναφερθείσες Διευθύνουσες Υπηρεσίες η συμβατική αμοιβή και το σχετικό σχέδιο διαβιβάσθηκε στον Δήμο Εγνατίας με το 5536/2006 έγγραφο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος Χωροταξίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, εγκρίθηκε δε με την 87/2006 απόφαση (αριθμός πρακτικού 11/2006/θέμα 4ο) του Δημοτικού Συμβουλίου του ανωτέρω Δήμου. Με την ίδια απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκαν επίσης, κατ' επίκληση του άρθρου 9 του προεδρικού διατάγματος 194/1979, και οι συμβατικοί όροι συμπληρωματικής σύμβασης δια των οποίων προσδιορίζονται ακριβώς οι επιμετρηθείσες αμοιβές των εργασιών που εμπεριέχονται στο αρχικό ανατεθέν συμβατικό αντικείμενο. Ακολούθως υπεγράφη από τον Δήμαρχο Εγνατίας και τον __________, ως εκπρόσωπο της ανωτέρω σύμπραξης, και η από 20-06-2007 (υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 3943/2007) συμπληρωματική σύμβαση.
Στη συνέχεια, κατόπιν της Ε (2009) 0314/2009 (παράβαση αριθμός 2008/4765) Προειδοποιητικής Επιστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκδόθηκε η Ε (2009) 8851/2009 (παράβαση αριθμός 2008/4765) Αιτιολογημένη Γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη σύναψη συμβάσεων μελετών κτηματογράφησης και πολεοδομικού σχεδιασμού των Δήμων Αρέθουσας, Βασιλικών και Εγνατίας νομού Θεσσαλονίκης και Κασσάνδρας νομού Χαλκιδικής και τη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων / ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών κατ' επέκταση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου και χωρίς προηγούμενη δημοσίευση Προκήρυξης, κατά παράβαση των Οδηγιών 1992/50/ΕΟΚ και 2004/18/ΕΚ. Μεταξύ των συμβάσεων που αφορούσε η ανωτέρω Αιτιολογημένη Γνώμη της Επιτροπής περιλαμβανόταν και η προαναφερθείσα σύμβαση του Δήμου Εγνατίας.
Ακολούθησε αλληλογραφία μεταξύ των ελληνικών διοικητικών αρχών σχετικά με τη συμμόρφωση της Ελληνικής Δημοκρατίας προς την ανωτέρω Αιτιολογημένη Γνώμη (βλέπε οίκοθεν 2379/2010 έγγραφο του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, 4005/2010 έγγραφο του Υφυπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και 2315+2109+1918/2010 έγγραφο της Γενικής Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας). Κατ' επίκληση δε, μεταξύ άλλων, του ανωτέρω 2315+2109+1918/2010 εγγράφου της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, εκδόθηκε η πρώτη προσβαλλόμενη 1948/2010 πράξη του Διευθυντή της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της ίδιας Περιφέρειας, απευθυνόμενη προς τον Δήμο Εγνατίας, με θέμα Αίτημα ανάκλησης καθορισμού συμβατικών αμοιβών της από 20-06-2007 συμπληρωματικής σύμβασης από τον Δήμο Εγνατίας, με την οποία ανακλήθηκαν:
α) το δεύτερο σκέλος της προσμέτρησης των μελετών γεωλογικής διερεύνησης οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης (επίβλεψης Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας) και γεωλογικής καταλληλότητας για τις πολεοδομικές μελέτες του Δήμου Εγνατίας (επίβλεψης της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης) που υπογράφονται από τον Γεωλόγο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας και τον ανάδοχο (ανακλήθηκε δηλαδή ο προϋπολογισμός της μελέτης γεωλογικής καταλληλότητας για τις πολεοδομικές μελέτες του ανωτέρω Δήμου και για τη συνολική αμοιβή αυτών ύψους 18.445,25 ευρώ χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας)
β) το ίδιο ως άνω ποσό (18.445,25 ευρώ χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας), όπως καταγράφεται στον συγκεντρωτικό πίνακα καθορισμού της συμβατικής αμοιβής, καθόσον δεν αποτελούν αντικείμενο επίβλεψης της Υπηρεσίας μας ως Διευθύνουσας
γ) το 5536/2006 διαβιβαστικό έγγραφο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας, κατά το μέρος του που αφορά τα δύο παραπάνω ανακληθέντα στοιχεία
επισημάνθηκε δε ότι η εν λόγω ανάκληση αποτελεί πρόταση γνωμοδότησης προς το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Εγνατίας για την ανάκληση της δικής του εκτελεστής απόφασης.
Κατά της πρώτης προσβαλλόμενης πράξης η αιτούσα εταιρεία άσκησε την από 22-03-2010 (αριθμός πρωτοκόλλου 1159/2010) ιεραρχική προσφυγή, η οποία απερρίφθη με τη δεύτερη προσβαλλόμενη 2990/2010 πράξη του ίδιου Διευθυντή της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος - Χωροταξίας. Εξ άλλου, μετά την άσκηση της κρινόμενης αίτησης, δημοσιεύθηκε η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 27-10-2011 (υπόθεση C 601/2010), με την οποία κρίθηκε ότι:
{η Ελληνική Δημοκρατία, συνάπτοντας, κατόπιν διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκηρύξεως, δημόσιες συμβάσεις με αντικείμενο συμπληρωματικές υπηρεσίες κτηματογράφησης και πολεοδομικού σχεδιασμού οι οποίες δεν προβλέπονταν στην αρχική σύμβαση που είχαν συνάψει οι Δήμοι Βασιλικών, Κασσάνδρας, Εγνατίας και Αρέθουσας, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 8 και 11, παράγραφος 3, της οδηγίας 1992/50/ΕΟΚ ..., όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 1997/52/ΕΚ ..., καθώς και από τα άρθρα 20 και 31, σημείο 4, της οδηγίας 2004/18/ΕΚ ...}
6. Επειδή, με τα δεδομένα που εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη και εν όψει του συστήματος του διέποντος τις ένδικες συμβάσεις νόμου 716/1977, όπως προεκτέθηκε στη σκέψη 4, βάσει του οποίου η συμβατική αμοιβή δεν καθορίζεται κατά το προσυμβατικό στάδιο, αλλά στο στάδιο της εκτελέσεως της συμβάσεως, η ένδικη διαφορά ανεφύη στο στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως (αρχικής και συμπληρωματικής) και η διάγνωσή της προϋποθέτει την επίλυση ζητημάτων που είτε ανάγονται στην εκτέλεση των ανωτέρω συμβάσεων είτε, ως άρρηκτα συνδεόμενα με αυτές, πρέπει να επιλυθούν από τον δικαστή της συμβάσεως. Ως εκ τούτου η ένδικη διαφορά αποτελεί διοικητική διαφορά ουσίας υπαγόμενη, κατά το άρθρο 94 παράγραφος 1 του Συντάγματος και το άρθρο 1 παράγραφος 2 περίπτωση ι' του νόμου [Ν] 1406/1983, στην αρμοδιότητα του διοικητικού εφετείου και επομένως η ασκηθείσα αίτηση, η οποία έχει τον χαρακτήρα προσφυγής ουσίας, πρέπει να παραπεμφθεί, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 34 παράγραφος 1 του νόμου [Ν] 1968/1991 (ΦΕΚ 150/Α/1991), στο Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, το οποίο είναι αρμόδιο για την εκδίκασή της κατά τα άρθρα 6 παράγραφος 2 περίπτωση α' και 7 παράγραφος 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (νόμος [Ν] 2717/1999 (ΦΕΚ 97/Α/1999)) και το προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 404/1978 (ΦΕΚ 83/Α/1978), στο δικαστήριο δε αυτό ανήκει, κατά την παράγραφος 2 του άρθρου 34 του νόμου [Ν] 1968/1991, και η κρίση περί του παραδεκτού της εν λόγω προσφυγής.
Δια ταύτα
Παραπέμπει την υπόθεση στο Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, κατά το αιτιολογικό.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 28-11-2012
Ο Πρόεδρος του Δ' Τμήματος
Η Γραμματέας του Δ' Τμήματος
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 25-02-2014.