ΣτΕ 2762/1989
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 2762/1989
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Ολομέλεια
Συνεδρίασε δημοσία στο ακροατήριό του στις 31-03-1989 με την εξής σύνθεση: Μ. Μουζουράκης, Αντιπρόεδρος, σε αναπλήρωση του Προέδρου που είχε κώλυμα, Φ. Κατζούρος, Σ. Σπηλιωτόπουλος, Τ. Κούντουρος, Ι. Τζεβελεκάκης, Γ. Γραίγος, Α. Φαρμάκης, Κ. Γ. Χαλαζωνίτης, Γ. Δεληγιάννης, Α. Τσαμπάση, Π. Ζ. Φλώρος, Μ. Παληατσάρας, Θ. Χατζηπαύλου, Σύμβουλοι, Δ. Πετρούλιας, Αικατερίνη Συγγούνα, Πάρεδροι. Γραμματέας η Σ. Κεχαγιά, Γραμματέας του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Για να δικάσει την από 05-02-1987 αίτηση:
των: 1) Β. σύζυγος Π. Ο. και 2) Δ. χήρα Χριστόφορου Δ. κατοίκων Παπάγου Αττικής (Λ. 8), οι οποίες παρέστησαν με τον δικηγόρο Ι. Σ. (Αριθμός Μητρώου 7849/89) που τον διόρισαν με πληρεξούσιο
κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ο οποίος παρέστη με τον Σύμβουλο της Διοικήσεως Ε. Κουρογένη
και των παρεμβαινόντων:
1) Α. Β. και 2) Θ. Β. κατοίκων οικισμού Παπάγου (Λ. 10), οι οποίοι, παρέστησαν με τον δικηγόρο ΗΠ (Αριθμός Μητρώου 36/89) που τον διόρισαν με πληρεξούσιο
Με την αίτηση αυτή οι αιτούσες επιδιώκουν να ακυρωθούν: 1) η 2114/1986 άδεια οικοδομής της Υπηρεσίας Πολεοδομίας του νομαρχιακού διαμερίσματος Ανατολικής Αττικής, με την οποία επετράπη στους Α. και Θεόδωρο Β. η ανέγερση οικοδομών σε οικόπεδο επί της οδού Λεμεσού 10 Παπάγου και 2) η σιωπηρή απόρριψη από του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων προσφυγής των αιτούντων κατά της παραπάνω οικοδομικής άδειας. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου, Τ. Κούνδουρου.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, και,
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, για την κρινόμενη αίτηση έχουν καταβληθεί τα νόμιμα τέλη και παράβολο (διπλότυπα 1258759-60/1987 του Ταμείου Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών και 244593, 1493831 ειδικά γραμμάτια παραβόλου).
2. Επειδή με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση α) της 2114/1986 άδειας οικοδομής της Υπηρεσίας Πολεοδομίας του νομαρχιακού διαμερίσματος Ανατολικής Αττικής, με την οποία επετράπη στους Α. και Θεόδωρο Β. η ανέγερση οικοδομών σε οικόπεδο επί της οδού Λεμεσού 10 Δήμου Παπάγου και β) της σιωπηρής απορρίψεως από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων προσφυγής των αιτούντων κατά της ανωτέρω οικοδομικής αδείας.
3. Επειδή στη δίκη παρεμβαίνουν με κοινό δικόγραφο οι ανωτέρω Α. και Θ. Β.
4. Επειδή η αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια κατόπιν της 4523/1988 παραπεμπτικής αποφάσεως του Δ' Τμήματος προς επίλυση του ανακύψαντος μείζονος σπουδαιότητος ζητήματος αν στην προσφυγή του άρθρου 8 του νόμου 3200/1955 ενώπιον του αρμοδίου Υπουργού υπόκεινται οι πράξεις όχι μόνο των νομαρχών και οι εκδιδόμενες με εντολή αυτών αλλά και εκείνες που εκδίδουν υπηρεσιακά όργανα νομαρχιακού επιπέδου κατά την ενάσκηση των αρμοδιοτήτων τους, ως εκείνο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια.
5. Επειδή με το νόμο 3200/1955 (ΦΕΚ 97/Α/1955) ορίσθηκε στο μεν άρθρο 1 ότι σε εκπλήρωση συνταγματικής επιταγής ο νομάρχης ασκεί αποκλειστικά τις κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις αρμοδιότητες Υπουργών, μεταξύ των οποίων και του Δημοσίων Έργων, στο δε άρθρο 8 ότι επιτρέπεται σε κάθε ενδιαφερόμενο προσφυγή κατά των αποφάσεων του Νομάρχη, για παράβαση νόμου, ενώπιον του αρμοδίου Υπουργού μέσα σε προθεσμία τριάντα ημερών από τη δημοσίευση, άλλως την κοινοποίηση ή γνώση αυτών, ο δε Υπουργός οφείλει να αποφασίσει, μέσα σε εξήντα ημέρες από της υποβολής της προσφυγής. Εξάλλου με το νομοθετικό διάταγμα 532/1970 (ΦΕΚ 103/Α/1970) ορίσθηκε ότι μετά την έκδοση των διαταγμάτων που το νομοθέτημα αυτό προέβλεπε για την παρακράτηση αρμοδιοτήτων από τους Υπουργούς ή τα διανομαρχιακού επιπέδου όργανα, η άσκηση των κατά τις κείμενες διατάξεις λοιπών υπουργικών αρμοδιοτήτων ανήκει αποκλειστικά στον οικείο νομάρχη (άρθρο 1), ότι οι κατά τις κείμενες διατάξεις αρμοδιότητες των περιφερειακών αρχών νομαρχιακού επιπέδου ανήκουν στο νομάρχη και θεωρούνται αυτοδικαίως μεταβιβασθείσες στα νομαρχιακού επίπεδου όργανα των Υπουργείων, δυνάμενες να αναλαμβάνονται από το νομάρχη, ως και ότι όλες καταρχήν οι πολιτικές και διοικητικές υπηρεσίες νομαρχιακού επιπέδου αποτελούν υπηρεσίες της νομαρχίας που νοείται ως περιλαμβάνουσα το σύνολο των υπηρεσιών αυτών όλων των Υπουργείων (άρθρο 2). Τέλος με το άρθρο 3 του νόμου [Ν] 1235/1982 (ΦΕΚ 26/Α/1982) ορίσθηκε ότι ο νομάρχης, ως το ανώτατο όργανο για την άσκηση της διοίκησης στο νομό είναι προϊστάμενος όλων καταρχήν των πολιτικών και λοιπών αρχών του νομού (παράγραφος 1) και ότι:
{οι νομαρχιακού επιπέδου αρμοδιότητες των περιφερειακών αρχών και υπηρεσιών που έχουν μέχρι σήμερα μεταβιβασθεί σ' αυτές, καθώς και αυτές που θα τους μεταβιβασθούν μεταγενέστερα, ανήκουν στο νομάρχη και ασκούνται σύμφωνα με τις κάθε φορά ισχύουσες διατάξεις.}
6. Επειδή από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι στην προσφυγή του άρθρου 8 του νόμου 3200/1955 υπόκεινται όχι μόνο οι πράξεις που εκδίδουν οι ίδιοι οι νομάρχες ή όργανα των νομαρχιών, με εντολή των νομαρχών αλλά και οι πράξεις των νομαρχιακού επιπέδου οργάνων, οι εκδιδόμενες κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που τους ανατίθενται είτε απευθείας από το νόμο είτε με σχετική απόφαση του οικείου νομάρχη και δη είτε πριν από τη θέσπιση των διατάξεων αυτών είτε και μετά, Και τούτο γιατί από τις πιο πάνω διατάξεις ερμηνευόμενες ενόψει και του σκοπού τον οποίο επιδιώκουν της ενισχύσεως δηλαδή του θεσμού της διοικητικής αποκεντρώσεως υπό την εποπτεία τον έλεγχο των κεντρικών υπηρεσιών, προκύπτει ότι τα νομαρχιακού επιπέδου όργανα είναι όργανα της νομαρχίας και ασκούν αρμοδιότητες που πράγματι ανήκουν στο νομάρχη, ως αποκλειστικό φορέα όλων των αρμοδιοτήτων σε νομαρχιακό επίπεδο, και οι πράξεις που εκδίδουν λογίζονται ως πράξεις του νομάρχη. Συνεπώς, και οι πράξεις που εκδίδονται από τις υπηρεσίες πολεοδομίας των νομαρχιών, όπως οι οικοδομικές άδειες, λογίζονται, από την ανωτέρω άποψη, νομαρχιακές πράξεις που υπόκεινται στην προσφυγή του άρθρου 8 του νόμου 3200/1955. Αν και κατά την γνώμη έξι μελών του Δικαστηρίου με αποφασιστική ψήφο, από το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 8 του νόμου 3200/1955, ερμηνευόμενου ενόψει και των νεωτέρων νομοθετημάτων 532/1970 και [Ν] 1235/1982 συνάγεται ότι στην προσφυγή του άρθρου αυτού ενώπιον του οικείου Υπουργού υπόκεινται μόνο οι πράξεις που εκδίδει ο ίδιος ο νομάρχης κατ' ενάσκηση αρμοδιοτήτων που του παρέχει ο νόμος ή τα υπηρεσιακά όργανα που ενεργούν με εντολή του. Δεν υπόκεινται όμως στην προσφυγή αυτή οι πράξεις των οργάνων νομαρχιακού επιπέδου κατ' ενάσκηση αρμοδιοτήτων που παρέχουν σ' ατά οι κείμενες διατάξεις, γιατί οι πράξεις αυτές δεν είναι πράξεις των νομαρχών, κατ' αυτών δε είναι δυνατή ιεραρχική προσφυγή στο νομάρχη που τις ελέγχει και από άποψη ουσίας.
7. Επειδή, εξάλλου, κατά το άρθρου 27 του νόμου 1577/1985 Γενικός Οικονομικός Κανονισμός (ΦΕΚ 210/Α/1985), που επαναλαμβάνει διατάξεις των προηγουμένων Γενικών Οικοδομικών Κανονισμών έτους 1973 (άρθρο 126 παράγραφος 2 του νομοθετικού διατάγματος 8/1973) και έτους 1955 (άρθρο 80 παράγραφος 1 του από 09-08-1955 βασιλικού διατάγματος), για κάθε αμφισβήτηση που ανακύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αυτού η των τυχόν ειδικών πολεοδομικών σχεδίων και κανονισμών αποφασίζει οριστικά ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ύστερα από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος. Η διάταξη όμως αυτή που προβλέπει επίλυση από τον Υπουργό κάθε αμφισβητήσεως η οποία ανακύπτει από πράξεις οιωνδήποτε οργάνων που εκδίδονται κατ' εφαρμογή της πολεοδομικής εν γένει νομοθεσίας, εφαρμόζεται για τον διοικούμενο που έχει συμφέρον να αμφισβητήσει το κύρος νομαρχιακής - υπό την εκτεθείσα έννοια - πράξεως, μόνο αν εξέλιπε η δυνατότητα ασκήσεως της προβλεπομένης από το άρθρο 8 του νόμου 3200/1955 προσφυγής, την οποίαν έτσι ουδόλως αποκλείει, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις ασκήσεως της. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι δυνατή η κατ' επίκληση του άρθρου 27 (παράγραφος 2) του νόμου 1577/1985 υποβολή απλής ιεραρχικής προσφυγής κατά της νομαρχιακής πράξεως στον Υπουργό, ο οποίος, ασκών και κατά τη διάταξη αυτή έλεγχο νομιμότητος, επιλύει με εκτελεστή πράξη του, εντός ευλόγου χρόνου εκδιδομένη και κατά τη νόμιμη διαδικασία, την αμφισβήτηση που ανέκυψε, χωρίς όμως και να υποχρεώνεται προς τούτο, οπότε και η σχετική παράλειψή του δεν είναι, κατά τα παγίως κριθέντα, προσβλητή με αίτηση ακυρώσεως. Αν και κατά την γνώμη δύο μελών με αποφασιστική ψήφο εφόσον οι διατάξεις του άρθρου 27 του νόμου 1577/1985 και εκείνες των προηγουμένων Γενικών Οικοδομικών Κανονισμών, ομοίου περιεχομένου, που παρέχουν στο διοικούμενου την δυνατότητα να υποβάλει στον Υπουργό ιεραρχική προσφυγή νομιμότητος κατά νομαρχιακής πράξεως, η οποία εκδίδεται κατ' εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, είναι νεώτερες του νόμου 3200/1955 και ειδικές, κατισχύουν οσάκις συντρέχει περίπτωση εφαρμογής των, των διατάξεων του άρθρου 8 του νόμου 3200/1955, των οποίων αποκλείουν την εφαρμογήν.
8. Επειδή, με τη επίλυση του ως ανωτέρω του παραπεμφθέντος ζητήματος, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στο Δ' Τμήμα προς περαιτέρω κρίση.
Δια ταύτα
Επιλύει το ζήτημα που παραπέμφθηκε με την 4523/1988 απόφαση του Δ' Τμήματος, κατά τα εκτιθέμενα στο σκεπτικό και
Αναπέμπει την υπόθεση στο Δ' Τμήμα προς περαιτέρω κρίση.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 29-06-1989.
Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος
Η Γραμματέας του Συμβουλίου της Επικρατείας
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 01-08-1989.