Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

5.1 Διεθνές καθεστώς αποζημίωσης ζημιών ρύπανσης από πετρελαιοφόρα

 

Το ισχύον νομικό σύστημα αντικειμενικής ευθύνης του πλοιοκτήτη - που έχει καθιερωθεί με την ΔΣ Αστικής Ευθύνης (CLC 92) και τη συμπληρωματική της ΔΣ Κεφαλαίου (FUND 92) για την αποζημίωση ζημιών ρύπανσης από εμμένον πετρέλαιο, το οποίο διέφυγε, διέρρευσε ή απορρίφθηκε από πετρελαιοφόρο - αναγνωρίζει κριτήρια αποδοχής συγκεκριμένων, στοιχειοθετημένων και ποσοτικοποιήσιμων απαιτήσεων αποζημίωσης, τις οποίες οφείλουν να καλύπτουν ο πλοιοκτήτης ή ο ασφαλιστικός του οργανισμός και το IOPC Fund.

 

Ο όρος εμμένον πετρέλαιο αν και δεν προσδιορίζεται ρητά, περιλαμβάνει σε κάθε περίπτωση τα ακόλουθα είδη πετρελαίου: το αργό πετρέλαιο (crude), το καύσιμο πετρέλαιο (fuel), το βαρύ ντίζελ (heavy diesel) και τα λιπαντέλαια (lub oils). Ως μη εμμένον θεωρείται εκείνο το φορτίο κατά τη φόρτωση του οποίου τουλάχιστον το 50% κ.ο των υδρογονανθρακικών του κλασμάτων αποστάζονται σε θερμοκρασία 340ο C και το 95% κ.ο. τουλάχιστον των υδρογονανθρακικών του κλασμάτων αποστάζονται στους 370ο C, με βάση την πρότυπη εργαστηριακή μέθοδο ASTM D86/1978 ή μεταγενέστερη αναθεώρησή της.

 

Ειδικά τα πλοία και τα πλωτά ναυπηγήματα που καταπλέουν ή αποπλέουν από ελληνικό λιμένα ή όρμο ή θαλάσσιο τερματικό σταθμό, και μεταφέρουν φορτίο χύμα εμμένοντος πετρελαίου ποσότητας έως 2000 τόνους ή βρίσκονται μόνιμα ή προσωρινά αγκυροβολημένα ή προσορμισμένα εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων και οι δεξαμενές φορτίου των χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση ή επεξεργασία πετρελαίου χύμα ανεξαρτήτως ποσότητας και δεν υπάγονται στις διατάξεις της ΔΣ Αστικής Ευθύνης (CLC 1992), υποχρεούνται να διατηρούν σε ισχύ ασφάλιση ή άλλη χρηματική ασφάλεια ποσού ίσου με το γινόμενο της χωρητικότητάς τους εκφρασμένης σε (κόρους ολικής χωρητικότητας: κ.ο.χ.) επί 600 ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (Special Drawing Right: SOR) ανά κόρο, μετατρεπόμενα σε εθνικό νόμισμα ή ευρώ σύμφωνα με την ισοτιμία κατά την ημερομηνία παροχής της ασφάλειας.

 

5.2 Προσδιορισμός του υπαίτιου ρύπανσης.

 

Στις περιπτώσεις εκτεταμένων περιστατικών ρύπανσης, συνεπεία ναυτικού ατυχήματος ή εκτάκτου συμβάντος επί πλοίου, είναι κατά κανόνα γνωστός ο υπαίτιος. Στις λοιπές περιπτώσεις, η μεθοδολογικά ορθή λήψη δειγμάτων τόσο από τις ρυπογόνες ουσίες που συλλέγονται από την επιφάνεια της θάλασσας ή τις ακτές, όσο και από τις δεξαμενές φορτίου / καυσίμων / καταλοίπων / και τους χώρους υδροσυλλεκτών μηχανοστασίου των ύποπτων πλοίων - σύμφωνα με τις σχετικές εγκυκλίους οδηγίες της Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος - διευκολύνουν την εργαστηριακή ταυτοποίηση των παραβατών και τον εντοπισμό του υπαίτιου πλοίου.

 

5.3 Προετοιμασία των αιτημάτων αποζημίωσης (claims).

 

Όταν σημειωθεί περιστατικό ρύπανσης της θάλασσας ή / και των ακτών από εμμένον πετρέλαιο μπορούν να εγερθούν απαιτήσεις αποζημίωσης για το κόστος καθαρισμού και τις οικονομικές ζημίες που υφίστανται οι πολίτες στις τοπικές κοινωνίες έναντι του πλοιοκτήτη που προξένησε τη ρύπανση και έναντι του IOPC Fund, εφόσον οι διεκδικήσεις υπερβαίνουν το όριο αστικής ευθύνης του πλοιοκτήτη που προβλέπει η ΔΣ Αστικής Ευθύνης 1992 (CLC 1992).

 

5.3.1 Κάθε αίτηση αποζημίωσης από το IOPC Fund θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:

 

(i) στοιχεία του αιτούντος ή του εκπροσώπου του

 

(ii) όνομα του πλοίου που εμπλέκεται στο περιστατικό

 

(iii) ημερομηνία, τόπο και χαρακτηριστικές ειδικές συνθήκες / λεπτομέρειες για το περιστατικό

 

(iv) αναλυτική περιγραφή των μέτρων απορρύπανσης που αναλήφθηκαν, το είδος της ζημίας ή βλάβης συνεπεία της ρύπανσης και το εύρος των περιοχών που επηρεάστηκαν από την κηλίδα.

 

(v) Το ποσό της απαίτησης αποζημίωσης.

 

5.3.2 Ανάλογα με τη φύση της απαίτησης και το ύψος του διεκδικούμενου ποσού αποζημίωσης συνιστάται να ακολουθείται ο παρακάτω τρόπος επιμερισμού / παρουσίασης της απαίτησης, ανά κατηγορία δράσης προστασίας του περιβάλλοντος:

 

1. Σύνοψη των συμβάντων και περιγραφή των εργασιών πρόληψης και αντιμετώπισης της ρύπανσης που αναλήφθηκαν στις διάφορες περιοχές καθώς και των μεθόδων καταπολέμησης που επελέγησαν σε συνδυασμό με τις επικρατούσες κατά την εξέλιξη του περιστατικού συνθήκες.

 

2. Σαφής καθορισμός της ευρύτερης περιοχής που επηρεάστηκε από τη ρύπανση, το βαθμό προσβολής της, και των περιοχών με το εντονότερο πρόβλημα επί χάρτου, που να συνοδεύεται από εποπτικό αποδεικτικό υλικό (φωτογραφίες, βίντεο κ.ο.κ.).

 

3. Αποδεικτικό υλικό για εργαστηριακά ευρήματα που συνδέουν αιτιωδώς το εμπλεκόμενο πλοίο με τις δυσμενείς συνέπειες και ζημίες (π.χ: χημική ανάλυση, υδρογραφικά και μετεωρολογικά στοιχεία, αποτύπωση της κίνησης της πετρελαιοκηλίδας).

 

4. Χρονικό διάστημα (ημερομηνίες) εκτέλεσης εργασιών απορρύπανσης (ημερήσια ή εβδομαδιαία κόστη).

 

5. Κόστος εργατικών και διοικητικά έξοδα (σύνθεση και κατηγορίες προσωπικού των συνεργείων και ομάδων καθαρισμού ακτών / καταπολέμησης της ρύπανσης στη θάλασσα / διοικητικής μέριμνας, τιμολόγια κανονικής και υπερωριακής απασχόλησης, ώρες εργασίας κ.λ.π.).

 

6. Κόστη εξοπλισμού και υλικών (τύπος εξοπλισμού, τιμολόγια ενοικίασης, αναλώσιμα υλικά).

 

7. Έξοδα χρήσης μεταφορικών μέσων (είδος και αριθμός πλωτών, χερσαίων και εναέριων μέσων, τιμολόγια ενοικίασης ή χρονοχρέωσης ή πίνακες κάλυψης λειτουργικών εξόδων κατά περίπτωση).

 

8. Έξοδα προσωρινής αποθήκευσης περισυλλεγμένου πετρελαίου και τελικής νόμιμης διάθεσης των αχρήστων - φθαρμένων υλικών και απορριμμάτων.

 

9. Έξοδα παρακολούθησης και καταγραφής των επιπτώσεων τόσο της ρύπανσης στους αλιευτικούς πόρους της ευρύτερης περιοχής από τις αρμόδιες υπηρεσίες της κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης.

 

10. Δαπάνες επιστημονικής παρακολούθησης των μεσομακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ρύπανσης μέσω ερευνών πεδίου και σύνταξης της οριστικής τελικής έκθεσης μετά την ολοκλήρωση των εργασιών απορρύπανσης.

 

5.3.3 Είναι απαραίτητη η τήρηση αναλυτικών φακέλλων με τα στοιχεία για τις επιμέρους δράσεις αντιμετώπισης της ρύπανσης και τις συναφείς δαπάνες.

 

Από τους επόπτες των συνεργείων που εκτελούν εργασίες καταπολέμησης της ρύπανσης θα πρέπει να τηρούνται σε ημερήσια βάση φύλλα προόδου εργασιών όπου θα εμφαίνονται κατά περίπτωση ο εν χρήσει εξοπλισμός, ο αριθμός των απασχολούμενων εργατοτεχνιτών, οι θέσεις όπου δραστηριοποιούνται καθώς και η σύνθεση των ομάδων καθαρισμού ακτογραμμών με τα αναλώσιμα υλικά που είναι αναγκαία. Η συλλογή των ως άνω πληροφοριών διευκολύνεται με την χρήση τυποποιημένων φύλλων ημερήσιας καταγραφής εργασιών.

 

5.3.4 Το Κεφάλαιο καταβάλλει αποζημιώσεις για ποσοτικοποιήσιμες οικονομικές απώλειες και δεν αναγνωρίζει μη οικονομικής φύσης αιτήματα αποκατάστασης του περιβάλλοντος.

 

Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, στην έννοια της οικονομικής απώλειας περιλαμβάνονται τα εξής: η αδυναμία άσκησης αλιευτικής δραστηριότητας ή συναφείς περιορισμοί συνεπεία της ρύπανσης, η διακοπή λειτουργίας παράκτιων βιομηχανικών και μεταποιητικών εγκαταστάσεων - υδροληψιών κ.λ.π., τα διαφυγόντα έσοδα των επιχειρήσεων αναψυχής - τουρισμού - εστίασης κοκ των παράκτιων περιοχών που εθίγησαν και στοιχειοθετούνται με τα ανάλογα παραστατικά.

 

5.3.5 Οι περιπτώσεις που αποτελούν τις κύριες κατηγορίες απαιτήσεων που κατά κανόνα μπορεί να γίνουν αποδεκτές είναι:

 

 

Ωστόσο, δεν αποκλείεται να εγερθούν και να αποζημιωθούν και άλλες περιπτώσεις αιτημάτων. Σε κάθε περίπτωση το σχετικό αίτημα πρέπει να παρουσιάζεται με ενάργεια και να αναλύεται σε ικανοποιητικό βαθμό λεπτομέρειας, ώστε να καθίσταται εφικτή η οικονομική αποτίμηση της ζημίας βάσει των πραγματικών περιστατικών και των αποδεικτικών στοιχείων που παρουσιάζονται σύμφωνα με το ισχύον εγχειρίδιο του Κεφαλαίου (Claims Manual).

 

5.3.6 Σε περιπτώσεις περιστατικών ρύπανσης από πετρελαιοφόρο δεξαμενόπλοιο όπου εμπλέκεται το ΙΟPC FUND οφείλει ο Εθνικός Συντονιστής να ενημερώνει άμεσα την Γραμματεία του Κεφαλαίου, ώστε να παρακολουθούνται οι εργασίες καθαρισμού στις περιοχές που επλήγη σαν και να επιταχύνεται η διευθέτηση των απαιτήσεων.

 

5.4. Αποζημίωση ζημιών ρύπανσης από μη πετρελαιοφόρα πλοία.

 

Σε περιπτώσεις ζημιών ρύπανσης από πετρέλαιο που δεν καλύπτονται από το καθεστώς των διεθνών συμβάσεων Αστικής Ευθύνης 1992 και Κεφαλαίου 1992, οι οποίες προέρχονται για παράδειγμα από κηλίδες μη εμμενόντων πετρελαιοειδών ή από πλοία και πλωτά ναυπηγήματα που δεν είναι πετρελαιοφόρα δεξαμενόπλοια, η αποζημίωση ρυθμίζεται από τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί προστασίας θαλασσίου περιβάλλοντος και περιορισμού της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις (νόμος [Ν] 743/1977 όπως ισχύει (προεδρικό διάταγμα 55/1998 (ΦΕΚ 58/Α/1998)), σε συνδυασμό με νόμο [Ν] 1923/1991 (ΦΕΚ 13/Α/1991) Κύρωση της ΔΣ για τον περιορισμό της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις, που υπογράφηκε στο Λονδίνο στις 19-11-1976 (Convention on Limitation of Liability for Maritime Claims, 1976: LLMC 1976).

 

Τα έξοδα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τους καθαρισμούς των ακτών στις περιοχές τους περιλαμβάνονται σε αιτιολογημένη απόφαση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής και καταλογίζονται κατά των υπαιτίων πρόκλησης της ρύπανσης.

 

Με την Υπουργική Απόφαση [Α] 3221.2/4/99/23-06-1999 (ΦΕΚ 1372/Β/1999) όπως ισχύει, ρυθμίζονται τα θέματα καθορισμού του κόστους χρησιμοποίησης των υλικών, των μέσων, του εξοπλισμού και του προσωπικού Λιμενικού Σώματος κατά την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας, τα δε τιμολόγια χρονοχρέωσης επικαιροποιούνται με αποφάσεις του Αρχηγού Λιμενικού Σώματος κατόπιν εισήγησης της Διεύθυνσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος.

 

5.5. Εφαρμογή του Παραρτήματος Αποζημίωσης Δαπανών Βοήθειας.

 

Σε περίπτωση παροχής συνδρομής του Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας σε τρίτη χώρα επί τη βάσει του σχετικού Παραρτήματος της ΔΣ OPRC 1990 (νόμος [Ν] 2252/1994), οι δαπάνες υπολογίζονται σύμφωνα με την παραπάνω Υπουργική Απόφαση με εξαίρεση τις περιπτώσεις που έχει συμφωνηθεί διαφορετικά μεταξύ των κρατών - μερών δια της διπλωματικής οδού.