ΝΣΚ 839/1987

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 839/1987 (21-10-1987)

Σχετικά με το υπ' αριθμόν 48517/715/1987 έγγραφο ερώτημά σας η γνώμη μας είναι η ακόλουθη:

Ι. Όπως προκύπτει από το άρθρο 17 του ισχύοντος Συντάγματος, και ιδίως από την παράγραφο 4 αυτού σε περίπτωση κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτου τα δικαιώματα του ιδιοκτήτου σ' αυτό παραμένουν καταρχήν ακέραια μέχρι τη καταβολή της οριστικώς ή προσωρινώς καθορισθείσης από το Δικαστήριο αποζημίωσης. Σύμφωνα με τις παραπάνω συνταγματικές διατάξεις ορίζεται στο άρθρο 7 του νομοθετικού διατάγματος 797/1971 ότι η μετάσταση της κυριότητας του αναγκαστικώς απαλλοτριωθέντος, ακινήτου στον υπέρ ου η απαλλοτρίωση επέρχεται με τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης, που γίνεται με την καταβολή στο δικαιούχο ή παρακατάθεση της δικαστικώς καθορισθείσης προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης.

Εξάλλου κατά το άρθρο 16 παράγραφος 4 του νόμου [Ν] 4467/1965:

{εις ας περιπτώσεις κρίνεται ότι δια λόγους γεωλογικούς ή δια λόγους οικιστικής αναπτύξεως είναι αναγκαία η μετακίνησις πληγέντων οικισμών υπό θεομηνίας ή απειλουμένων υπό κατολισθήσεως ή άλλης θεομηνίας, εις ετέρας θέσεις κατ' επέκτασιν υφισταμένων οικισμών ή προς δημιουργίαν νέων εξ υπαρχής, η κτήσις των απαιτουμένων νέων χώρων ενεργείται είτε δι' απαλλοτριώσεως του δια ταύτης επιδιωκομένου σκοπού χαρακτηριζομένου δια του παρόντος ως δημοσίας ωφελείας ή δι' απ' ευθείας αγοράς, του σκόπιμου και πρόσφορου του καταβληθησομένου τμήματος, κρινόμενου παρά των Υπουργών Οικονομικών, Κοινωνικής Πρόνοιας και Δημοσίων Έργων, μετά γνωμοδότηση επιτροπής, απαρτιζόμενης εκ του Προέδρου Πρωτοδικών, του Οικονομικού Εφόρου, του Διευθυντού Γεωργίας και του Νομομηχανικού της περιοχής.}

Τέλος στη παράγραφο 8 του άρθρου 43 του νόμου 1337/1983, ορίζεται ότι:

{Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, κατά τις διατάξεις του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος περί σχεδίων πόλεων κ.λ.π., μπορεί να εγκρίνεται τοπικό ρυμοτομικό σχέδιο σε περιοχές εκτός του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως και εκτός ορίων οικισμών προ του 1923 για τη μεταφορά οικισμών που πλήγηκαν από σεισμούς ή κατολισθήσεις ή μεταφέρονται από αρχαιολογικούς χώρους.}

ΙΙ. Κατά το διδόμενο με το ερώτημα ιστορικό και τα στοιχεία του φακέλλου, δυνάμει της υπ' αριθμόν 62/97/1986 απόφασης των Υπουργών Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Οικονομικών, που εκδόθηκε σε εκτέλεση της παραγράφου 4 του άρθρου 16 του νόμου [Ν] 4467/1965, κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση εκτάσεως 165 περίπου στρεμμάτων, στη περιοχή Αγίου Αθανασίου της Κοινότητας Λαμπερού Καρδίτσας, για τη μεταφορά των κατοίκων του μεταφερομένου οικισμού Λαμπερού, που είχε πληγεί από κατολισθήσεις. Για την απαλλοτρίωση αυτή δεν έχει καθορισθεί ακόμη τιμή μονάδος αποζημίωσης υπό του αρμοδίου πολιτικού δικαστηρίου. Με το από 10-12-1984 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 46/Δ/1985), εκδοθέντος σε εκτέλεση της παραγράφου 8 του άρθρου 43 του νόμου 1337/1983, εγκρίθηκε τοπικό ρυμοτομικό σχέδιο στη παραπάνω περιοχή, το προεδρικό διάταγμα όμως αυτό ανακλήθηκε με το από 16-08-1985 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 416/Δ/1985).

ΙΙΙ. Σύμφωνα με τα εκτεθέντα, εφόσον η κηρυχθείσα ως άνω απαλλοτρίωση της έκτασης αυτής δεν συντελέσθηκε με καταβολή ή παρακατάθεση της δικαστικώς καθοριζομένης προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης, τα δικαιώματα των ιδιοκτητών σε αυτή παραμένουν ακέραια. Εξάλλου από τις παρατεθείσες διατάξεις και ειδικότερα από τη διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 16 του νόμου [Ν] 4467/1965 δεν προκύπτει ότι μετά την κήρυξη της παραπάνω απαλλοτρίωσης οι ιδιοκτήτες στερούνται του δικαιώματος να δομήσουν στις εκτάσεις αυτές και γενικά ότι το δικαίωμά τους αυτό υποβάλλεται σε συγκεκριμένους περιορισμούς.

Σχετικώς σημειώνουμε ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας σε Ολομέλεια (απόφαση 219/1987) δέχτηκε ότι προκειμένου περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που κηρύσσεται με την έγκριση, τροποποίηση ή επέκταση του σχεδίου πόλης για τη δημιουργία κοινοχρήστων κ.λ.π. χώρων, μπορεί να προβλεφθούν από την ισχύουσα νομοθεσία ορισμένες δεσμεύσεις των απαλλοτριούμενων ιδιοκτησιών για την αποτροπή καταστάσεων που θα ματαίωναν ή δυσχέραιναν το σκοπό του ρυμοτομικού σχεδίου και με τις σκέψεις αυτές έκρινε ότι το άρθρο 34 του νόμου 1337/1983 με το οποίο καταργήθηκε το δικαίωμα δόμησης σε ρυμοτομούμενα από το σχέδιο πόλης ακίνητα δεν αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 17 του Συντάγματος. Στην προκείμενη όμως περίπτωση η αναγκαστική απαλλοτρίωση δεν κηρύχτηκε με την έγκριση του σχεδίου πόλης, το οποίο ήδη δεν υφίσταται κατά τα εκτεθέντα, αλλά με την παραπάνω κοινή υπουργική απόφαση, που δεν ενέχει έγκριση τέτοιου σχεδίου, δικαιολογούντος δεσμεύσεις ως προς την δόμηση της έκτασης ούτε άλλωστε κατά τα εκτεθέντα προβλέπονται τέτοιες δεσμεύσεις από την παράγραφο 4 του άρθρου 16 του νόμου [Ν] 4467/1965.

IV. Κατόπιν των ανωτέρω φρονούμε ότι με βάση τα ως άνω πραγματικά περιστατικά η Υπηρεσία δεν μπορεί πριν από τη συντέλεση της παραπάνω απαλλοτρίωσης να αρνηθεί την χορήγηση οικοδομικής αδείας για την έκταση αυτή, επικαλούμενη την απαλλοτρίωση αυτή, ούτε να προβεί στην ανάκληση οικοδομικής αδείας, που χορηγήθηκε μετά την κήρυξη της απαλλοτρίωσης, για τον ίδιο λόγο.

Ο Νομικός Σύμβουλος Διοίκησης