ΝΣΚ 761/1991
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 761/1991 (18-11-1991)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν 3052/1991 έγγραφο της Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται αν στην προκείμενη περίπτωση κατά την οποία μετεβλήθη η χρήση του κτιρίου από αποθήκη χάρτου και βιβλίων σε υπεραγορά (Super Market), χωρίς προηγούμενη οικοδομική άδεια, πρέπει να επιβληθούν σε βάρος της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ως ιδιοκτήτριας του ακινήτου, πρόστιμα μεταβολής χρήσης αυθαιρέτου και διατήρησης της νέας χρήσης.
Για το παραπάνω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Ι. Κατά το άρθρο 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 (νόμος 1577/1985):
{1. Δεν επιτρέπεται να μεταβάλλονται η σύμφωνα με την οικοδομική άδεια χρήση του κτιρίου ή μέρους αυτού και οι διαστάσεις των χώρων κοινής χρήσης χωρίς προηγούμενη σχετική άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας, εφόσον η μεταβολή αυτή θίγει τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων καθορίζονται οι μεταβολές που δεν υπάγονται στην απαγόρευση αυτή.
2. Η παράβαση της προηγούμενης παραγράφου συνεπάγεται την εφαρμογή των διατάξεων για τις αυθαίρετες κατασκευές.}
Περαιτέρω στο άρθρο 22 παράγραφος 4 του ως άνω Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 ορίζεται ότι:
{κάθε αλλαγή της χρήσης του κτιρίου ή τμήματος του κατά παράβαση του άρθρου 5 είναι αυθαίρετη. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται κατ' αναλογία οι διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, όπως ισχύει, μόνο ως προς την επιβολή του προστίμου. Αν για την αλλαγή της χρήσης έχουν εκτελεστεί δομικές κατασκευές, εκτός από την επιβολή προστίμου διατάσσεται και η κατεδάφισή τους,}
και στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι:
{Κάθε κατασκευή που εκτελείται: α) χωρίς την άδεια της παραγράφου 1 ή β) καθ' υπέρβαση της άδειας, γ) με βάση άδεια που ανακλήθηκε ή δ) κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων είναι αυθαίρετη και υπάγεται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του νόμου 1337/1983 όπως ισχύουν.}
Σε εκτέλεση του εδαφίου 2 παράγραφος 1 του άρθρου 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 εκδόθηκε η υπ' αριθμόν 48669/2886/1989 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 437/Δ/1989) με την οποία ορίστηκε ότι επιτρέπεται να μεταβάλλεται η σύμφωνα με την οικοδομική άδεια χρήση του κτιρίου χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής οικοδομικής άδειας από την πολεοδομική υπηρεσία, εφόσον η νέα χρήση α) δεν αντίκειται στις γενικές ή ειδικές πολεοδομικές διατάξεις ή σε όρους και περιορισμούς δόμησης που ισχύουν στην περιοχή β) δεν αντίκειται στις διατάξεις του κτιριοδομικού κανονισμού, γ) δεν συνεπάγεται μεταβολή τιμής μονάδας όγκου από την κατηγορία του κτιρίου στην οποία ανήκει και δ) δεν δημιουργούνται πρόσθετες θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων.
ΙΙ. Από τη γραμματική διατύπωση του άρθρου 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και από τον επιδιωκόμενο απ' αυτό σκοπό, που συνίσταται στην κατοχύρωση της κατά την οικοδομική άδεια χρήσης του κτιρίου με την απαγόρευση της μεταβολής αυτής κατά τρόπο θίγοντα τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, προκύπτει ότι κατά το εν λόγω άρθρο δεν επιτρέπεται να μεταβληθεί η σύμφωνα με την οικοδομική άδεια χρήση του κτιρίου, εφόσον η νέα χρήση θίγει ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, εκτός αν επιτραπεί η μεταβολή αυτή, με σχετική οικοδομική άδεια, μετά την άρση τυχόν των προκυπτόντων από τις διατάξεις αυτές κωλυμάτων, εφόσον βεβαίως τούτο είναι δυνατό να συμβεί.
Σε περίπτωση μεταβολής της χρήσης, θίγουσας τις πολεοδομικές διατάξεις, τόσο κατά το χρόνο που επήλθε όσον και κατά το χρόνο διαπίστωσης αυτής, χωρίς οικοδομική άδεια, η μεταβολή χαρακτηρίζεται αυθαίρετη και, εκτός των άλλων, επιβάλλονται τα πρόστιμα σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 4 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, που παραπέμπει για ανάλογη εφαρμογή στο άρθρο 17 του νόμου 1337/1983 (πρόστιμο αυθαίρετης μεταβολής χρήσης και πρόστιμο διατήρησης της αυθαίρετης χρήσης). Αν η ως άνω μεταβολή της χρήσης επήλθε μετά μεν την έναρξη της ισχύος του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, αλλά πριν από τη δημοσίευση της παραπάνω υπουργικής απόφασης, η τελευταία αυτή δεν εφαρμόζεται ως μη έχουσα ανάδρομη ισχύ, αλλά η ως άνω μεταβολή κρίνεται κατά το άρθρο 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, δοθέντος ότι κατά το γράμμα και των ως άνω σκοπό του άρθρου τούτου δεν προκύπτει ότι η εφαρμογή του εξαρτήθηκε από τη δημοσίευση της απόφασης αυτής.
Συναφώς το Συμβούλιο της Επικρατείας δέχτηκε ότι κατά την έννοια των παρατεθεισών διατάξεων του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και ανεξάρτητα από την ισχύ της διαληφθείσης Υπουργικής απόφασης η μεταβολή της χρήσης του κτιρίου ή μέρους αυτού, που γίνεται μετά την έναρξη της ισχύος του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, χωρίς την απαιτούμενη προηγούμενη οικοδομική άδεια και επί πλέον θίγει τις ισχύουσες διατάξεις τόσο κατά το χρόνο που επήλθε όσο και κατά το χρόνο που διαπιστώθηκε, είναι αυθαίρετη (ΣτΕ 2942/1989, 409/1990).
ΙΙΙ. Στην προκειμένη περίπτωση από το υποβληθέν ερώτημα και τα στοιχεία του φακέλλου προκύπτει ότι για το κτίριο για το οποίο πρόκειται, που κείται στην περιοχή του δήμου Αγίας Βαρβάρας Αιγάλεω και ανήκει στην Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, εκδόθηκε η υπ' αριθμόν 3761/1988 έκθεση αυτοψίας αυθαιρέτου της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Δυτικής Αττικής, λόγω μεταβολής της χρήσης του κτιρίου χωρίς προηγούμενη οικοδομική άδεια, από αποθήκη χάρτου και βιβλίων σε υπεραγορά (Super Market). Η εν λόγω μεταβολή επήλθε, όπως συνάγεται από τα στοιχεία του φακέλλου, κατά τον Ιούλιο 1987 και έθιγε κατά την υπηρεσία ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, ήτοι συνεπαγόταν αύξηση των φόρων και τελών των καταβαλλομένων κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας και αύξηση των χώρων στάθμευσης των αυτοκινήτων. Κατά την 09-03-1985 αναθεωρήθηκε η οικοδομική άδεια και επιτράπηκε η ως άνω μεταβολή της χρήσης του κτιρίου, με την πλήρωση των νομίμων προς τούτο προϋποθέσεων. Ήδη με το παρόν ερώτημα, όπως εκτιμάται από το Νομικό Συμβούλιο, τίθεται το ζήτημα αν υπάρχει περίπτωση επιβολής προστίμου κατά της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ως κυρίας του κτιρίου, λόγω της ως άνω αλλαγής της χρήσης αυτού.
IV. Ενόψει των εκτεθέντων πρέπει να γίνει δεκτό ότι η ως άνω μεταβολή της χρήσης του κτιρίου δεν είναι αυθαίρετη γιατί δεν προσβάλλει τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις κατά το άρθρο 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, το οποίο ίσχυε κατά τον χρόνο που επήλθε η μεταβολή αυτή (Απρίλιος 1987), όσο και κατά τον χρόνο που διαπιστώθηκε (Φεβρουάριος 1988) της ως άνω Υπουργικής απόφασης μη εφαρμοζόμενης στην προκείμενη περίπτωση, δοθέντος ότι και τα δύο αυτά χρονικά σημεία είναι προγενέστερα από τη δημοσίευση αυτής. Ειδικότερα οι διατάξεις που προβλέπουν στην καταβολή φόρων, τελών, κρατήσεων και εισφορών κατά την έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας δεν είναι πολεοδομικές διατάξεις κατά την έννοια του άρθρου 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, διότι δεν αναφέρονται στους όρους και τις προϋποθέσεις ανέγερσης των οικοδομών και της χρήσης αυτών, αλλά εξυπηρετούν ιδιαίτερο η καθεμία σκοπό, για τον οποίο διατίθενται κατά νόμο τα καταβαλλόμενα χρηματικά ποσά. Εξάλλου, ούτε οι διατάξεις του νόμου 960/1979, όπως τροποποιήθηκε μεταγενεστέρως και της λοιπής σχετικής νομοθεσίας, που επιβάλλουν τη δημιουργία χώρων στάθμευσης ακινήτων για την εξυπηρέτηση των κτιρίων, αποτελούν πολεοδομικές διατάξεις κατά την έννοια του άρθρου 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, καθόσον οι ειδικές αυτές διατάξεις δεν αναφέρονται αμέσως στους όρους και τις προϋποθέσεις της ανέγερσης των οικοδομών και της χρήσης αυτών και εν γένει δεν ρυθμίζουν πολεοδομικά θέματα, αλλά, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση του νόμου 960/1979 αποβλέπουν στην απαλλαγή των οδών από τα σταθμεύοντα αυτοκίνητα που επιβάλλουν αύξηση της πυκνότητας του οδικού δικτύου. Τούτο συνάγεται και από το γεγονός ότι κατά το άρθρο 1 παράγραφος 2 του νόμου 960/1979, όπως τροποποιήθηκε με νόμο 1221/1981, η υποχρέωση του ιδιοκτήτη του κτιρίου για δημιουργία τέτοιων θέσεων μπορεί να εκπληρωθεί όχι μόνο με τον καθορισμό αυτών στο οικόπεδο του κτιρίου, που αφορούν, αλλά και με τη κτήση τέτοιων θέσεων κείμενων σε άλλο ακίνητο, με την διαμόρφωση υπαίθριων χώρων σε άλλο ιδιόκτητο ακίνητο, αλλά και με καταβολή χρηματικής εισφοράς, διατιθεμένης για την κατασκευή δημοσίας χρήσης χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων. Άλλωστε και στην 48669/2886/1989 υπουργική απόφαση (παράγραφος 1), ανεξάρτητα από το ότι αυτή δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω, γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ της περίπτωσης που η μεταβολή της χρήσης του κτιρίου αντίκειται σε γενικές ή ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και σε όρους και περιορισμούς δόμησης και της περίπτωσης δημιουργίας πρόσθετων θέσεων στάθμευσης αυτοκινήτων.
V. Κατ' ακολουθία των εκτεθέντων, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους έχει τη γνώμη ότι η ως άνω μεταβολή της χρήσεως του κτιρίου δεν είναι αυθαίρετη, διότι δεν προσέκρουε στις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις κατά την έννοια του άρθρου 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και συνεπώς δεν συντρέχει περίπτωση επιβολής κατά του κυρίου του κτιρίου των προστίμων που προβλέπονται από τις προδιαληφθείσες διατάξεις (άρθρο 22 παράγραφος 4 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και άρθρο 17 του νόμου 1337/1983).
Θεωρήθηκε
Αθήνα 28-11-1991
Ο Αντιπρόεδρος
Ο Εισηγητής