ΝΣΚ 627/1992
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 627/1992 (23-09-1992)
Περίληψη ερωτήματος: Ερωτάται ποιος θα είναι, σε περίπτωση σύνταξης πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας, δικαιούχος ή υπόχρεος για την καταβολή της αποζημίωσης αντί των φυσικών ιδιοκτητών ακινήτων που έχουν χαρακτηρισθεί: α) αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικά διατηρητέα μνημεία, β) αρχαιολογικοί χώροι και χώροι ειδικής προστασίας από αισθητικής και ιστορικής άποψης και γ) έργα τέχνης.
Στο παραπάνω ερώτημα το Β' Τμήμα Διακοπών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως ακολούθως:
1. Σε περίπτωση απαλλοτριώσεως λόγω ρυμοτομίας (για τη διάνοιξη ή διαπλάτυνση οδών, πλατειών κ.λ.π.), προβλέπεται από το άρθρο 32 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος περί σχεδίων πόλων κ.λ.π. η σύνταξη πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως, σύμφωνα δε με την παράγραφο 3 του άρθρου 6 του νόμου 5269/1931, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 του νόμου 653/1977 (ΦΕΚ 214/Α/1977), υπόχρεοι για την καταβολή της αποζημιώσεως των απαλλοτριούμενων λόγω ρυμοτομίας ακινήτων είναι οι οικείοι Δήμοι ή Κοινότητες και οι ωφελούμενοι παρόδιοι ιδιοκτήτες.
Δικαιούχοι της αποζημιώσεως και στην περίπτωση αυτή είναι οι ιδιοκτήτες των απαλλοτριούμενων.
2. α. Το άρθρο 50 του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932 (ΦΕΚ 275/Α/1932) προβλέπει το χαρακτηρισμό χώρου που περιέχει αρχαία ως αρχαιολογικού.
Ειδικότερα το άρθρο αυτό ορίζει, ότι απαγορεύεται χωρίς άδεια του Υπουργείου Παιδείας (ήδη Πολιτισμού):
{1. η λατομία και σκαφή προς πορισμό υλικού επί αρχαίων ερειπίων πόλεων, συνοικισμών ...
2) η πλησίον αρχαίου επιχείρησις έργου δυναμένου να βλάψει αυτό αμέσως ή εμμέσως,
3) οιαδήποτε εργασία επί κτιρίων και λειψάνων ή ερειπίων αρχαίων και αν έτι δεν επιφέρει ζημίαν τινά.}
Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει, ότι ο χαρακτηρισμός χώρου ως αρχαιολογικού δεν αποτελεί απαλλοτρίωση του χώρου αλλά συνεπάγεται μόνο την υποχρέωση των ιδιοκτητών των ακινήτων που βρίσκονται μέσα σ' αυτόν να απευθύνονται στη Διοίκηση για τη χορήγηση σχετική άδειας προκειμένου να προβούν σε οποιοδήποτε έργο στα ακίνητα αυτά.
β. Με το άρθρο 52 του ίδιου πιο πάνω νόμου ορίζεται, ότι η επισκευή ή καθ' οιονδήποτε τρόπο μετασκευή εκκλησιών ή άλλων καλλιτεχνικών και ιστορικών μνημείων και οικοδομημάτων παλαιοτέρων του 1830 γίνεται μόνο έπειτα από έγκριση του Υπουργείου Παιδείας ήδη Πολιτισμού ότι με πράξη του Υπουργείου αυτού χαρακτηρίζονται τα μνημεία και οικοδομήματα που υπάγονται στη διάταξη αυτή.
Με το άρθρο 1 του νόμου [Ν] 1469/1950 (ΦΕΚ 169/Α/1950) ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι η ανέγερση, επισκευή ή οποιαδήποτε διαρρύθμιση οικοδομημάτων μεταγενεστέρων του έτους 1830 σε τόπους χαρακτηριζόμενους ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, καθώς και η επισκευή, μετασκευή και οποιαδήποτε εσωτερική ή εξωτερική διαρρύθμιση καθώς και η εκτέλεση έργων συντηρήσεως οικοδομημάτων ή μνημείων μεταγενεστέρων του 1830, που χαρακτηρίζονται με πράξη του Υπουργού Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας (ήδη Πολιτισμού) ως έργα τέχνης που χρειάζονται ειδική κρατική προστασία, υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 52 του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932. Με το άρθρο 5 του νόμου [Ν] 1469/1950 ορίζεται, ότι στην κατηγορία των καλλιτεχνικών και ιστορικών μνημείων και οικοδομημάτων παλαιοτέρων του έτους 1830 (άρθρο 52 του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932) μπορούν να υπαχθούν και κτίσματα που έχουν ιστορική σπουδαιότητα νεότερα του 1830 καθώς και ιστορικοί τόποι, αφού προηγουμένως χαρακτηρισθούν ως ιστορικοί τόποι με πράξη του Υπουργού Παιδείας (ήδη Πολιτισμού) και ότι στα ιστορικά αυτά οικοδομήματα ή στους ιστορικούς τόπους εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932 ειδικώς δε στους ιστορικούς τόπους εφαρμόζονται και οι διατάξεις του άρθρου 50 του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932.
Ο χαρακτηρισμός, σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις, οικοδομημάτων ή μνημείων ως ιστορικών ή έργων τέχνης και χώρων ως τόπων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή ιστορικών δεν αποτελεί απαλλοτρίωση αλλά ως με τους περιορισμούς της ιδιοκτησίας.
γ. Με το άρθρο 4 παράγραφοι 1 και 2 του νόμου 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985) ορίζεται, ότι με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να χαρακτηρίζονται κτίρια ή τμήματά τους ως διατηρητέα με σκοπό τη διατήρηση και ανάδειξη του ιδιαίτερου πολεοδομικού, αισθητικού, ιστορικού, λαογραφικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα τους και να καθορίζονται ειδικοί όροι προστασίας και περιορισμού δόμησης και χρήσης κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του νόμου αυτού και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη. Και ο χαρακτηρισμός κτιρίων ως διατηρητέων κατά την παραπάνω διάταξη δεν αποτελεί απαλλοτρίωση αλλά απλό θεμιτό περιορισμό της κυριότητας.
3. Από όσα εκτέθηκαν παραπάνω (υπό στοιχεία 1 και 2) προκύπτει, κατά την ομόφωνη γνώμη του Β' Τμήματος Διακοπών Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ότι υπόχρεοι και δικαιούχοι αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας είναι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων και στην περίπτωση που πρόκειται για ακίνητα που έχουν χαρακτηρισθεί ως αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά διατηρητέα μνημεία κ.λ.π., όπως ειδικότερα αναφέρεται στο τιθέμενο ερώτημα. Και τούτο, γιατί:
α) κατά τις αναφερόμενες παραπάνω σχετικές διατάξεις υπόχρεοι και δικαιούχοι αποζημιώσεως σε περίπτωση σύνταξης πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας είναι γενικώς και αδιακρίτως οι ιδιοκτήτες των ακινήτων,
β) ο αναφερόμενος στο ερώτημα χαρακτηρισμός των ακινήτων (ως αρχαιολογικών χώρων κ.λ.π.) δεν επιφέρει αλλαγή στο πρόσωπο των ιδιοκτητών των ακινήτων αλλά απλώς συνεπάγεται ορισμένους περιορισμούς του δικαιώματος κυριότητας, οι οποίοι προσδιορίζονται από τις προβλέπουσες των χαρακτηρισμό αυτόν πιο πάνω διατάξεις και πάντως δεν αναφέρεται και δεν μεταβάλλουν τη ρύθμιση του κρισίμου ζητήματος (του δικαιούχου και υπόχρεου της αποζημιώσεως) και
γ) δεν προβλέπεται από κάποια άλλη διάταξη διαφορετική ρύθμιση του θέματος των δικαιούχων και υπόχρεων της αποζημιώσεως στην περίπτωση των παραπάνω ακινήτων.
Θεωρήθηκε
Αθήνα 21-10-1992
Ο Πρόεδρος
Ο Νομικός Σύμβουλος