ΝΣΚ 607/1991
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 607/1991 (27-09-1991)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου οίκοθεν Φ15.1/20046/1991 της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας / Διεύθυνση Υποστήριξης Βιομηχανιών του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας.
Περίληψη Ερωτήματος: α) Εάν η εισαχθείσα με την υπ' αριθμόν 123111/2673/1980 εγκύκλιο του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, διάκριση των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων σε τρεις κατηγορίες (χαμηλής, μέσης και υψηλής όχλησης) εξακολουθεί να ισχύει ή καταργήθηκε μετά τη δημοσίευση του νόμου 1650/1986 (άρθρα 3, 4, 5 και 21) για την προστασία του περιβάλλοντος και την υπ' αριθμόν 69269/5387/1990 κοινή υπουργική απόφαση που εκδόθηκε για την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αυτού και για την εναρμόνιση των σχετικών διατάξεων με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.
β) Ποία η τύχη, όσων από τις διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτων που έχουν εκδοθεί πριν από το νόμο 1650/1986 χρησιμοποιούν στα παραπάνω έργα, την διάκριση χαμηλής, μέσης ή υψηλής όχλησης στην περίπτωση, κατά την οποία θεωρηθεί ότι η διάκριση αυτή καταργήθηκε;
Επί των παραπάνω ερωτημάτων το Δ' τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως ακολούθως:
Ι. Δίδεται το παρακάτω ιστορικό.
1. Με την υπ' αριθμόν 123111/2673/1980 εγκύκλιο του τότε Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες έχουν καταταγεί σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον, ήτοι σε χαμηλής, μέσης και υψηλής όχλησης.
2. Η εν λόγω εγκύκλιος, δεν εκδόθηκε κατ' εφαρμογή διάταξης νόμου, αλλά σύμφωνα με τα δεδομένα της επιστήμης και της τεχνικής και έκτοτε έχει αποτελέσει κανόνα για όλη τη Δημόσια Διοίκηση. Ειδικότερα μέχρι σήμερα έχουν θεσπισθεί πολλές διατάξεις, ιδία πολεοδομικού περιεχομένου, στις οποίες γίνεται χρήση των προαναφερθέντων όρων, χωρίς όμως να αναφέρεται, έστω και έμμεσα, η εγκύκλιός μας αυτή, ενώ για την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων, οι υπηρεσίες προσφεύγουν στους πίνακες της παραπάνω εγκυκλίου.
3. Βάσει των διατάξεων του νόμου 1650/1986 (άρθρα 3, 4, 5 και 21) Για την προστασία του περιβάλλοντος και προς τον σκοπό εναρμόνισης προς το κοινοτικό Δίκαιο, εκδόθηκε η κοινή Υπουργική Απόφαση 69269/5387/1990 (ΦΕΚ 678/Β/1990) Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες περιεχόμενο μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων κ.λ.π., σύμφωνα με την οποία όλα τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και οι δραστηριότητες-μεταξύ των οποίων και οι μεταποιητικές εγκαταστάσεις - κατατάσσονται σε κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, χωρίς καμία αντιστοίχιση με τις κατηγορίες στις οποίες είχαν καταταγεί οι βιομηχανικές δραστηριότητες με την προαναφερθείσα υπ' αριθμόν 123111/2673/1980 εγκύκλιό μας.
Με την ίδια απόφαση (άρθρο 20) ορίζεται ότι, κάθε διάταξη που έρχεται σε αντίθεση με τα οριζόμενα στην παρούσα απόφαση ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται από αυτήν καταργείται.
ΙΙ. Το άρθρο 3 παράγραφοι 1 και 2 του νόμου 1650/1986 δια την προστασία του περιβάλλοντος ορίζει τα ακόλουθα:
{1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και δραστηριότητες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
Ως κριτήρια για την κατάταξη αυτή λαμβάνονται:
α) Το είδος και το μέγεθος του έργου ή της δραστηριότητας
β) Το είδος και η ποσότητα των ρύπων που εκπέμπονται καθώς και άλλη επίδραση στο περιβάλλον.
γ) Η δυνατότητα να προληφθεί η παραγωγή ρύπων από την εφαρμοζόμενη παραγωγική διαδικασία.
δ) Ο κίνδυνος σοβαρού ατυχήματος και η ανάγκη επιβολής περιορισμών για την προστασία του περιβάλλοντος.
2. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες που λόγω της φύσης του μεγέθους ή της έκτασής τους είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον. Στα έργα και τις δραστηριότητες της κατηγορίας αυτής επιβάλλονται κατά περίπτωση, πέρα από τους γενικούς όρους και τις προδιαγραφές, ειδικοί όροι και περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος.
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που χωρίς να προκαλούν σοβαρούς κινδύνους, ή οχλήσεις, πρέπει να υποβάλλονται για την προστασία του περιβάλλοντος σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις.
Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που προκαλούν ιδιαίτερα μικρό κίνδυνο ή όχληση ή υποβάθμιση στο περιβάλλον.}
Ακολούθως το άρθρο 4 του ιδίου νόμου με τον τίτλο έγκριση περιβαλλοντικών όρων ορίζει την διαδικασία και τις προϋποθέσεις που απαιτούν για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης ή πραγματοποίησης της δραστηριότητας ή του έργου και αναλυτικά για τα έργα και τις δραστηριότητες κάθε κατηγορίας, ήτοι δεύτερης και τρίτης. Το άρθρο 5 του νόμου ρυθμίζει το περιεχόμενο και δημοσιότητα μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων καθορίζει ότι με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού καθορίζεται το περιεχόμενο της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που μπορεί να διαφοροποιείται κατά κλάδους η ομάδα έργων και δραστηριοτήτων.
Τέλος με το άρθρο 32 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι κάθε διάταξη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόμου αυτού ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται ειδικά από το νόμο αυτόν καταργείται από την έναρξη της ισχύος του.
Βάσει των διατάξεων του νόμου 1650/1986 που προαναφέρθηκαν και προς το σκοπό εναρμόνισης προς το κοινοτικό δίκαιο εκδόθηκε η κοινή Υπουργική απόφαση 69269/5387/1990 (ΦΕΚ 678/Β/1990), κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων κ.λ.π. Με την Υπουργική απόφαση όπως ορίζεται στο άρθρο 1, αποσκοπείτε η εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 3, 4, 5 του νόμου 1650/1986 και συγχρόνως η εναρμόνιση με τις σχετικές διατάξεις και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας σχετικά με την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προέρχεται από βιομηχανικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.
Το άρθρο 3 της Υπουργικής απόφασης αναφέρει ότι αυτή αφορά α) τα έργα και δραστηριότητες της Α' και Β' κατηγορίας του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986 του ιδιωτικού, όσο και του δημοσίου τομέα, εκτός από εκείνες που εξυπηρετούν σκοπούς εθνικής άμυνας β) της προστασίας της φύσης και των τοπίων με τον καθορισμό περιοχών προστασίας σύμφωνα με ορισμένες προδιαγραφές. Ακολούθως με το άρθρο 4 και 5 της ίδιας Υπουργικής απόφασης γίνεται η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Τέλος το άρθρο 20 της Υπουργικής απόφασης ορίζει ότι κάθε διάταξη που έρχεται σε αντίθεση με τα οριζόμενα στην παρούσα απόφαση ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται από αυτή καταργείται.
Επί του πρώτου ερωτήματος
ΙΙ. Από το συνδυασμό των διατάξεων που προαναφέρθηκαν και ιδίως από τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 3 του νόμου 1650/1986, προκύπτει σαφώς, ότι τα δημόσια και ιδιωτικά έργα και δραστηριότητες, κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, ήτοι μεγάλου, μεσαίου και μικρού κινδύνου. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται έργα και δραστηριότητες που λόγω της φύσεως του μεγέθους ή της έκτασης τους είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται έργα και δραστηριότητες που χωρίς να προκαλούν σοβαρούς κινδύνους ή οχλήσεις πρέπει να υποβάλλονται για την προστασία του περιβάλλοντος σε γενικές προδιαγραφές και η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που προκαλούν ιδιαίτερο μικρό κίνδυνο ή όχληση ή υποβάθμιση στο περιβάλλον οι έννοιες έργο και δραστηριότητα δεν ορίζονται.
Αναφέρονται πάντως ενδεικτικοί κατάλογοι δραστηριοτήτων, όπως βιομηχανικές, βιοτεχνικές, λατομικές, μεταλλευτικές, γεωργοκτηνοτροφικές, εμπορικές και τουριστικές. Ακολούθως ορίζεται με το άρθρο 32 του νόμου αυτού ότι κάθε διάταξη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόμου αυτού ή ανάγεται σε θέματα που ρυθμίζονται ειδικά από το νόμο αυτόν καταργείται.
Συνεπώς τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και οι δραστηριότητες κατατάσσονται στις τρεις παραπάνω κατηγορίες ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, δηλαδή του μεγέθους της βλάβης που επιφέρουν στο περιβάλλον, διαβαθμίζονται ανάλογα με τη βαρύτητά τους σε έργα ή δραστηριότητες σε μεγάλου, μεσαίου και μικρού κινδύνου. Η διαβάθμιση αυτή κατά περιεχόμενο χωρίς να γίνεται μνεία παρόμοιων εκφράσεων ή λέξεων μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιστοιχεί στην κατάταξη της εγκυκλίου 123111/2673/1980 περί υψηλής, μέσης και χαμηλής όχλησης.
Κατά ακολουθία των παραπάνω, η απάντηση στο πρώτο ερώτημα, εάν δηλαδή εξακολουθεί να ισχύει η διάκριση των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων σε τρεις κατηγορίες (χαμηλής, μέσης και υψηλής όχλησης), είναι ότι μετά τη δημοσίευση του νόμου 1650/1986 (ΦΕΚ 10/Α/1986) ισχύουν οι διακρίσεις των δραστηριοτήτων, όπως περιγράφονται στο άρθρο 3 του νόμου, δηλαδή σε μεγάλου, μεσαίου και μικρού κινδύνου, διότι ο νεότερος νόμος κατάργησε κάθε αντίθετη διάταξη όπως τούτο ορίζεται σ' αυτόν (άρθρο 32) όπως και από το άρθρο 20 της κοινής υπουργικής απόφασης που εκδόθηκε για εφαρμογή των διατάξεων του νόμου και προσαρμογή των διατάξεων της εσωτερικής νομοθεσίας με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.
Και τα ανωτέρω πέραν του γεγονότος ότι η εγκύκλιος που κάνει τη διάκριση δεν έχει νομοθετικό έρεισμα. Εν πάση όμως περιπτώσει δεν αποτελεί πηγή του δικαίου των διοικητικών πράξεων έστω και αν δίδεται ερμηνεία των κειμένων διατάξεων (ερμηνευτική εγκύκλιος), η οποία δεν έχει ποτέ αυθεντικό χαρακτήρα (βλέπε Μ. Στασινόπουλου Δίκαιο των Διοικητικών πράξεων, σελίδα 121 και επόμενες.)
ΙΙΙ. Επί του δεύτερου ερωτήματος
Δηλαδή ποία η τύχη, όσων από τις διατάξεις των προαναφερθέντων διαταγμάτων χρησιμοποιούν την διάκριση χαμηλής, μέσης ή υψηλής όχλησης, στην περίπτωση κατά την οποία θεωρηθεί ότι η διάκριση αυτή καταργήθηκε:
Όπως αναλύεται στο πρώτο ερώτημα, αφού η παραπάνω διάκριση δεν ισχύει, θα πρέπει να γίνει δεκτό, ότι τα προεδρικά διατάγματα που κάνουν τις παραπάνω διακρίσεις θα πρέπει να μην εφαρμόζονται στο σημείο που κάνουν τις διακρίσεις σε έργα και δραστηριότητες χαμηλής, μέσης και υψηλής όχλησης και ως προς το περιεχόμενο αυτό να εφαρμόζονται οι διακρίσεις που προβλέπει το άρθρο 3 του νόμου 1650/1986, δηλαδή σε έργα μεγάλου, μεσαίου και μικρού κινδύνου, αφού εκτιμάται κάθε φορά το περιεχόμενο της βλάβης που επιφέρουν στο περιβάλλον.
Ο Εισηγητής
Αθήνα 07-10-1991
Θεωρήθηκε