Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 569/1988 (25-07-1988)

 

Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν 41604/7404/1988 έγγραφο της Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

 

Σχετικά με το υπ' αριθμόν 41604/7404/1988 ερώτημά σας, που αφορά την δυνατότητα επιβολής προστίμου σε περίπτωση αυθαιρέτων κατεδαφίσεων κτιρίων, η γνώμη μας είναι η ακόλουθη.

 

Ι. Κατά το άρθρο 22 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 που έχει ως τίτλο Οικοδομικές άδειες - Αυθαίρετες Κατασκευές:

 

{1. Για την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δόμησης εντός ή εκτός οικισμού απαιτείται οικοδομική άδεια της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας. Τέτοιες εργασίες είναι ιδίως οι εκσκαφές και επιχώσεις, η εγκατάσταση ικριωμάτων, η ανέγερση, επισκευή, διαρρύθμιση και κατεδάφιση κτιρίων και των παραρτημάτων τους. Η οικοδομική άδεια κτιρίου ή εγκατάστασης θεωρείται ότι περιλαμβάνει τη διαμόρφωση του εδάφους, τις αναγκαίες εκσκαφές για τη θεμελίωση του κτιρίου ή της εγκατάστασης, καθώς και την κατασκευή περιφραγμάτων, βόθρων και υπόγειων δεξαμενών ύδατος ...

 

2. ...

 

3. Κάθε κατασκευή που εκτελείται α) χωρίς την άδεια της παραγράφου 1 ή β) καθ' υπέρβαση της άδειας, ή γ) με βάση άδεια που ανακλήθηκε ή δ) κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων είναι αυθαίρετη και υπάγεται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του νόμου 1337/1983 όπως ισχύουν.}

 

Κατά δε το άρθρο 17 του νόμου 1337/1983:

 

{1. Τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές εν γένει που ανεγείρονται μετά την 31-01-1983 εντός ή εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή οικισμών που υπάρχουν πριν από το έτος 1923 καθώς και όσα δεν εξαιρούνται σύμφωνα με το άρθρο 15 του νόμου αυτού κατεδαφίζονται υποχρεωτικά από τους κύριους ή συγκυρίους τους, έστω και αν έχει αποπερατωθεί η κατασκευή ή αν το κτίσμα κατοικείται ή χρησιμοποιείται με οποιοδήποτε τρόπο.

 

2. Εκτός από την κατεδάφιση επιβάλλεται: α) πρόστιμο ανέγερσης αυθαιρέτου, β) πρόστιμο διατήρησης αυθαιρέτου.

 

3. Το κατά την περίπτωση (α) της προηγούμενης παραγράφου πρόστιμο επιβάλλεται εφάπαξ. Το πρόστιμο της περίπτωσης (β) της αυτής παραγράφου 2 επιβάλλεται και οφείλεται καθ' όλο το χρόνο που υπάρχει το αυθαίρετο από την ανέγερσή του μέχρι την κατεδάφισή του κ.λ.π.}

 

ΙΙ. Από το περιεχόμενο των ως άνω διατάξεων προκύπτει ότι για τις κατεδαφίσεις κτιρίων και των παραρτημάτων τους απαιτείται η έκδοση οικοδομικής άδειας της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας και ότι ο νομοθέτης με τον όρο αυθαίρετες κατασκευές που χρησιμοποιεί στον τίτλο του άρθρου αλλά και στο περιεχόμενο αυτού νοεί όλες τις οικοδομικές εργασίες που αναφέρονται στο εδάφιο 2 της παραγράφου 1, συνεπώς και τις κατεδαφίσεις κτιρίων, για τις οποίες συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 3 εδάφιο 1 του ίδιου άρθρου.

 

Έτσι η κατεδάφιση κτιρίου χωρίς οικοδομική άδεια αποτελεί κατά την έννοια του άρθρου αυτού αυθαίρετη κατασκευή ήτοι αυθαίρετη οικοδομική εργασία, η οποία υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, αν πρόκειται περί νέου αυθαίρετου κατά το άρθρο τούτο, που εφαρμόζεται ανάλογα με τη φύση της πολεοδομικής αυτής παράβασης. Ειδικότερα από τις κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο 17 του νόμου 1337/1983 η υποχρεωτική κατεδάφιση του αυθαίρετου κτίσματος ή κατασκευής δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στις αυθαίρετες κατεδαφίσεις, αφού αντικείμενο της πολεοδομικής παράβασης είναι ακριβώς η κατεδάφιση του κτιρίου. Οπωσδήποτε, όμως φρονούμε ότι επιβάλλεται το πρόστιμο ανέγερση αυθαιρέτου η οποία από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων των άρθρων 22 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και 17 του νόμου 1337/1983 πρέπει να νοηθεί σαν αυθαίρετη εκτέλεση των στο άρθρο 22 αναφερομένων οικοδομικών εργασιών.

 

Καθόσον αφορά το πρόστιμο διατήρησης του αυθαίρετου, που επιβάλλεται για όλο το χρόνο που υπάρχει αυθαίρετο από την ανέγερση μέχρι την κατεδάφισή του αποκλίνουμε με την άποψη ότι τούτο κατά την λειτουργία αυτού, που συνίσταται στον έμμεσο εξαναγκασμό του κυρίου αυθαιρέτου κτίσματος να το κατεδαφίσει, δεν μπορεί να επιβληθεί σε περίπτωση αυθαίρετης κατεδάφισης, στην οποία δεν προβλέπεται από το νόμο η ανατροπή της δημιουργηθείσης με την κατεδάφιση πραγματικής καταστάσεως και έτσι το πρόστιμο τούτο θα έπρεπε να επιβάλλεται αενάως. Συναφώς φρονούμε ότι τα εδάφια 2 και επόμενα της παραγράφου 3 του άρθρου 22 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, εισάγουν μία ρύθμιση ευνοϊκή σε περιπτώσεις κατασκευών, που δεν παραβιάζουν τις πολεοδομικές διατάξεις, οπότε το πρόστιμο διατήρησης μπορεί να περιορισθεί μέχρι την έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας. Όμως η ρύθμιση αυτή προϋποθέτει ανέγερση κτισμάτων, τα οποία νομιμοποιούνται γιατί άλλως θα κατεδαφίζονταν, κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, ενώ με τη ρύθμιση αυτή αποκτούν την απαιτούμενη οικοδομική άδεια, ήτοι είναι ρύθμιση ευνοϊκή υπέρ του διοικουμένου και δεν μπορεί κατά τη γνώμη μας να εφαρμοσθεί σε βάρος των κυρίων των χωρίς οικοδομική άδεια κατεδαφισθέντων κτιρίων, οπότε θα μπορούσε να επιβαλλόταν πρόστιμο διατήρησης μέχρι την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Αν θεμελιωνόταν στα εδάφια 2 και επόμενα της παραγράφου 3 του άρθρου 22 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 υποχρέωση επιβολής προστίμου διατήρησης σε περίπτωση κατεδαφίσεων, που δεν παραβιάζουν τις πολεοδομικές διατάξεις, θα φτάναμε στο άτοπο να μην επιβάλλεται τέτοιο πρόστιμο όταν η κατεδάφιση παραβιάζει πολεοδομικές διατάξεις (όπως επί διατηρητέων κτιρίων), οπότε δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτές.

 

Έτσι η αντίθετη άποψη ότι στις περιπτώσεις κατεδαφίσεων χωρίς οικοδομική άδεια πρέπει να επιβάλλεται και πρόστιμο διατήρησης του αυθαίρετου, για τον εξαναγκασμό του κυρίου της οικοδομής να λάβει άδεια, δεν είναι κατά την κρίση μας προτιμητέα.

 

ΙΙΙ. Με τις ως άνω σκέψεις έχουμε τη γνώμη ότι στις περιπτώσεις κατεδαφίσεων κτιρίων, που έγιναν χωρίς οικοδομική άδεια, επιβάλλεται πρόστιμο για την εργασία αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και την παράγραφο 2)α του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, δοθέντος ότι άλλως από την άποψη της εφαρμογής των διατάξεων αυτών η αυθαίρετη κατεδάφιση κτιρίων δεν θα είχε συνέπειες για τον αυθαιρετήσαντα, πράγμα που δεν είναι μέσα στις προθέσεις του νομοθέτη. Είναι ευνόητο ότι εκτός από το ως άνω πρόστιμο ισχύουν στην προκείμενη περίπτωση οι διατάξεις της λοιπής νομοθεσίας, που προβλέπουν κυρώσεις για την αυθαίρετη εκτέλεση οικοδομικών εργασιών.

 

Ο Νομικός Σύμβουλος Διοίκησης