ΝΣΚ 472/2004
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 472/2004 (14-10-2004)
Αριθμός ερωτήματος: 10813/01-04-2004 Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων - Γενική Διεύθυνση Διοικήσεως - Διεύθυνση Νομοθετικού Έργου.
Περίληψη: Εάν οικόπεδα (πρώην δημόσια κτήματα), που εκποιήθηκαν σε αυθαίρετους κατόχους, σύμφωνα με τις ευεργετικές διατάξεις του άρθρου 1 του νόμου 719/1977 (ΦΕΚ 301/Α/1977) υπάγονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 29 του νόμου 2831/2000 (ΦΕΚ 140/Α/2000), όσον αφορά στην αρτιότητα και οικοδομησιμότητά τους.
Σχετικά με το ανωτέρω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Α') γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Α. Στο άρθρο 1 του νόμου 719/1977 Περί αντικαταστάσεως, τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τινών της περί δημοσίων κτημάτων νομοθεσίας και άλλων τινών διατάξεων ορίζονται τα εξής:
{1. Πας αυθαίρετος κάτοχος δημοσίου κτήματος, ανήκοντος εις την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και υπαγομένου εις την αρμοδιότητα της Διευθύνσεως Δημοσίων Κτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών, είτε έχων τίτλο είτε στερούμενος τοιούτου, πάντως όμως κατέχων τη κτήμα προ της 01-01-1967, δικαιούται όπως, υπό τις κατωτέρω προϋποθέσεις, αίτινες δέον να συντρέχουν κατά τον χρόνον ενάρξεως ισχύος του παρόντος και εντός ανατρεπτικής προθεσμίας 1 έτους από του αυτού ως άνω χρόνου, αιτήσηται παρά του αρμοδίου Οικονομικού Εφόρου την εξαγοράν τούτου, εφ' όσον:
α) Προκειμένου περί αστικού ακινήτου, έχει ανεγερθεί επ' αυτού μόνιμο κτίσμα, εις ο κατοικεί ο ίδιος ή η οικογένειά του, έστω και κατά την θερινή μόνον περίοδον ή χρησιμοποιεί τούτο, προσωπικώς, δι' επαγγελματικούς σκοπούς, δεν κέκτηται δε κατά τον χρόνον ενάρξεως ισχύος του παρόντος ετέρα ακίνητη περιουσία αξίας ανωτέρας των 2.000.000 δραχμών, η μέσο ετήσιο εισόδημα μείζον των 300 000 δραχμών κατά τα τρία προ του αυτού ως άνω χρόνου έτη...
2. Η ως άνω εξαγορά δια μεν τα κείμενα εντός σχεδίου πόλεως αστικά ακίνητα δεν δύναται να αναφέρεται εις έκταση μεγαλύτερη του εμβαδού 1 αρτίου οικοπέδου, δια δε τα εκτός σχεδίου πόλεως κείμενα τοιαύτα δεν δύναται να αναφέρεται εις έκταση μεγαλύτερη του 1 στρέμματος. Κατ' εξαίρεση επί αστικών ακινήτων κειμένων εντός σχεδίου πόλεως, επιτρέπεται η εξαγορά συνεχόμενης εκτάσεως μέχρι εμβαδού 1 εισέτι αρτίου οικοπέδου, εφ' όσον αυτή καλύπτεται δια μονίμων κτισμάτων, ανεγερθέντων υπό του κατόχου ή είναι ακάλυπτος, αλλά δεν δύναται ν' αποτελέσει αυτοτελώς ή δια συνενώσεώς της μετά συνεχόμενης εκτάσεως του Δημοσίου άρτιο οικόπεδον... Η εξαγορά των αγροτικών κτημάτων τελεί υπό τον όρον ότι ταύτα θα εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται υπό των . αγοραστών ή των καθολικών και ειδικών διαδόχων των επί μίαν τουλάχιστον δεκαετία από της εκδόσεως του παραχωρητηρίου αποκλειστικώς και μόνον δια καλλιέργεια. Η μη τήρησις του όρου τούτου υπό του αγοραστού συνεπάγεται την αυτοδίκαια ανάκληση του παραχωρητηρίου και την επάνοδο της κυριότητος των κτημάτων εις το Δημόσιον.
3. Η εξαγορά, ούσα δυνητική δια το Δημόσιον, ενεργείται επί τη καταβολή εκ μέρους του αγοραστού τιμήματος ίσου:
...γ) Προς τα 7/10 δια τα αστικά ακίνητα και τα 5/10 δια τα αγροτικά κτήματα της ως άνω αξίας των, αν η κατοχή του αιτούντος ή των δικαιοπαρόχων του ήρξατο κατά το χρονικόν διάστημα από 29-10-1940 μέχρι της 31-12-1966 και συνεχίζεται έκτοτε άνευ διακοπής.
4. Ακίνητα του Δημοσίου κείμενα εντός των συνοικισμών Καλλιθέας και Εξωπόλεως της πόλεως Αλεξανδρουπόλεως και Ευαγγελίστριας της Κοινότητος Αγίου Παύλου Νομού Θεσσαλονίκης ως και εντός της πόλεως της νήσου Κω εις περιοχήν Καζέρμας εκποιούνται προς τους προ της 01-01-1954 κατόχους αυτών ή τους κληρονόμους ή τους ειδικούς διαδόχους των, εφ' όσον η κατοχή των συνεχίζεται έκτοτε άνευ διακοπής, αντί τιμήματος ίσου προς το 1/7 της αγοραίας αξίας των. Η εκποίηση χωρεί επί τη υποβολή αιτήσεως παρά του δικαιούχου εντός της προθεσμίας και υπό τις λοιπές προϋποθέσεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, εφαρμοζομένων και των δύο πρώτων εδαφίων της παραγράφου 2 αυτού των αναφερομένων εις την εκποίηση των εντός σχεδίου πόλεως οικοπέδων Ειδικώς προκειμένου περί των συνοικισμών Καλλιθέας και Εξωπόλεως της πόλεως Αλεξανδρουπόλεως και της περιοχής Καζέρμας της νήσου Κω ως εμβαδόν αρτίου οικοπέδου λαμβάνεται το δια Προεδρικού Διατάγματος που θα καθοριστεί κατά την ένταξη των συνοικισμών τούτων εις το σχέδιον πόλεως.
5. Το περί ου οι παράγραφοι 3 και 4 του παρόντος άρθρου μειωμένο τίμημα, υπολογίζεται επί της μέχρι του ποσού των 2.000.000 δραχμών, αξίας του εκποιούμενου αστικού ή αγροτικού ακινήτου. Η πέραν των 2.000.000 δραχμών αξία του ακινήτου καταβάλλεται υπό του αγοραστού εξ ολοκλήρου ...}
Επίσης στο άρθρο 29 παράγραφος 4 του νόμου 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985), όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 24 του νόμου 2831/2000 προβλέπεται ότι:
{Οικόπεδα που βρίσκονται μέσα σε εγκεκριμένο σχέδιο και έχουν παραχωρηθεί από το κράτος έως τη δημοσίευση του παρόντος νομού, για οποιοδήποτε λόγο, με αποφάσεις ή παραχωρητήρια θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα με όποιες διαστάσεις και εμβαδόν παραχωρήθηκαν ή με τις τυχόν μικρότερες που έχουν στην πραγματικότητα, εφόσον η μείωση αυτή δεν οφείλεται σε μεταβιβάσεις. Αν η μείωση οφείλεται σε ρυμοτομία, τα παραπάνω οικόπεδα, όπως έχουν απομείνει μετά τη ρυμοτομία, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας που προβλέπονται, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, από τις διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή, ή εκείνα που προβλέπονται από το άρθρο 25 του νόμου 1337/1983. Οικόπεδα που δημιουργούνται από κατάτμηση παραχωρηθέντος οικοπέδου, που έγινε ύστερα από έγκριση της αρμόδιας για την παραχώρηση αρχής, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον είναι άρτια, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή.
Για τα οικόπεδα του προηγούμενου εδαφίου της παρούσας παραγράφου εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρο 25 του νόμου 1337/1983.}
Β. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, μετά την έκδοση της με αριθμό Υ.8635/29-06-1985 απόφασης του Νομάρχη Έβρου που εκδόθηκε δυνάμει των διατάξεων του νόμου 719/1977, εκποιήθηκε με το με αριθμό 47191/1985 πωλητήριο του Υπουργείου Οικονομικών, απευθείας και χωρίς δημοπρασία στον Νικόλαο Γρηγοριάδη και παραχωρήθηκε κατά πλήρη κυριότητα, τμήμα του υπ' αριθμόν ΒΚ 1217 δημοσίου κτήματος, εμβαδού 540,85 m2, που βρίσκεται στο συνοικισμό Εξώπολης της Αλεξανδρούπολης, Το ως άνω ακίνητο βρίσκεται εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και δεν είναι άρτιο και οικοδομήσιμο κατά τους ισχύοντες στην περιοχή όρους δόμησης. Τέθηκε λοιπόν θέμα ως προς την εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση της παραγράφου 4 του άρθρου 29 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985.
Γ. Από τον συνδυασμό των προπαρατεθεισών διατάξεων συνάγονται, τα ακόλουθα:
Στο άρθρο 1 του νόμου 719/1977 καθορίζεται η διαδικασία και θεσπίζονται οι προϋποθέσεις για την εξαγορά δημοσίου κτήματος από τους αυθαίρετους κατόχους, λαμβανομένων υπόψη κοινωνικών κριτηρίων και της πραγματικής κατάστασης, που δημιουργήθηκε από την μακροχρόνιο κατοχή τους.
Ειδικότερα στις διατάξεις του ως άνω άρθρου, προβλέπεται, μεταξύ άλλων α) η χρονική αφετηρία έναρξης της κατοχής αυτών (αστικών ή αγροτικών ακινήτων) και συγκεκριμένα γενικώς η 01-01-1967 και ειδικώς για την Αλεξανδρούπολη κ.λ.π. 01-01-1954 β) ο καθορισμός του τιμήματος εξαγοράς σε ποσό μικρότερο της τρέχουσα αγοραίας αξίας των ακινήτων γ) η εκποίηση, άνευ δημοπρασίας, με απευθείας παραχώρηση του ακινήτου σε δικαιούχο ειδικής κατηγορίας, του οποίου το μέσο ετήσιο εισόδημα κατά τα τρία προ της έναρξης ισχύος του νόμου 719/1977 έτη δεν υπερέβαινε τις 300.000 δραχμές και δεν είχε μέχρι τότε ακίνητη περιουσία αξίας ανωτέρας των 2.000.000 δραχμών δ) ότι όσον αφορά στα εντός σχεδίου πόλεως αστικά ακίνητα, παραχωρείται έκταση μέχρις εμβαδού ενός αρτίου οικοπέδου.
Τέλος επισημαίνεται ότι η προβλεπόμενη από το ως άνω άρθρο εκποίηση του δημοσίου κτήματος, άλλοτε αναφέρεται ως εξαγορά και άλλοτε ως παραχώρηση (ομοίως παράγραφος 2 του άρθρου 1).
Με τα δεδομένα αυτά ο νομοθέτης, εν προκειμένω, με τον όρο εξαγορά δεν εννοεί την αμιγή σύμβαση αγοραπωλησίας του αστικού δικαίου, αλλά αναφέρεται σε μία μορφή παραχώρησης, η οποία, προφανώς γίνεται με σκοπό την πολεοδομική αξιοποίηση τους, έναντι χαμηλού τιμήματος σε συγκεκριμένους δικαιούχους και υπό προϋποθέσεις βασισμένες σε κοινωνικά κριτήρια.
Εξάλλου, με την εξαιρετική ρύθμιση του άρθρου 29 παράγραφος 4 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, ως ισχύει σήμερα, οικόπεδα, που βρίσκονται μέσα σ' εγκεκριμένο σχέδιο και έχουν παραχωρηθεί από το κράτος, έως την δημοσίευση του ως άνω νόμου, νια οποιονδήποτε λόγο, με αποφάσεις ή παραχωρητήρια, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, με όποιες διαστάσεις και εμβαδόν παραχωρήθηκαν ή με τις τυχόν μικρότερες που έχουν στην πραγματικότητα, εφόσον η μείωση αυτή δεν οφείλεται σε μεταβιβάσεις.
Με την ως άνω διάταξη του άρθρου 29 παράγραφος 4 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 και για την εξυπηρέτηση του πολεοδομικού σκοπού των παραχωρήσεων, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα ως άνω οικόπεδα, που παραχωρήθηκαν από το κράτος για οποιονδήποτε λόγο και συνεπώς, του νόμου μη διακρίνοντος, στην ως άνω πρόβλεψη, υπάγονται και τα παραχωρηθέντα δι' εξαγοράς οικόπεδα, βάσει των διατάξεων του άρθρου 1 του νόμου 719/1977.
Δ. Κατόπιν των ανωτέρω το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Α') γνωμοδότησε ομόφωνα ότι οικόπεδα (πρώην δημόσια κτήματα), που εκποιήθηκαν σε αυθαίρετους κατόχους, σύμφωνα με τις ευεργετικές διατάξεις του άρθρου 1 του νόμου 719/1977 (ΦΕΚ 301/Α/1977), υπάγονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 29 του νόμου 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985), όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το νόμο 2831/2000, όσον αφορά την αρτιότητα και οικοδομησιμότητά τους.
Η Εισηγήτρια