Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 387/1999 (23-06-1999)

 

Αριθμός ερωτήματος: 80733/1999 της Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

 

Περίληψη ερωτήματος: Ενόψει της παραγράφου 9 του άρθρου 10 του Κτιριοδομικού Κανονισμού, που απαγορεύει τη διάνοιξη ανοιγμάτων στους μεσότοιχους και τους εξωτερικούς τοίχους κτιρίου, που ανεγείρονται σε επαφή με το κοινό όριο των ιδιοκτησιών: Ερωτάται: Εάν είναι νόμιμο το αίτημα του Ιδρύματος Νικολάου Π. Γουλανδρή - Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, για τη δημιουργία ανοίγματος (διόδου) στους, σε επαφή με το κοινό όριο των ιδιοκτησιών, εξωτερικούς τοίχους: α) του κτιρίου του ιδρύματος (Νεοφύτου Δούκα αριθμός 4) και β) του ισογείου διαμερίσματος αυτού που βρίσκεται στην όμορη πολυκατοικία (Νεοφύτου Δούκα αριθμός 6), προκειμένου να γίνει συνένωση των δύο ιδιοκτησιών του ιδρύματος και ένταξη του πιο πάνω διαμερίσματος αυτού στους λειτουργικούς χώρους του Μουσείου.

 

Επί του ερωτήματος αυτού το Γ' τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε, ομόφωνα, ως ακολούθως:

 

Α. Κατ' εξουσιοδότηση της παραγράφου 1 του άρθρου 26 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 (νόμος 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985)) εκδόθηκε η υπ' αριθμόν 3046/304/1989 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 59/Δ/1989) Κτιριοδομικός Κανονισμός. Όπως ορίζεται στην πιο πάνω εξουσιοδοτική διάταξη και στην παράγραφο 2 του άρθρου 1 του Κτιριοδομικού Κανονισμού, σκοπός του Κανονισμού είναι η ρύθμιση της κατασκευής των δομικών έργων στο σύνολό τους και στα επί μέρους στοιχεία τους, έτσι ώστε να εξυπηρετούν τη χρήση για την οποία προορίζονται και να ικανοποιούν τις εξής απαιτήσεις:

 

 

Στο άρθρο 10 του Κτιριοδομικού Κανονισμού ορίζονται τα εξής:

 

{1. Κατά την ανέγερση κτιρίων σε επαφή με το κοινό όριο ομόρων οικοπέδων κατασκευάζεται για κάθε κτίριο ξεχωριστός τοίχος σε επαφή προς το κοινό τους όριο και με όλο το πάχος εντός του οικοπέδου του ανεγειρομένου κτιρίου. Ο καθένας από τους πιο πάνω τοίχους είναι εξωτερικός τοίχος του κάθε κτιρίου και πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κανονισμού αυτού.

 

2...

 

3. Μεσότοιχος είναι ο εξωτερικός τοίχος κτιρίου ή ο τοίχος περιφράγματος που βρίσκεται κατά μήκος και πάνω στο κοινό όριο ομόρων οικοπέδων και καταλαμβάνει χώρο και από τα δύο οικόπεδα.

 

4. Η κατασκευή μεσοτοίχων στα κτίρια απαγορεύεται.

 

5 ...

 

9. Στους μεσότοιχους και τους εξωτερικούς τοίχους του κτιρίου, που ανεγείρονται σε επαφή με το κοινό όριο των ιδιοκτησιών, απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων.

 

10...}

 

Β. Στη δέσμη των κριτηρίων, που θεμιτά, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος, μπορούν να κατευθύνουν το νομοθέτη κατά τη θέσπιση κανόνων ρυθμιστικών της δόμησης, περιλαμβάνεται και η θεραπεία ζωτικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, που εξυπηρετούν ορισμένα δημόσια ή ειδικά κτίρια. Στην κατηγορία των κτιρίων αυτών ανήκουν και τα μουσεία, η ανέγερση των οποίων εντάσσεται στο πλαίσιο ενθάρρυνσης των τεχνών κατά το άρθρο 16 του Συντάγματος (Ολομέλεια ΣτΕ 4948/1995, 4949/1995).

 

Γ. Στο άρθρο 21 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 ορίζονται τα εξής:

 

{1. Για τα νοσοκομειακά ή σχολικά ή προνοιακού χαρακτήρα κτίρια ή αθλητικές εγκαταστάσεις του δημόσιου τομέα επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του παρόντος νόμου, εφόσον επιβάλλεται για λειτουργικούς λόγους.

 

2. Για τα ειδικά κτίρια επιτρέπονται παρεκκλίσεις ως προς το ύψος για μεμονωμένα στοιχεία του κτιρίου, όπως οι καπναγωγοί, τα καμπαναριά, οι υδατόπυργοι, τα σιλό, καθώς και ως προς την κατασκευή περισσοτέρων του ενός υπογείων, που δεν υπολογίζονται στην επιφάνεια που προκύπτει από το συντελεστή δόμησης ...

 

3. Οι παραπάνω παρεκκλίσεις εγκρίνονται με απόφαση του οικείου νομάρχη ...}

 

Δ. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 22 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 ορίζεται ότι δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ... για μικρές εσωτερικές επισκευές ή διασκευές που δεν θίγουν τη φέρουσα κατασκευή του κτιρίου ή την εμφάνισή του, για επισκευές δαπέδου ...

 

Ε. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 25 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 ορίζεται ότι:

 

{Απαγορεύεται η σύσταση δουλειών, οι οποίες συνεπάγονται περιορισμό της δυνατότητας ανέγερσης ή επέκτασης των κτιρίων ή εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Από την απαγόρευση αυτή εξαιρείται η δουλεία διόδου, εφόσον αποτελεί τη μοναδική δίοδο προς κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου ή κτιρίου ή αυτοτελούς από πλευρά δόμησης ορόφου ...}

 

Οι δουλείες (πραγματικές και προσωπικές) αποτελούν εμπράγματο δικαίωμα σε αλλότριο πράγμα, η δε σύσταση πραγματικής δουλείας προϋποθέτει την ύπαρξη δεσπόζοντος (ωφελούμενο) και δουλεύοντος πράγματος και σύμφωνα με το άρθρο 1114 του Αστικού Κώδικα μπορεί να συσταθεί σε βάρος ή υπέρ του κοινού ακινήτου.

 

ΣΤ. Από τα αναφερθέντα προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα εξής: Κατ' αρχήν απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων στους μεσότοιχους και τους εξωτερικούς τοίχους των κτιρίων, που ανεγείρονται σε επαφή με το κοινό όριο των ιδιοκτησιών, ως ανοίγματα δε νοούνται τα αφιέμενα κενά στους τοίχους, για την επικοινωνία των χώρων μεταξύ τους ή με το ύπαιθρο, ως και για το φωτισμό, αερισμό και ηλιασμό του κτιρίου. Ο κανόνας αυτός κάμπτεται στην περίπτωση σύστασης πραγματικής δουλείας (διόδου, ηλιασμού, αερισμού), η οποία δεν συνεπάγεται περιορισμό της ανέγερσης ή της επέκτασης των κτιρίων ή των εγκαταστάσεων μέχρι των επιτρεπομένων ορίων κατά τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις (176/1986 ατομική γνωμοδότηση Νομικού Συμβούλου Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων). Πέραν αυτού, όμως, κατά την άποψη του Τμήματος και χωρίς αυτή να αφίσταται από την πιο πάνω γνωμοδότηση, που έκρινε επί τεθέντος συγκεκριμένου ερωτήματος και με βάση συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και που δέχθηκε και εφάρμοσε η Υπηρεσία σε παρεμφερή περίπτωση (νόμιμη η μη ανέγερση τοίχου στο κοινό όριο των υπογείων δύο οικοδομών, μετά από σύσταση δουλείας διόδου ιδιοκτητών και αυτοκινήτων του δεσπόζοντος ακινήτου από τη ράμπα και το υπόγειο γκαράζ του δουλεύοντος), η πιο πάνω απαγόρευση δημιουργίας ανοιγμάτων αποβλέπει σε συγκεκριμένους σκοπούς, που είναι η αισθητική των κτιρίων, η ασφάλεια αυτών από δομική άποψη και ο ακώλυτος αερισμός και ηλιασμός των κτιρίων, στο διηνεκές (χωρίς να παρεμποδισθούν στο μέλλον με την ανέγερση ή την επέκταση οικοδομής στο όμορο ακίνητο). Δηλαδή, ανεξάρτητα από τη δυνατότητα ή όχι σύστασης πραγματικής δουλείας, όταν πρόκειται για εσωτερική συνένωση (μη ορατή εξωτερικώς) δύο ομόρων αυτοτελών οικοδομών ή τμημάτων αυτών, με τη δημιουργία ανοίγματος (διόδου) στους εξωτερικούς τοίχους που ανεγείρονται σε επαφή με το κοινό όριο των ιδιοκτησιών, εκ των πραγμάτων αναιρούνται οι δικαιολογητικοί λόγοι της πιο πάνω απαγόρευσης που αφορούν την αισθητική της οικοδομής και την άνεση και υγεία των ενοίκων και, υπό την προϋπόθεση ότι η φέρουσα κατασκευή ή τα προς ενίσχυση αυτής ληπτέα μέτρα το επιτρέπουν, είναι δυνατή η δημιουργία του πιο πάνω ανοίγματος (εσωτερικής διόδου). Η τυχόν αντίθετη εκδοχή, που θα εξαρτά τη δυνατότητα εσωτερικής συνένωσης δύο ομόρων αυτοτελών οικοδομών ή τμημάτων τους από το υπάρχον διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς και τη σύσταση πραγματικής δουλείας διόδου, οδηγεί στο άτοπο αποτέλεσμα να θέτει την κυριότητα σε ήσσονα κατάσταση από το εμπράγματο δικαίωμα της πραγματικής δουλείας και να αρνείται στον κύριο δύο ομόρων αυτοτελών οικοδομών δυνατότητα (δίοδο) που παρέχεται στον εμπράγματο δικαιούχο.

 

Εν πάση περιπτώσει, αφού πρόκειται για ειδικό κτίριο (Μουσείο), για την ανέγερση του οποίου επιτρέπονται οι αναφερθείσες παρεκκλίσεις, προφανώς σοβαρότερες από την αιτούμενη εσωτερική δίοδο για τη συνένωση των δύο ομόρων αυτοτελών ιδιοκτησιών του ιδρύματος, το επιχείρημα από το μείζον στο έλασσον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, υπό τον όρο ότι δεν τίθεται θέμα στατικής ασφαλείας με τη δημιουργία του αιτουμένου ανοίγματος, παρίσταται νόμιμο το υποβληθέν αίτημα του Ιδρύματος - Μουσείου, ανεξαρτήτως του γεγονότος αν αυτό, μετά τη συνένωση των δύο ιδιοκτησιών του ή με την προοπτική της συνένωσης αυτών, θελήσει να χρησιμοποιεί για τις λειτουργικές ανάγκες του Μουσείου και την είσοδο και τους λοιπούς ισόγειους κοινόχρηστους χώρους της πιο πάνω ομόρου πολυκατοικίας (Νεοφύτου Δούκα αριθμός 6), συνάπτοντας με τους λοιπούς ιδιοκτήτες των διηρημένων αυτοτελών ιδιοκτησιών αυτής, τη σύσταση πραγματικής δουλείας κατ' άρθρο 1114 του Αστικού Κώδικα.

 

Συνεπώς, επί του ερωτήματος προσήκει η καταφατική απάντηση, υπό την προϋπόθεση ότι η φέρουσα κατασκευή επιτρέπει τη δημιουργία του ανοίγματος.

 

Θεωρήθηκε

 

Αθήνα, 28-06-1999

 

Ο Προεδρεύων του τμήματος