Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 312/2005 (15-06-2005)

 

Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου Δ17Γ/05/77/Φ.8.ΓΕΝ/01-06-2005 έγγραφο της Διεύθυνσης Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης (Δ17) της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

 

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, αν μετά την εφαρμογή του νόμου 3316/2005 (Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών) καταργήθηκε η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 269 του προεδρικού διατάγματος 410/1995 (Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας), κατά την οποία επιτρέπεται η κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας, του δήμου ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο, μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα στα εκατό του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α' τάξης, που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης.

 

Επί του ερωτήματος αυτού το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε τα ακόλουθα:

 

Α. 1. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 269 του προεδρικού διατάγματος 410/1995 (ΦΕΚ 231/Α/1995) περί Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, όπως ισχύει, ορίζονται τα ακόλουθα:

 

{1. Με απόφαση του δημοτικού ή Κοινοτικού συμβουλίου ή του τοπικού συμβουλίου, επιτρέπεται κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας, του δήμου ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα στα εκατό του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α' τάξης που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης. Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο προκύψει μεγαλύτερη αμοιβή από αυτή που προεκτιμήθηκε και που έγινε αποδεκτή από τον ανάδοχο με την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, η επιπλέον διαφορά θεωρείται ποινική ρήτρα, σε βάρος του, για εσφαλμένη προεκτίμηση. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και από τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα, τα δημοτικά και κοινοτικά νομικά πρόσωπο και τους συνδέσμους δήμων και κοινοτήτων.}

 

Η διάταξη αυτή θεσπίστηκε, για πρώτη φορά με την ως άνω μορφή, στο άρθρο 31 του νόμου 1416/1984 (ΦΕΚ 18/Α/1984) και έκτοτε μεταφέρθηκε και κωδικοποιήθηκε, ως άρθρο 239 στο προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 76/1985 (ΦΕΚ 27/Α/1985), ως άρθρο 253 στο προεδρικό διάταγμα 323/1989 (ΦΕΚ 146/Α/1989) και τέλος ως άρθρο 269 στο ισχύον προεδρικό διάταγμα 410/1995.

 

2. Κατά τη γραμματική διατύπωση της ως άνω διάταξης εισάγεται μόνιμη και διαχρονική παρέκκλιση από τις ισχύουσες αλλά και τις μελλοντικές κοινές διατάξεις που ρυθμίζουν τις διαδικασίες ανάθεσης των μελετών. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρέκκλισης είναι α) η ιδιότητα του αναθέτοντος φορέα (δήμος ή κοινότητα, δημοτικό ή κοινοτικό νομικό πρόσωπο, σύνδεσμος δήμων και κοινοτήτων) και β) η προεκτιμώμενη (αλλά και τελική) αμοιβή του μελετητή να μην υπερβαίνει ένα χρηματικό όριο, που, συσχετίζεται με το εκάστοτε ισχύον όριο μέχρι του οποίου μπορεί να λαμβάνει μέρος στις διαδικασίες ανάθεσης μελετητής με πτυχίο Α' τάξης. Η διάταξη αυτή είναι ειδική και για την κατάργησή της πρέπει να εκφρασθεί ρητά η βούληση του νομοθέτη (αλλιώς ο όρος εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία δεν θα είχε απολύτως κανένα νόημα).

 

3. Με τη διάταξη εισάγονται τρεις σημαντικότατες παρεκκλίσεις από το γενικό νομικό πλαίσιο στο θέμα της ανάθεσης μελετών, όπως τούτο ίσχυε κατά το χρόνο θέσπισής της (νόμος 716/1977): α) η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης των μελετών, β) η επιλογή μελετητή χωρίς δεσμεύσεις από τις τάξεις των πτυχίων και γ) η αποδέσμευση οπό την εφαρμογή του κώδικα αμοιβών μηχανικών (προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 596/1974), δεδομένου ότι η προεκτιμηθείσα αμοιβή είναι η οριστική αμοιβή του μελετητή, η οποία δεν εξαρτάται από τις ποσότητες εργασιών που προκύπτουν από τον προϋπολογισμό του έργου. Σκοπός του νόμου είναι η διευκόλυνση των δήμων, των κοινοτήτων και των νομικών τους προσώπων, στην ανάθεση και εκπόνηση μελετών με πολύ μικρό οικονομικό αντικείμενο, λαμβανομένη υπόψη της ιδιαίτερης φύσεως των μελετών και των έργων των φορέων αυτών και της εγγενούς αδυναμίας των τεχνικών υπηρεσιών τους να εφαρμόζουν τις πολύπλοκες και χρονοβόρες κοινές διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία ανάθεσης των μελετών.

 

4. Τα όρια προϋπολογισμού μελετών στις οποίες μπορούν να Λαμβάνουν μέρος οι μελετητές, ανάλογα με. την τάξη του πτυχίου τους, αναπροσαρμόζονται κάθε χρόνο με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων βάσει του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Σύμφωνα με την τελευταία απόφαση οίκοθεν Δ15/9361/2004 (ΦΕΚ 421/Β/2004), τα ανώτατα όρια προεκτιμώμενης αμοιβής των διαφόρων κατηγοριών μελετών, στους διαγωνισμούς των οποίων μπορούν να λάβουν μέρος μελετητές με πτυχίο Α' τάξης, είναι:

 

 

Συνεπώς τα όρια μέχρι των οποίων μπορούν να ανατεθούν μελέτες, κατά τη διαδικασία της παραγράφου 1 του άρθρου 269 του προεδρικού διατάγματος 410/1995, από τους δήμους τα δημοτικά ιδρύματα και λοιπά νομικά πρόσωπα και τους συνδέσμους δήμων και κοινοτήτων είναι σήμερα αντίστοιχα 10,045 €, 6027,3 € και 3,346 €.

 

Β. 1. Ο πρόσφατος νόμος 3316/2005 (ΦΕΚ 42/Α/2005) αντικατέστησε το νομικό πλαίσια του νόμου 716/1977 και των εκτελεστικών του διαταγμάτων. Στο άρθρο 2 παράγραφος 2 ορίζονται οι κατηγορίες μελετών στις οποίες εφαρμόζεται ο νέος νόμος. Οι κατηγορίες αυτές ταυτίζονται με αυτές του νόμου 716/1977, με κάποιες επουσιώδεις αλλαγές (λ.χ. προστίθεται μια νέα κατηγορία υπ' αριθμόν 28 - μελέτες συστημάτων πληροφορικής και δικτύων).

 

Σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 45, ο νόμος, εφαρμόζεται στις μελέτες όλων εν γένει των αναθετουσών αρχών, όπως προσδιορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 1 (μεταξύ των αναθετουσών αρχών συγκαταλέγονται και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού), οι οποίες, προκηρύσσονται με προκήρυξη δημοσιευόμενη μετά την έναρξη ισχύος του (22-02-2005). Κατ' εξαίρεση διατηρούνται προσωρινά σε ισχύ οι διατάξεις του νόμου 716/1977 και των εκτελεστικών του διαταγμάτων, μόνο καθόσον αφορούν την έκδοση βεβαιώσεων εγγραφής (πτυχίων) στα μητρώα Μελετητών και Γραφείων / Εταιρειών Μελετών.

 

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 46 ορίζονται οι διατάξεις που καταργούνται ρητά και τέλος, κατά την περίπτωση ε' καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη αντίθετη σε διατάξεις του παρόντος νόμου.

 

2. Στο άρθρο 10 του νόμου 3316/2005 καθορίζονται οι εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται η διαδικασία ανάθεσης με διαπραγματεύσεις, είτε κατόπιν δημοσίευσης σχετικής προκήρυξης (παράγραφος 1) είτε και χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (παράγραφος 2).

 

Εκτός των λοιπών περιπτώσεων της παραγράφου 2, που αφορούν ανάθεση συμβάσεων με διαπραγμάτευση, χωρίς περιορισμό μεν από άποψη οικονομικού αντικειμένου, αλλά με πλείστες προϋποθέσεις υπό τις οποίες κρίνεται δικαιολογημένη η προσφυγή στον τρόπο αυτό ανάθεσης, υφίσταται και η περίπτωση στ', κατά την οποία επιτρέπεται η χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης:

 

{όταν συντρέχει επείγουσα περίπτωση γιο την ανάθεση μελέτης με προεκτιμώμενη αμοιβή μέχρι 15.000 € (χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας) και ύστερα από γνωμοδότηση του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου και αφού προηγηθεί σχετική αναγγελία με προθεσμία 5 ημερών στην ιστοσελίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Στην περίπτωση αυτή η καθορισμένη προεκτιμώμενη αμοιβή αποτελεί το ανώτατο όριο της συμβατικής αμοιβής του αναδόχου. Το συνολικό ύφος των συμβάσεων, που μπορούν να ανατεθούν κατ' έτος με την διάταξη αυτή, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 5% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων της αναθέτουσας Αρχής για την εκπόνηση μελετών. Συμβάσεις που συνάπτονται κατά παράβαση των διατάξεων της περίπτωσης αυτής είναι άκυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.}

 

Η διάταξη αυτή είναι γενική κατά το πεδίο εφαρμογής της, ισχύει δηλαδή γενικά και χωρίς διακρίσεις, για όλες τις αναθέτουσες αρχές, όπως ορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 1. Είναι σαφές ότι κατά τούτο, το πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 1 του άρθρου 269 του προεδρικού διατάγματος 410/1995 είναι ειδικό, αφού εφαρμόζεται μόνο στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης Α' βαθμού (δήμους και κοινότητας) αφορά συμβάσεις με πολύ μικρότερο οικονομικό αντικείμενο.

 

Γ. Πρόκειται συνεπώς για δύο διατάξεις που δεν εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, εκ των οποίων η πρώτη χρονικά εκφράζει την πάγια κατά τα τελευταία είκοσι και πλέον έτη βούληση της πολιτείας να ρυθμίζεται εξαιρετικά το αντικείμενο της, σε σχέση με τις κοινές διατάξεις περί ανάθεσης των συμβάσεων μελετών, για την εξυπηρέτηση ειδικών αναγκών των Δήμων, των κοινοτήτων και των νομικών προσώπων που αυτές ελέγχουν. Η μεταγενέστερη χρονικά διάταξη είναι γενικότερη, αφορά όλες τις αναθέτουσες αρχές και ρυθμίζει με γενικό τρόπο τη δυνατότητα των αρχών αυτών να αναθέτουν συμβάσεις χωρίς ανοιχτό διαγωνισμό, όταν υφίσταται επείγουσα περίπτωση και η προεκτιμώμενη αμοιβή της σύμβασης δεν υπερβαίνει ένα ορισμένο γενικό όριο.

 

Συνεπεία των ανωτέρω, κατά τη διαμορφωθείσα στο τμήμα ομόφωνη γνώμη, ο νόμος 3316/2005 δεν κατάργησε τη διάταξη του άρθρου 269 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 410/1995 (Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας), επειδή η ρύθμιση που περιέχει είναι γενική, ενώ η προγενέστερη ειδικότατη, εξοπλισμένη μάλιστα με τη βούληση της πολιτείας να ισχύει κατά παρέκκλιση της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας, γεγονός που απαιτεί ρητή και πανηγυρική διάταξη για την κατάργηση της.

 

Δ. Ενόψει όσων προεκτέθηκαν, η απάντηση στο ερώτημα που τέθηκε είναι ότι η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 269 του προεδρικού διατάγματος 410/1995 (Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας), κατά την οποία επιτρέπεται η, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας για την εκπόνηση μελετών, απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας, του δήμου ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α' τάξης, που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης δεν καταργήθηκε μετά την εφαρμογή του νόμου 3316/2005.

 

Ο Εισηγητής