ΝΣΚ 29/2003
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 29/2003 (05-02-2003)
Αριθμός ερωτήματος: 2829/03-12-2002 της Διεύθυνσης Οργάνωσης (Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης Πολιτών και Συντονισμού Ελέγχων Πολεοδομικών και Περιβαλλοντικών Παραβάσεων) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη ερωτήματος: Αν η λειτουργία πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων που θεωρούνται από τη Διοίκηση ότι λειτουργούν παράνομα, χωρίς όμως να έχει ανακληθεί η σχετική άδεια, εμποδίζει ή όχι την χορήγηση οικοδομικής άδειας ίδρυσης ή επέκτασης άλλης επιχειρηματικής δραστηριότητας στην ίδια περιοχή και ειδικότερα επέκτασης ξενοδοχείου και ανέγερσης ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου.
I. Το ερώτημα τίθεται υπό τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:
α) Στην ανώνυμη εταιρία ΞΕΝΙΟΣ ανώνυμη εταιρεία χορηγήθηκε οικοδομική άδεια επέκτασης ξενοδοχειακής μονάδας ιδιοκτησίας της, που ευρίσκεται στην εκτός σχεδίου πόλεως περιοχή Φιλοθέη του νομού Άρτας. Με το υπ' αριθμόν 2040/29-06-2001 έγγραφο της η Διεύθυνση Πολεοδομίας διέκοψε τις οικοδομικές εργασίες, διότι το ξενοδοχείο δεν έχει την ελάχιστη απόσταση από παρακείμενο, χοιροστάσιο. όπως ορίζεται στην Υ1Β/2000/1995 (ΦΕΚ 343/Β/1995) Υπουργική Απόφαση. Οι διατάξεις αυτές επιβάλλουν, μεταξύ άλλων, ως απαραίτητη προϋπόθεση την τήρηση ορισμένης απόστασης από κτηνοτροφική μονάδα που λειτουργεί νόμιμα.
Οι αρμόδιες Υπηρεσίες (Διεύθυνση Πολεοδομίας Άρτας, Γενική Διεύθυνση Περιφέρειας, Πρακτικό Επιτροπής Επιχειρήσεων Σταυλισμού ζώων), αποφαίνονται ότι η κτηνοτροφική μονάδα λειτουργεί παράνομα επειδή δεν υπάρχει έγκριση περιβαλλοντικών όρων, δεν πληρεί την δέσμευση της υποχρεωτικής απόστασης από τον άξονα της Εθνικής Οδού κ.α., αλλά δεν έχει ανακληθεί η άδεια λειτουργίας.
β) Στην Βέροια η Διεύθυνση Πολεοδομίας χορήγησε στην Ιωάννης Σαφαρίκας - Ιωάννης Μπαρμπαρούσης & ΣΙΑ ομόρρυθμη εταιρεία άδεια κατασκευής ιδιωτικού Εκπαιδευτηρίου σε εκτός σχεδίου πόλεως περιοχή. Με μεταγενέστερο σήμα της, διέκοψε τις οικοδομικές εργασίες, επειδή υπάρχουν σε γειτνίαση κτηνοτροφικές μονάδες, από τις οποίες δεν απέχει την απόσταση που προβλέπεται από την ίδια υπουργική απόφαση.
Για όλες τις μονάδες αυτές βεβαιώνεται από τη Διοίκηση ότι λειτουργούν παράνομα, διότι έχουν προβεί στην αύξηση της δραστηριότητας τους χωρίς έγκριση, διότι έχουν επεκτείνει αυθαίρετα τις κτιριακές τους εγκαταστάσεις και διότι δεν έχουν ανανεώσει τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, πλην δεν έχει ανακληθεί η άδεια λειτουργίας.
II. Επί του παραπάνω ερωτήματος, το Τμήμα γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Η [Α] 8384/3591/1986 Απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 1/Δ/1987) ορίζει τα εξής:
{1. Οι ελάχιστες αποστάσεις για την ανέγερση νέας ή επέκταση νόμιμα υφιστάμενης κτηνοτροφικής ή πτηνοτροφικής εγκατάστασης από όρια εθνικών και επαρχιακών οδών, σιδηροδρομικών γραμμών, οικισμών και χωριών, πόλεων και κωμοπόλεων, παραδοσιακών οικισμών, λουτροπόλεων, τουριστικών χώρων, νοσοκομείων, ευαγών ιδρυμάτων και εκπαιδευτηρίων, καθορίζονται όπως στον πίνακα που ακολουθεί ανάλογα με το είδος και τον αριθμό των ζώων ή πτηνών που εκτρέφονται ...
2. Η μέτρηση των αποστάσεων γίνεται: ...
3. Εάν από ειδικές πολεοδομικές διατάξεις ορίζονται ή προκύπτουν αποστάσεις μεγαλύτερες από τις αναγραφόμενες στον πίνακα, τότε αυτές υπερισχύουν.}
Η κοινή υπουργική απόφαση Υ1Β/2000/1995 (ΦΕΚ 343/Β/1995) των Υπουργών Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Περί όρων ιδρύσεως και λειτουργίας πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων εκδοθείσα κατ' εξουσιοδότηση ..., δίδει στο άρθρο 1 αυτής τους ορισμούς των εγκαταστάσεων που υπάγονται στις ρυθμίσεις αυτής (χοιροστάσια, βουστάσια, ποιμνιοστάσια, πτηνοτροφεία, εκκολαπτήρια κ.λ.π.), ενώ στο άρθρο 2 (θέσεις σταυλισμών) ορίζει:
{1. Οι κάθε είδους πτηνοτροφικές - κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, ιδρύονται και λειτουργούν έξω από τους κατοικημένους χώρους (πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά, οικισμούς), καθώς επίσης και από λουτροπόλεις, ... από τα υπάρχοντα ή από εκείνα που προβλέπεται κατά νόμιμο τρόπο να ανεγερθούν Νοσοκομεία, Ευαγή Ιδρύματα, Εκπαιδευτήρια καθώς και από ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στρατόπεδα, εργοστάσια, βιοτεχνίες, κατασκηνωτικούς χώρους και Μοναστήρια.
2. Οι ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και των αναφερόμενων στην προηγούμενη παράγραφο τόπων, καθορίζονται κατά περίπτωση, αναλόγως του αριθμού των διατηρουμένων ζώων ή πτηνών, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα Νομοθεσία των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας και Βιομηχανίας, εκτός εάν διαφορετικά καθορίζοντα απ' αυτή την υγειονομική διάταξη ή από άλλες υγειονομικές διατάξεις, για την ασφαλέστερη προστασία της Δημόσιας Υγείας. Η μέτρηση των αποστάσεων μεταξύ των πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και των τόπων που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, θα γίνεται σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα Νομοθεσία των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας και Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας ...
3. Για τα Ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα, βιομηχανίες και βιοτεχνίες με παραγωγικές διαδικασίες, βιομηχανίες και βιοτεχνίες που παράγουν προϊόντα που απαιτούν υγειονομική προστασία, κατασκηνωτικούς χώρους, στρατόπεδα, Μοναστήρια και ποτάμια, εφόσον δεν αναφέρονται οι αποστάσεις τους από πτηνοτροφικές - κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις στη Νομοθεσία των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας και Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, καθορίζονται σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί: ...
8. Οι αναφερόμενες στον πίνακα της παραγράφου 3, του παρόντος άρθρου, αποστάσεις έχουν αμφίδρομη ισχύ και εφαρμόζονται κατά τον αυτό τρόπο για τις περιπτώσεις που λειτουργεί νόμιμα πτηνοτροφική - κτηνοτροφική εγκατάσταση και πρόκειται να ιδρυθεί επιχείρηση του πίνακα αυτού (πρώτη στήλη) στην ίδια με την πτηνοτροφική - κτηνοτροφική εγκατάσταση περιοχή, σύμφωνα με τη Νομοθεσία των Υπουργείων Βιομηχανίας, Γεωργίας, Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού κ.λ.π., κατά περίπτωση.}
Τέλος στην ΣΤ/13104/1979 Απόφαση Υπουργού Εθνικής Παιδείας Περί κριτηρίων καταλληλότητας διδακτηρίων για τη στέγαση σχολείων ιδιωτικής γενικής Εκπαιδεύσεως (ΦΕΚ 79/Β/1980} ορίζεται ότι:
{2. Οι οικοπεδικοί χώροι στους οποίους ανεγείρονται τα σχολεία πρέπει να μην έχουν κοινά όρια με νοσοκομεία, νεκροταφεία κλινικές, εργοστάσια συνεργεία, να απέχουν από ασκεπείς αγωγούς ακαθάρτων υδάτων και γενικά από εγκαταστάσεις οι οποίες μπορούν να επιφέρουν δυσχέρειες στη λειτουργία του σχολείου ή να βλάψουν άμεσα ή έμμεσα την υγεία των μαθητών.}
III. Οι προπαρατεθείσες κανονιστικές ρυθμίσεις αποσκοπούν στην προστασία του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος και, κυρίως, της ανθρώπινης υγείας από την εγκατάσταση και λειτουργία πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών επιχειρήσεων με τον προσφορότερο κατά περίπτωση τρόπο, προβλέπουν δε ρητά ότι οι πτηνό- κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις κάθε είδους που το πρώτον ιδρύονται ή καθ' οιονδήποτε τρόπο (οικοδομικά, λειτουργικά κ.ο.κ.) επεκτείνονται, θα πρέπει να απέχουν ορισμένη απόσταση από τους κατονομαζόμενους στις δύο παραπάνω Υπουργικές Αποφάσεις χώρους, τόπους εγκαταστάσεις ή δραστηριότητες (βλέπε παράγραφο 1 της υπ' αριθμόν [Α] 83840/3591/1986 υπουργικής απόφασης και άρθρο 2 της Υ1Β/2000/1995 κοινής υπουργικής απόφασης) δεν προβλέπουν, όμως, ρητά αντίστροφης ισχύος περιορισμούς, όσον αφορά δηλαδή την ίδρυση ή επέκταση των κατονομαζόμενων σ' αυτές εγκαταστάσεων ή δραστηριοτήτων από υφιστάμενες ήδη πτηνοτροφικές - κτηνοτροφικές μονάδες με εξαίρεση μόνο τις επιχειρήσεις της παραγράφου 3 του άρθρου 2 της Υ1Β/2000/1995 κοινής υπουργικής απόφασης.
Κατά την ομόφωνη, όμως, επί του ζητήματος αυτού γνώμη του Τμήματος η υποχρέωση τήρησης της ελάχιστης εκάστοτε προβλεπόμενης απόστασης όχι μόνο των πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων από τους χώρους, έργα και δραστηριότητες της παραγράφου 1 αλλά και αντιστρόφως προκύπτει, σε κάθε περίπτωση, από το πνεύμα και το σκοπό του συνόλου των σχετικών κανονιστικών ρυθμίσεων κατά την αληθή έννοια και το σκοπό αυτών ερμηνευόμενων, διότι δεν νοείται πρόνοια περί την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος μονομερούς κατεύθυνσης, δεδομένου ότι η γειτνίαση ανθρωπίνων δραστηριοτήτων με επισφαλείς για την υγεία εγκαταστάσεις ενέχει πάντοτε, για το επίμαχο ζήτημα, τους ίδιους κινδύνους. Η έννοια, συνεπώς, της αμφίδρομης ισχύος των αποστάσεων, κατά τη διατύπωση της παραγράφου 8 του άρθρου 2 της Υ1Β/2000/1995 κοινής υπουργικής απόφασης είναι ότι η διάταξη αυτή αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στον τρόπο καθορισμού και μέτρησης των αποστάσεων μεταξύ των επιχειρήσεων του πίνακα της παραγράφου 3 και των πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, ενώ για τις μη αναφερόμενες στον πίνακα αυτόν δραστηριότητες θα τηρηθούν οι αποστάσεις που τυχόν προβλέπονται από άλλες διατάξεις.
Ως νόμιμα, εξάλλου, λειτουργούσες θεωρούνται οι πτηνοτροφικές - κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις οι οποίες, ανεξαρτήτως τυχόν παραβάσεων της νομοθεσίας - έστω και αρμοδίως διαπιστωμένων - εξακολουθούν, όμως, να λειτουργούν βάσει αδείας της οικείας Αρχής, η οποία, πάντως, δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί. Στην περίπτωση αυτή η λειτουργία πτηνοτροφικής - κτηνοτροφικής επιχείρησης εμποδίζει τη χορήγηση οικοδομικής άδειας για την εγκατάσταση, σε απόσταση εξ αυτής μικρότερη της εκάστοτε επιτρεπομένης, οιασδήποτε δραστηριότητας από αυτές που περιλαμβάνονται στις εν αρχή μνημονευθείσες Υπουργικές Αποφάσεις του 1986 και του 1995 όσο διαρκεί η ισχύς της άδειας αυτής, η οποία μέχρι την ανάκληση ή ακύρωσή της, έχει το τεκμήριο της νομιμότητας. Ούτε, άλλωστε, επιτρέπεται στα πλαίσια υποβολής αιτήματος χορήγησης οικοδομικής άδειας, ο έλεγχος από την αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία της νομιμότητας λειτουργίας της πτηνοτροφικής - κτηνοτροφικής επιχείρησης αφού αυτή δεν νομιμοποιείται να ελέγξει, ούτε παρεμπιπτόντως, τυχόν παρανομίες, η διαπίστωση των οποίων παρέχει στην εκδούσα διοικητική αρχή και μόνον το δικαίωμα και την εξουσία να ανακαλέσει τελικά την άδεια λειτουργίας.
Κατά τη γνώμη, όμως, των Νομικών Συμβούλων Δ. Λάκκα, Θ. Ρεντζεπέρη, Δ. Αναστασόπουλου και Χρήστου Παπαδόπουλου και του εισηγητού Παρέδρου Κ. Χαραλαμπίδη εάν η πτηνοτροφική - κτηνοτροφική εγκατάσταση λειτουργεί κατά διαπιστωμένη αρμοδίως παράβαση οιασδήποτε διάταξης της πολεοδομικής ή της περιβαλλοντικής ή της υγειονομικής νομοθεσίας, η οποία συνεπάγεται τη διακοπή ή τον περιορισμό της δραστηριότητάς της, δεν εμποδίζεται εκ του λόγου τούτου, δηλαδή εκ μόνης της αυθαίρετης ύπαρξης ή της παράνομης λειτουργίας, η ίδρυση άλλης νόμιμης εγκατάστασης και τούτο ανεξάρτητα από την αδυναμία ή την απροθυμία των αρμόδιων διοικητικών αρχών να ανακαλέσουν την χορηγηθείσα άδεια και να διακόψουν τη λειτουργία των (παράνομων) πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών επιχειρήσεων, ενώ αντίθετη άποψη θα προστάτευε καταστάσεις που δημιουργήθηκαν κατά παράβαση του νόμου και μάλιστα σε βάρος γειτονικών νομίμων δραστηριοτήτων, που θα καλούνταν να υποστούν αυτές τις συνέπειες των μη νόμιμων ενεργειών τρίτων. Στην περίπτωση αυτή, συνεπώς, δεν είναι υποχρεωτική η τήρηση της εκάστοτε προβλεπόμενης απόστασης από υφιστάμενη, πλην μη νομίμως λειτουργούσα εγκατάσταση, έστω και αν δεν έχει ανακληθεί αρμοδίως η σχετική άδεια λειτουργίας της τελευταίας.
Κατά την άποψη αυτή, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, στα πλαίσια άσκησης της εκ του Νόμου γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του, δύναται να οδηγηθεί, βάσει του τεθέντος υπόψη του πραγματικού, στη διαπίστωση περί του νομίμου ή όχι της λειτουργίας τέτοιων δραστηριοτήτων και, συναφώς, σε κρίση περί της δυνατότητας έκδοσης οικοδομικής άδειας. Συνεπώς, εφ' όσον στις περιπτώσεις του ερωτήματος διαπιστώνεται αρμοδίως ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν είναι νόμιμες, θα έπρεπε να επιτραπεί η εγκατάσταση νομίμων επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων, μέσα στα όρια της απόστασης από την παράνομη δραστηριότητα, έστω και αν δεν έχει ανακληθεί η άδεια λειτουργίας της τελευταίας.
Τέλος, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, όσα ισχύουν, από πλευράς τήρησης ελάχιστων αποστάσεων, για την ίδρυση πτηνοτροφικών - κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων πλησίον συγκεκριμένων δραστηριοτήτων ή και αντίστροφα, ισχύουν νια την ταυτότητα του νομικού λόγου, και επί επέκτασης της μιας ή της άλλης κατηγορίας εγκαταστάσεων. Ως επέκταση δε νοείται τόσον η αύξηση της καταλαμβανόμενης επιφάνειας του εδάφους όσο και η αύξηση της δυναμικότητας της επιχείρησης, αφού και η τελευταία μπορεί, κατά τους όρους της προαναφερθείσας κοινής υπουργικής απόφασης, να επιδρά στην υποχρέωση τήρησης ελάχιστης απόστασης, μονομερώς ή αμφίδρομα, αντιστοίχως.
IV. Ενόψει των όσων παραπάνω έγιναν δεκτά και σε σχέση με το τεθέν υπόψη του Τμήματος πραγματικό, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδοτεί ως ακολούθως:
α) Ως προς την δυνατότητα επέκτασης υφιστάμενης ξενοδοχειακής μονάδας το νομό Άρτας: Κατά πλειοψηφία ότι αυτή δεν είναι νόμιμη, ως περιλαμβανόμενη στις επιχειρήσεις του άρθρου 2 παράγραφος 3 της Υ1Β/2000/1995 κοινής υπουργικής απόφασης των Υπουργών Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, εφ' όσον ευρίσκεται μέσα στην προβλεπόμενη απόσταση από την λειτουργούσα παρακείμενη επιχείρηση χοιροστασίου, και μέχρι να ανακληθεί η άδεια λειτουργίας του τελευταίου.
β) Ως προς την δυνατότητα ανέγερσης διδακτηρίου ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου στο νομό Ημαθίας: Ομόφωνα ότι δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης της απόστασης αυτής από παρακείμενα βουστάσια, αφού η επιχείρηση αυτή δεν περιλαμβάνεται στις περιοριστικά αναφερόμενες στην κοινή υπουργική απόφαση αυτή, οπότε θα εφαρμοσθούν αποστάσεις και όροι προστασίας που τυχόν προβλέπονται από άλλες διατάξεις, ως η απόφαση ΣΤ/13104/1979 (ΦΕΚ 79/Β/1980) του Υπουργού Εθνικής Παιδείας,
Αθήνα 19-02-2003
Ο Εισηγητής