Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 283/2001 (02-05-2001)

 

Αριθμός ερωτήματος: 4816/1936/20-02-2001 της Διεύθυνσης Νομοθετικού Έργου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

 

Περίληψη ερωτήματος: Ποίες οι ισχύουσες ειδικές διατάξεις, κατά την έννοια του άρθρου 9 παράγραφος 9 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, σε σχέση με το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των οικοδομών στην περιοχή Ανεμόμυλος του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως της Κέρκυρας.

 

Στο παραπάνω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Β' τμήμα) γνωμοδότησε ως ακολούθως:

 

1. Ενόψει έκδοσης και αναθεώρησης οικοδομικής άδειας ανέγερσης ιδιωτικού κτιρίου στην περιοχή Ανεμόμυλος η οποία, κατά το διδόμενο πραγματικό, εμπίπτει στον τομέα III Β του από 04-01-1979 προεδρικού διατάγματος περί τροποποίησης του εγκεκριμένου σχεδίου της πόλης της Κέρκυρας, γεννήθηκε ζήτημα μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους στη συγκεκριμένη αυτή περιοχή.

 

Το από [ΒΔ] 19-04-1964 βασιλικό διάταγμα Περί αναθεωρήσεως των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων και περί ύψους οικοδομών και μεγίστου αριθμού ορόφων της πόλεως Κέρκυρας (ΦΕΚ 37/Δ/1964) καθόρισε με το άρθρο 4 αυτού, για την επίμαχη περιοχή, η οποία τότε υπήχθη στον τομέα Γ' του σχεδίου πόλεως, μέγιστο αριθμό ορόφων 2 και μέγιστο ύψος οικοδομών 7,50 m.

 

Ο αναγκαστικός νόμος 395/1968 Περί του ύψους των οικοδομών και του συστήματος της ελευθέρας δομήσεως (ΦΕΚ 95/Α/1968) καθόρισε, μεταξύ άλλων, ότι:

 

{Άρθρο 1

 

1. Ο μέχρι της ισχύος του παρόντος ... συντελεστής δομήσεως προσαυξάνεται καθ 'άπασαν την χώραν, άνευ υπερβάσεως του επιτρεπομένου ποσοστού καλύψεως των οικοπέδων, ως κάτωθι: ...

 

6. Των ως άνω κατά τις παραγράφους 1 και 2 προσαυξήσεων εξαιρούνται: οι κατά τις κείμενες διατάξεις περιοχές αρχαιολογικών και ιστορικών μνημείων και χώρων. Επίσης εξαιρούνται οι περιοχές προς προστασία τοπίων οι περιοχές δι' ας έχουν θεσπισθεί ειδικά ύψη ως και οι περιοχές προαστίων ή κηπουπόλεων καθοριζόμενοι δια βασιλικών διαταγμάτων εκδιδομένων ... Η έκδοσις των ως άνω βασιλικών διαταγμάτων ενεργείται εφάπαξ δι' εκάστην περίπτωσιν με πρόταση του Υπουργού Δημοσίων Έργων ...

 

Άρθρο 2

 

1. Η επίτευξις του κατά τις παραγράφους 1 και 3 του άρθρου 1 του παρόντος μείζονος συντελεστού δομήσεως γίνεται δια καθ' ύψος προσαυξήσεως των κτιρίων.}

 

Το από [ΒΔ] 24-10-1969 βασιλικό διάταγμα (ΦΕΚ 206/Α/1969), που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 1 παράγραφος 6 του προμνησθέντος αναγκαστικού νόμου 395/1968 διέλαβε τα εξής:

 

{Έχοντες υπ' όψιν την παράγραφο 6 του άρθρου 1 του αναγκαστικού νόμου 395/1968 περί ύψους των οικοδομών και του συστήματος της ελευθέρας δομήσεως (ΦΕΚ 95/Α/1968), την παράγραφο 3 του άρθρου 3 του νομοθετικού διατάγματος 194/1969 περί τροποποιήσεως πολεοδομικών τινών διατάξεων (ΦΕΚ 103/Α/1969) και το ότι συντρέχει περίπτωσις εξαιρέσεως της παρεχομένης υπό του ως άνω αναγκαστικού νόμου 395/1968 προσαυξήσεως του συντελεστού δομήσεως των οικοπέδων εις περιοχές της πόλεως Κέρκυρας, λόγω προστασίας του τοπίου της πόλεως, την υπ' αριθμόν 1888/1969 γνωμοδότηση του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων (Τμήμα Μελετών) ως και την υπ' αριθμόν 800/1969 γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόταση του ημετέρου επί των Δημοσίων Έργων Υπουργού, αποφασίσαμε και διατάσσουμε:

 

Άρθρο μόνον

 

Εξαιρούνται της υπό των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του αναγκαστικού νόμου 395/1968 περί ύψους των οικοδομών και του συστήματος της ελευθέρας δομήσεως παρεχομένης προσαυξήσεως του συντελεστού δομήσεως των οικοπέδων οι κάτωθι περιοχές της πόλεως Κέρκυρας: α) Η περί του Λόφου Αβράμη, και η μεταξύ αυτού και του Φρουρίου περιοχή, β) η περιοχή του προαστίου Μαντουκίου και γ) η περιοχή του προαστίου Ανεμομύλου, ως αυτές εμφαίνονται ... εις το ... σχετικό πρωτότυπο διάγραμμα υπό κλίμακα 1:5000, ούτινος συνοπτικό αντίτυπο δημοσιεύεται κατωτέρω.}

 

Επακολούθησε το νομοθετικό διάταγμα 8/1973 περί Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, που προέβλεψε, μεταξύ των άλλων, νέους γενικούς κανόνες για τα ύψη των οικοδομών, υπό μεν το συνεχές σύστημα δόμησης με το άρθρο 22 υπό δε το ασυνεχές και το πανταχόθεν ελεύθερο με το άρθρο 35 αυτού. Και στο μεν πρώτο περιέλαβε παράγραφο 3 που όρισε ότι:

 

{Οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 έχουν γενική εφαρμογήν εξαιρέσει των περιπτώσεων καθ' ας προς προστασία αρχαιολογικών χώρων ή τοπίων και παρομοίων θέσεων ειδικές διατάξεις καθορίζουν σε ορισμένες περιοχές των πόλεων ειδικά ύψη κτιρίων ως και των περιπτώσεων καθ' ας το ύψος των κτιρίων ορίζεται δι' απολύτου υψομέτρου}

 

στο δε δεύτερο παραγράφου 5 που καθόρισε ότι:

 

{Οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρμογήν:

 

α) Εις τις εξαιρούμενες περιοχές κατά τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του αναγκαστικού νόμου 395/1968 περί του ύψους των οικοδομών και του συστήματος της ελευθέρας δομήσεως και εις καθοριζόμενες βάσει των εις εκτέλεσιν της διατάξεως ταύτης ... εκδοθέντων διαταγμάτων.

 

β) Εις τις περιοχές ένθα τα ύψη καθορίζονται βάσει ειδικών κανονιστικών διατάξεων ...}

 

Στο σημείο αυτό σημειώνεται ότι ούτε στο άρθρο 52 παράγραφος 5 του νομοθετικού διατάγματος 8/1973 ούτε στο άρθρο 127 αυτού, που κατάργησαν ρητά προγενέστερες διατάξεις, μεταξύ των οποίων και ορισμένες του αναγκαστικού νόμου 395/1968, περιλαμβάνεται η παράγραφος 6 του άρθρου 1 τούτου.

 

Υπό το κράτος του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1973 εκδόθηκε το από [ΠΔ] 01-05-1975 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 100/Δ/1975), το οποίο προέβη (άρθρο 1) σε αναθεώρηση του μέγιστου επιτρεπόμενου αριθμού ορόφων και του ανώτατου ύψους των οικοδομών του ρυμοτομικού Σχεδίου Κέρκυρας κατά τομείς καθορίζοντας για τον (ως άνω) τομέα Γ μέγιστο αριθμό ορόφων 2 και μέγιστο ύψος οικοδομών κατά Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό (άρθρο 2),

 

Στη συνέχεια εκδόθηκε το από 04-01-1979 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 78/Δ/1979) περί καθορισμού συντελεστών και όρων δομήσεως στην εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου περιοχή της Κέρκυρας, το οποίο, μετ επίκληση στο προοίμιο του και των διατάξεων του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1973 και ειδικότερα των άρθρων 21 (παράγραφος 3), 22, 31 και 35 αυτού, μετέβαλε την αρίθμηση των τομέων της πόλης και καθόρισε, για τον επίμαχο τομέα, (υπό στοιχείο III πλέον) συντελεστή 1,2, μέγιστο αριθμό ορόφων 3 και μέγιστο ύψος οικοδομών όπου συνεχές κατά Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό - όπου πανταχόθεν ελεύθερο ή ασυνεχές 11 m.

 

Το παραπάνω προεδρικό διάταγμα τροποποιήθηκε με το από 07-09-1981 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 552/Δ/1981), που υπήγαγε την επίμαχη περιοχή σε νέο τομέα υπό στοιχείο III Β καθόρισε δε για τον τελευταίο συντελεστή δόμησης 1,4 και αριθμό ορόφων 3, χωρίς αναφορά στο μέγιστο ύψος.

 

Τέλος με την ΤΠ/10739/1987 απόφασή του (ΦΕΚ 1193/Δ/1987) ο Νομάρχης Κέρκυρας και υπό την ισχύ, πλέον, του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, το άρθρο 9 του οποίου επικαλείται στο προοίμιο της, αφενός μεν τροποποίησε για λόγους προστασίας της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας και μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος αναθεώρησης του ρυμοτομικού σχεδίου και των όρων δόμησης της πόλεως Κέρκυρας το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων καθορίζοντας στο συγκεκριμένο (III Β) τομέα συντελεστή δόμησης 1,40 και ύψος 13,50 m αφετέρου δε προέβλεψε ότι:

 

{2. Εξακολουθεί να ισχύει η παράγραφος 9 του άρθρου 9 του νόμος 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός) για τα τμήματα του σχεδίου πόλεως που δεν ίσχυσε ο αναγκαστικός νόμος 395/1968 και αναφέρονται στο (ΦΕΚ 206/Α/1969)...}

 

Σημειώνεται ότι ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985 με το άρθρο 9 παράγραφος 7 αυτού καθόρισε το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων σε συνάρτηση αποκλειστικά με τον επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης. Με την παράγραφο 8 προέβλεψε ότι:

 

{Γενικές και ειδικές διατάξεις που θεσπίζουν μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος διαφορετικό από το προβλεπόμενο στην προηγούμενη παράγραφο καταργούνται, με την επιφύλαξη της παραγράφου 9 και της παραγράφου 4 του άρθρου 28.}

 

Και με την παράγραφο 9 αυτού ότι:

 

{Ειδικές διατάξεις σχετικά (με τα επιτρεπόμενα ύψη) κτιρίων: για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, παραδοσιακών οικισμών, ιστορικών τόπων, έργων τέχνης, μνημείων, διατηρητέων κτιρίων, αεροδρομίων ή παρόμοιων χρήσεων ή που καθορίζουν ύψος κτιρίων με απόλυτο υψόμετρο ή αριθμητικά ή με ειδικά προσδιοριζόμενα επίπεδα ή ύψος κτιρίων που η σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής το επιβάλλει, κατισχύουν των διατάξεων της παραγράφου 7 ...}

 

Στο ίδιο, εξάλλου, πνεύμα κινείται και το άρθρο 28 παράγραφος 4 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 που ορίζει ότι:

 

{δεν θίγονται ειδικές διατάξεις για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, οικοδομών ή τμημάτων οικισμών, μεμονωμένων κτιρίων ή περιοχών, για τη διατήρηση της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς ή την προστασία περιοχών χαρακτηρισμένων ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.}

 

III. Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων, κατά τη χρονική και λογική αλληλουχία αυτών, προκύπτουν, κατά τη γνώμη του Τμήματος, τα ακόλουθα:

 

α) Κατά την έννοια των δύο τελευταίων ως άνω διατάξεων, ως ειδικές νοούνται οι διατάξεις εκείνες οι οποίες ρυθμίζουν τον τρόπο δόμησης στις καθοριζόμενες περιοχές ιδιαίτερης προστασίας (ΣτΕ 2097/1991, 2421/1993, 6271/1996).

 

β) Οι όροι δόμησης (μέγιστος αριθμός ορόφων 2 και μέγιστο ύψος οικοδομών 7,50 m) που καθόρισε το από [ΒΔ] 19-04-1964 βασιλικό διάταγμα εξακολούθησαν να ισχύουν, για την περιοχή Ανεμόμυλος της πόλης της Κέρκυρας, τουλάχιστο ως προς το ύψος, και μετά την ισχύ του από [ΒΔ] 24-10-1969 βασιλικού διατάγματος, που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του αναγκαστικού νόμου 395/1968 (παράβλεπε γνωμοδότηση ΝΣΚ 640/1980) και οριοθέτησε την περιοχή αυτή με το συνημμένο σ' αυτό διάγραμμα.

 

γ) Ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1973 παρέσχε μεν την ευχέρεια στον κανονιστικό νομοθέτη να επιφέρει μεταβολές στο μέγιστο ύψος των κτιρίων κατά τη θέσπιση όρων δόμησης για ορισμένη περιοχή, ορίζοντας και ύψη μεγαλύτερα από τα προβλεπόμενα στο νομοθέτημα αυτό (βλέπε ΣτΕ 735/2000) δεν κατάργησε, όμως προϋφιστάμενες ειδικές προστατευτικές ορισμένων περιοχών και τόπων διατάξεις, μεταξύ των οποίων και αυτή του άρθρου 1 παράγραφος 6 του αναγκαστικού νόμου 395/1968.

 

δ) Τα προεδρικά διατάγματα των ετών 1979 και 1981, που καθόρισαν νέους όρους και περιορισμούς δόμησης για την πόλη της Κέρκυρας, αποτελούν μεν ειδικές κανονιστικές ρυθμίσεις υπό την έννοια ότι καθορίζουν όρους δόμησης για τη συγκεκριμένη πόλη πλην, ως εκδοθέντα υπό το κράτος του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1973, συνεπώς και των προπαρατεθεισών διατάξεων των άρθρων 22 παράγραφος 3 και 35 παράγραφος 5 αυτού, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι επέτρεψαν αποκλίσεις, ως προς το ύψος των οικοδομών, στις περιοχές, ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο υπάγονται που, όπως η επίμαχη, καλύπτονται από τις προστατευτικές διατάξεις του αναγκαστικού νόμου 395/1968, και των κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντων Διαταγμάτων τις οποίες, βέβαια, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι κατάργησαν, ούτε ρητά ούτε σιωπηρά.

 

ε) Κατά την έννοια των παραγράφων 7 και 8 του άρθρου 9 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων εξαρτάται αποκλειστικά από το συντελεστή δομήσεως που ισχύει για τη δεδομένη περιοχή. Με τη νέα αυτή ρύθμιση καταργήθηκαν όλες οι προηγούμενες γενικές ή ειδικές διατάξεις που θέσπιζαν ανώτατα όρια στο ύψος των οικοδομών εκτός από τις περιπτώσεις που αναφέρονται αποκλειστικά στην παράγραφο 9 του ίδιου άρθρου 9 (ΣτΕ 735/2000).

 

στ) Από τη διατύπωση της τελευταίας αυτής διάταξης και ενόψει της συνταγματικής προστασίας του οικιστικού περιβάλλοντος είναι προφανές ότι ο νομοθέτης θέλησε με αυτήν να προστατεύσει όλες τις περιοχές που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας, όπως είναι και εκείνες που υπάγονται στις προστατευτικές διατάξεις του άρθρου 1 παράγραφος 6 του αναγκαστικού νόμου 395/1968 (ΣτΕ 395/1999). Επομένως οι γενικές ρυθμίσεις του άρθρου 9 παράγραφος 7 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 περί μέγιστου ύψους των ανεγειρόμενων οικοδομών δεν εφαρμόζονται, κατ' άρθρο 9 παράγραφος 9 αυτού, προκειμένου περί της περιοχής Ανεμόμυλος της Κέρκυρας, όπου εφαρμόζονται οι προϊσχύουσες του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού ειδικές προστατευτικές διατάξεις για το ύψος των οικοδομών.

 

ζ) Η επίμαχη ρήτρα του άρθρου 2 της απόφασης του Νομάρχη Κέρκυρας του έτους 1987 παραπέμπει, σε ότι αφορά τουλάχιστο το ύψος, προφανώς στις προϊσχύσασες του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού σχετικές με το ύψος των κτιρίων της πόλης της Κέρκυρας διατάξεις βάσει της εξαίρεσης του άρθρου 9 παράγραφος 9 του ίδιου νόμου και έχει συνεπώς, την έννοια ότι αποδέχεται και αναγνωρίζει και τις προστατευτικές ειδικές ρυθμίσεις (ως προς το ύψος) του από [ΒΔ] 24-10-1969 βασιλικού διατάγματος για τις περιοχές της πόλης που το τελευταίο τούτο οριοθέτησε και ρύθμισε κανονιστικά, στις οποίες, όπως ήδη τονίστηκε, συγκαταλέγεται και η επίμαχη (Ανεμόμυλος).

 

Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις το τμήμα άγεται ομόφωνα στο συμπέρασμα ότι οι περιοχές της χώρας που με διάταγμα εκτελεστικό του αναγκαστικού νόμου 395/1968 εξαιρέθηκαν, για λόγους προστασίας του τοπίου, της δυνατότητας αύξησης του ύψους των οικοδομών, εξακολούθησαν έκτοτε να υπάγονται στο προστατευτικό αυτό καθεστώς και περιλαμβάνονται τόσο στις εξαιρέσεις των άρθρων 22 παράγραφος 3 και 35 παράγραφος 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1973 όσο και στις εξαιρέσεις της παραγράφου 9 του άρθρου 9 του ισχύοντος Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 διατηρώντας βάσει του Διατάγματος αυτού, που θεωρείται ειδική διάταξη κατά την έννοια της προαναφερθείσας παραγράφου 9, το πριν από την ισχύ του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 (αλλά και του 1973) μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κτιρίων (βλέπε και εγκυκλίους 73/1986 και 112/1986 του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων).

 

Η άποψη αυτή αποδίδει την εμφανή πρόθεση του νομοθέτη του άρθρου 9 παράγραφος 9 του νόμου 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός) να διατηρήσει τα ύψη αυτά όπως τα είχε υπολογίσει ο κανονιστικός νομοθέτης των προγενέστερων ειδικών διατάξεων, ο οποίος και είχε εκτιμήσει ότι με τη ρύθμιση αυτή επιτυγχάνεται και διασφαλίζεται (και μάλιστα εις το διηνεκές, κατά την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας) η προστασία των για οποιοδήποτε νόμιμο λόγο θεωρούμενων ως προστατευτέων χώρων και θέσεων κάποιας περιοχής (παράβλεπε και γνωμοδότηση Ολομέλειας ΝΣΚ 571/1991).

 

Το μέγιστο, συνεπώς, επιτρεπόμενο ύψος 13,50 m που καθορίστηκε με την ΤΟ/10739/1987 απόφαση του Νομάρχη Κέρκυρας για τον τομέα ΙΙΙ Β της πόλης δεν ισχύει για την προστατευόμενη περιοχή Ανεμόμυλος του τομέα αυτού, όπως αυτή εμφαίνεται στο διάγραμμα που συνοδεύει το από [ΒΔ] 24-10-1969 βασιλικό διάταγμα και όπου το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των οικοδομών εξακολουθεί να παραμένει όπως καθορίστηκε με τις ειδικές διατάξεις του από [ΒΔ] 09-04-1964 βασιλικού διατάγματος.

 

Ο Νομικός Σύμβουλος