ΝΣΚ 26/1970
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 26/1970 (02-01-1970)
Αριθμός ερωτήματος: Το υπ' αριθμό πρωτοκόλλου Ε15521/01-07-1969 του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, Διεύθυνση Ε3.
Περίληψη Ερωτήματος: Εάν η σε Ραφήνα Αττικής οικοδομή του Ηλία Ζαχαριάδη, υπάγεται στις διατάξεις του αναγκαστικού νόμου 410/1968.
Απάντηση Ερωτήματος: Επί του πρόσθεν ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:
1. Δια του άρθρου 1 παράγραφος 1 του αναγκαστικού νόμου 410/1968 ορίστηκε ότι:
{Αυθαίρετοι εντός των εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή κωμών οικοδομές ή τμήματα αυτών ανεγερθέντα μέχρι της ισχύος του παρόντος, δύναται δι' αποφάσεων του Υπουργού Δημοσίων Έργων, εκδιδομένων μετά γνώμη του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων να εξαιρούνται των περί κατεδαφίσεως αυθαιρέτων κτισμάτων διατάξεων, εφ' όσον η διατήρησις τούτων δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλειαν της κατασκευής ουδέ αποβαίνει υπέρμετρα εις βάρος της πόλεως.}
Περαιτέρω για της παραγράφου 3 του ιδίου άρθρου ορίστηκε, ότι οι διατάσεις αυτού δεν έχουν εφαρμογή επί οικοδομών που ανεγέρθηκαν αυθαίρετα επί κοινόχρηστων χώρων (άρθρο 3 παράγραφος 2 Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1955).
2. Εξάλλου κατά το άρθρο 3 του από 18-03-1926 προεδρικού διατάγματος περί αυθαιρέτων κατασκευών κ.λ.π., δια τον χαρακτηρισμό κτίσματος ως αυθαίρετου και κατεδαφιστέου, απαιτείται η συνδρομή αμφότερων των στο άρθρο τούτο προϋποθέσεων ήτοι το μεν έλλειψη κανονικής οικοδομικής άδειας ή υπέρβαση της χορηγηθείσης, το δε αντίθεση του κτίσματος προς τους δια των εκάστοτε ισχυουσών πολεοδομικών διατάξεων επιβαλλόμενους όρους και περιορισμούς δόμησης (Συμβούλιο της Επικρατείας [ΣΤΕ] 58/1963, 285/1963, 1315/1963, 1424/1963, 1725/1963, 306/1962, 1762/1962, 1764/1962, 1418/1961, 1546/1961, 1748/1961, 728/1960, 1935/1960). Μπορεί να λεχθεί περαιτέρω, ότι ως άνευ αδείας θεωρείται ανεγερθέν το κτίσμα και αν η χορηγηθείσα άδεια ανεκλήθη ως παράνομη παρά της διοίκησης (Συμβούλιο της Επικρατείας [ΣΤΕ] 2162/1966) ή ακυρώθηκε υπό του Συμβουλίου της Επικρατείας (Συμβούλιο της Επικρατείας [ΣΤΕ] 306/1962, 2024/1960).
3. Συνεπώς οι κατά τις παραπάνω διατάξεις όροι για την υπαγωγή οικοδομής στη ρύθμιση του άρθρου 1 του αναγκαστικού νόμου 410/1968 είναι, αφενός η προς της ισχύος αυτού ανέγερση, εντός εγκεκριμένου σχεδίου, αυθαίρετου υπό της προεκτεθείσα έννοια κτίσματος και αφετέρου η μη κατάληψη υπό τούτου κοινόχρηστου χώρου.
4. Εκ του συνοδεύοντος το ερώτημα υπηρεσιακού φακέλου προκύπτει, ότι η σε αυτό οικοδομή του Ηλία Ζαχαριάδη σε Ραφήνα Αττικής, ανεγέρθηκε προ του αναγκαστικού νόμου 410/1968 εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του συνοικισμού τούτου, βάσει οικοδομικής άδειας ακυρωθείσης υπό του Συμβουλίου της Επικρατείας ([ΣΤΕ] 768/1968) και ακολούθως ανακληθείσης παρά της Διοίκησης (19623/17-05-1968 απόφαση Πολεοδομικού Γραφείου Αθηνών). Συνεπώς για την απάντηση επί του ερωτήματος, αν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την αιτούμενη υπό του ιδιοκτήτη υπαγωγή της ως άνω οικοδομής στις διατάξεις του αναγκαστικού νόμου 410/1968, πέρα των στοιχείων που εκτέθηκαν δέον να εξακριβωθεί, αν συντρέχει και η άλλη νόμιμη προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό της οικοδομής ταύτης ως αυθαίρετης, τουτέστιν η αντίθεση αυτής στους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης, δοθέντος ότι δεν χώρεσε εκ του λόγου τούτου ακύρωση της οικοδομικής άδειας υπό του Συμβουλίου της Επικρατείας, της έρευνας περιοριζόμενης κατά το ερώτημα στο θέμα της αρτιότητας του εφ' ου ανεγέρθηκε η άνω οικοδομή οικοπέδου, περί ου ζητήματος γεννάται ήδη αμφιβολία στη Διοίκηση, μολονότι έχει εκδώσει για την αιτία αυτή πρωτόκολλο κατεδάφισης που έχει καταστεί ανέκκλητο και εκτελεστό, κατά τις διατάξεις του περί αυθαίρετων κατασκευών από 18-03-1926 προεδρικού διατάγματος.
5. Σχετικά με την αρτιότητα του οικοπέδου της επίμαχης οικοδομής, μπορούν να λεχθούν τα εξής:
α) Δια του από [ΠΔ] 09-07-1935 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 332/Α/1935), εγκρίθηκε η κατά τις διατάξεις της Αγροτικής Νομοθεσίας γενόμενη ρυμοτομία και οριστική διανομή εκτός άλλων και του συνοικισμού Ραφήνας Αττικής, το οικείο σχεδιάγραμμα του οποίου περιλαμβάνει οικόπεδα κατά το πλείστον εμβαδού 500 m2. Ακολούθως εκδόθηκε βάσει του νομοθετικού διατάγματος της 17-07-1923 περί σχεδίων πόλεων, το προεδρικό διάταγμα της [ΠΔ] 18-07-1935 (ΦΕΚ 339/Α/1935), δια του οποίου εγκρίθηκε το σε όμοιο διάγραμμα εικονιζόμενο ρυμοτομικό σχέδιο του άνω συνοικισμού και ως ελάχιστες διατάσεις πλευρών και εμβαδού των οικοπέδων του, οι στο άνω διάγραμμα εμφαινόμενες και εκ της γενόμενης ήδη διανομής προκύψασες.
β) Το διάγραμμα του συνοικισμού περιλαμβάνει και τρία συνεχόμενη οικόπεδα, φερόμενα υπ' αριθμούς 29, 30 και 31 του εβδόμου οικοδομικού τετραγώνου, εκτάσεως 500 m2 έκαστον, άτινα κατόπιν διαδοχικών μεταβιβάσεων περιήλθαν, το πρώτο (29) στον αιτούντα Ζαχαριάδη, το τελευταίο (31) στον Ατσαρό και το μεσαίο (30) εξ αδιαιρέτου σε αμφότερους, οίτινες άμα τη στο έτος 1955 αγορά το διένειμαν, προς επέκταση των εκατέρωθεν όμορων ιδιοκτησιών των, λαβών έκαστος το εφαπτόμενο στην γειτονική ιδιοκτησία του ήμισυ (συμβόλαια 25523 και 25524 της 10-10-1955 του συμβολαιογράφου Αθηνών Χρήστου Στοφορόπουλου). Μετά ταύτα το έτος 1964 ο Ζαχαριάδης πώλησε σε τρίτο (Γαβριλάκη) το υπ' αριθμό 29 οικόπεδο μετά της επ' αυτού οικίας (συμβόλαιο 37/28-02-1964 συμβολαιογράφου Κρωπίας Βασιλικής Γκίκα - Γιαννίτση) και απέμεινε σε αυτόν το εκ της ειρημένης διανομής που προήλθε εκ 250 m2 ήμισυ του υπ' αριθμού 30 οικοπέδου, εφ' ου ανέγειρε την επίμαχη οικοδομή.
γ) Κατά το χρόνο των ανωτέρω μεταβιβάσεων οικοπέδων που παραχωρήθηκαν κατά τις διατάξεις του Αγροτικού Νόμου, ίσχυαν οι εκ των άρθρων 208 και επόμενων αυτού περιορισμοί της δια πράξεων εν ζωή μεταβιβάσεως και της κατάτμησης των κλήρων (γαιών και οικοπέδων) και η δια των ιδίων διατάξεων θεσπισθείσα απόλυτη ακυρότητα των κατά παράβαση των περιορισμών τούτων συντασσόμενων δικαιοπραξιών (άρθρο 217).
Ούτω η μεν μεταβίβαση και κατάτμηση του κατά το έτος 1955 διανεμηθέντος μεταξύ των εξ αδιαιρέτου συγκυρίων Ζαχαριάδη και Ατσαρού οικοπέδου 30 ήταν άκυρη, μολονότι αύξανε τον γειτονικό κλήρο των ιδίων, καθόσον δεν εμπίπτει στις υπό του Αγροτικού Νόμου προβλεπόμενες περιπτώσεις, καθ' ας η αύξηση ή μείωση του κλήρου κατά μερίδια που δεν συμπίπτουν προς ακέραια τεμάχια της οριστικής διανομής, δεν υπόκειται στην απαγόρευση της κατάτμησης των τεμαχίων τούτων (άρθρο 212 παράγραφος 2). Η τοιαύτη όμως άκυρη δικαιοπραξία κυρώθηκε αφ' ης εγένετο δια του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 3958/1959 που επακολούθησε (άρθρο 15 παράγραφος 1), με το οποίο συνέτρεχαν κατά τα στοιχεία του φακέλου, όλες οι στη διάταξη αυτή προϋποθέσεις. Επίσης άκυρη ήταν η κατά το έτος 1964 μεταβίβαση του οικοπέδου 29 παρά του Ζαχαριάδη στον Γαβριλάκη, ως κατά παράβαση των αναφερθέντων περιορισμών γενόμενη, πλην και αυτή κυρώθηκε αφ' ης εγένετο δια του μετά ταύτα αναγκαστικού νόμου 431/1968 που ίσχυσε (άρθρο 3 παράγραφος 1 εδάφιο α).
δ) Ανακύπτει ούτω το ζήτημα, αν το στην κυριότητα του Ζαχαριάδη ήμισυ του οικοπέδου 30 εκ 250 m2 που περιήλθε, κατόπιν της εκτεθείσης κύρωσης της άκυρης διανομής του, είναι άρτιο και οικοδομήσιμο, δοθέντος ότι δεν έχει τα δια του από [ΠΔ] 18-07-1935 προεδρικού διατάγματος που ενέκρινε το ρυμοτομικό σχέδιο του συνοικισμού, ορισθέντα ελάχιστα όρια πλευρικών διατάσεων και εμβαδού, κατά τ' ανωτέρω υπό στοιχεία (α) και (β) αναπτυχθέντα. Δια των αναφερθέντων όμως κυρωτικών των άκυρων κατά τον Αγροτικό Νόμο μεταβιβάσεων και κατατμήσεων νομοθετημάτων, σκοπός ήταν μόνο η κάλυψη της εκ της παραβάσεως των ειρημένων περιορισμών ακυρότητα της οικείας εκποιητικής δικαιοπραξίας (Άρειος Πάγος [ΑΠ] 680/1961), ουχί δε και η τροποποίηση των όρων δόμησης που διέπουν το τμήμα του οικοπέδου που μεταβιβάστηκε ή απέμεινε στον κληρούχο ή τον διάδοχο αυτού, βάσει των οποίων θέλει περαιτέρω κριθεί, αν το τμήμα τούτο είναι άριο και οικοδομήσιμο ή αν δέεται τακτοποίησης ή προσκύρωσης, κατ' εφαρμογή των οικείων διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας.
ε) Συνέπεια της αντίληψης ταύτης είναι, ότι η νομοθετική κύρωση της διανομής του οικοπέδου 30, δεν κατέστησε άρτιο το ήμισυ του οικοπέδου τούτου που περιήλθε στον αιτούντα, εφόσον ως λέχθηκε πριν δεν είναι άρτιο προς το από [ΠΔ] 18-07-1935 προεδρικό διάταγμα που καθόρισε τους όρους δόμησης. Περαιτέρω μπορεί να λεχθεί, ότι δεν είναι άρτιο κατ' εφαρμογή της μεταγενέστερης της διανομής διάταξης του άρθρου 24 παράγραφος 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1955 (προσθήκη δια του από 30-06-1964 βασιλικού διατάγματος), αφού οι διαστάσεις και το εμβαδόν του ως άνω εκ 250 m2 οικοπέδου που εμπίπτει στη διάταξη ταύτη (εντός σχεδίου, προς αστική αποκατάσταση παραχωρηθέντος υπό του Κράτους), είναι ελάσσονες των της πράξης παραχώρησης, λόγω της μετά την παραχώρηση ως άνω διανομής.
στ) Τέλος μπορεί να αποκρουστεί ή στο ερώτημα εκδοχή (έγγραφο 38102/23-08-1969 αριθμός 3) περί ενδεχόμενης διατήρησης της κυριότητας του αιτούντος Ζαχαριάδη επί συνολικής έκτασης 750 m2 λόγω ακυρότητας της προς Γαβριλάκη μεταβίβασης του οικοπέδου 29, ως αντικείμενης στις διατάξεις του άρθρου 2 του νομοθετικού διατάγματος 690/1948, καθ' ο επαγόμενης τη δημιουργία του μη άρτιου εκ 250 m2 οικοπέδου που απέμεινε στον αιτούντα, πρώτον διότι η εκ της διατάξεως ταύτης απαγόρευση αφορά τη μεταβίβαση οικοπέδων και ουχί οικοδομημένων ακινήτων, οίον το προς Γαβριλάκη μεταβιβασθέν (Άρειος Πάγος [ΑΠ] 55/1961, 206/1959) και δεύτερον διότι η ίδια απαγόρευση αφορά τη δημιουργία οικοπέδων μη άρτιων, όταν εκ της μεταβιβαστικής δικαιοπραξίας ως αυθυπόστατου γενεσιουργού αιτίας καθίσταται το μεταβιβαζόμενο ή το οικόπεδο που απέμεινε μη άρτιο (Άριος Πάγος [ΑΠ] 441/1962), ενώ εν προκειμένω ουδείς των όρων τούτων συντρέχει, αφού το μεν μεταβιβασθέν σε Γαβριλάκη ήταν αυτοτελές και άρτιο, το δε που απόμεινε στον Ζαχαριάδη ήταν επίσης αυτοτελές και μη άρτιο προ της προς Γαβριλάκη μεταβίβασης του όμορου ακινήτου.
6. Το εκ των προεκτεθέντων πόρισμα είναι, ότι η στο ερώτημα οικοδομή είναι αυθαίρετη, συντρεχόντων δε κατά τα προεκτεθέντα των λοιπών όρων για την υπαγωγή του στη ρύθμιση του άρθρου 1 του αναγκαστικού νόμου 410/1968, ανακύπτει η κατά τη διάταξη ταύτη αρμοδιότητα του Υπουργού Δημοσίων Έργων, όπως κατά την εν αυτή διαδικασία και όρους αποφασίσει, αν συντρέχει περίπτωση εξαίρεσης της ειρημένης οικοδομής εκ της κατεδάφισης ή απόρριψης της αίτησης του ιδιοκτήτη.
7. Αντίθετα προς ταύτα, κατά τη γνώμη του Αντιπροέδρου και του Νομικού Συμβούλου που μειοψήφησαν, το εφ' ου η επίμαχη οικοδομή οικόπεδο είναι άρτιο και οικοδομήσιμο, ως προερχόμενο εκ της εκτεθείσης κύρωσης της κατά τις διατάξεις της Αγροτικής Νομοθεσίας άκυρης διανομής, διότι δια της νομοθετικής κύρωσης των αντικείμενων στις απαγορεύσεις της νομοθεσίας ταύτης μεταβιβάσεων σκοπήθηκε, όπως τα ούτω δημιουργηθέντα οικόπεδα καταστούν άρτια και οικοδομήσιμα, ως είναι και τα εκ της νόμιμης άρσης των απαγορεύσεων τούτων προερχόμενα και ότι μετά ταύτα δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής ούτε της διάταξης της παραγράφου 5 του άρθρου 24 παράγραφος 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1955, που προστέθηκε με το από 30-06-1964 βασιλικό διάταγμα. Ούτω κατά τη γνώμη ταύτη, μη υφιστάμενης αυθαίρετης εκ της άνω αιτίας οικοδομής, δεν ανακύπτει περίπτωση υπαγωγής της στις διατάξεις του αναγκαστικού νόμου 410/1968.
Ο Εισηγητής Νομικός Σύμβουλος.