ΝΣΚ 137/2006
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 137/2006, 18-01-2006.
Αριθμός ερωτήματος: Δ17A/328/10/Φ5.1.4/18-11-2005 της Διεύθυνσης Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων.
Περίληψη ερωτήματος: Ερωτάται αν, μετά την έκδοση της 2/51557/0026/10-09-2001 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ 1209/Β/2001), το επιτόκιο με το οποίο επιβαρύνονται οι χορηγούμενες προκαταβολές από τους φορείς στους οποίους εφαρμόζεται ο νόμος 1418/1984, στους αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων, παραμένει σταθερό ή εξακολουθεί να ισχύει η 248/1995 πράξη υπουργικού συμβουλίου (ΦΕΚ 147/Α/1995).
Επί του ερωτήματος αυτού το Α' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ως κατωτέρω:
I. α. Στο άρθρο 5 παράγραφος 11 του νόμου 1418/1984 (ΦΕΚ 23/Α/1984) όπως ισχύει μετά τη γενόμενη αναρίθμηση της κατόπιν της προσθήκης δύο παραγράφων με το άρθρο 1 του νόμου 2940/2001 (ΦΕΚ 180/Α/2001), αναγράφονται τα εξής:
{Αν προβλέπεται από τη διακήρυξη, χορηγείται στον ανάδοχο προκαταβολή μέχρι το 15% του ολικού ποσού της σύμβασης. Για το ποσό αυτό βαρύνεται ο ανάδοχος με τόκο. Το ποσοστό του επιτοκίου καθορίζεται ειδικά με Κοινή Απόφαση Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η προκαταβολή καλύπτεται με εγγυητική επιστολή και η απόσβεση της γίνεται τμηματικά. Με προεδρικό διάταγμα ορίζεται ο σκοπός για τον οποίο δίνεται η προκαταβολή ή μέρος της, το ύψος της εγγυητικής επιστολής, ο τρόπος παρακολούθησης για τη χρησιμοποίηση της προκαταβολής, τα θέματα της τμηματικής απόσβεσης και τα θέματα της επιστροφής του τυχόν αναπόσβεστου μέρους της προκαταβολής μετά τη λύση ή τη λήξη της σύμβασης με οποιονδήποτε τρόπο και κάθε σχετική λεπτομέρεια. Η χορήγηση οποιασδήποτε προκαταβολής γίνεται μετά την εγκατάσταση εργοταξίου από τον ανάδοχο επιτόπου του έργου.}
Η ανωτέρω παράγραφος έλαβε την ισχύουσα μορφή της μετά την αντικατάσταση του δεύτερου ημίσεως του τρίτου εδαφίου το οποίο όπως είχε στην αρχική του μορφή, όριζε ότι το ύψος του επιτοκίου καθορίζεται με πράξη υπουργικού συμβουλίου με το άρθρο 1 παράγραφος 44 του νόμου 2412/1996 (ΦΕΚ 123/Α/1996) και την προσθήκη του τελευταίου εδαφίου με το άρθρο 2 παράγραφος 7 του νόμου 2229/1994 (ΦΕΚ 138/Α/1994), ενώ τα προβλεπόμενα από το τέταρτο εδάφιο θέματα, ρυθμίστηκαν με το άρθρο 39 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 (ΦΕΚ 223/Α/1985).
β. Υπό την αρχικώς ισχύουσα ρύθμιση εκδόθηκε η 21/1986 πράξη υπουργικού συμβουλίου με την οποία το ύψος του επιτοκίου ορίσθηκε σταθερό, ανερχόμενο σε 18,5% ετησίως. Η άνω πράξη υπουργικού συμβουλίου αντικαταστάθηκε με τη 248/1995 πράξη υπουργικού συμβουλίου (ΦΕΚ 147/Α/1995) στην οποία αναφέρεται ότι:
{Επανακαθορίζει το ύψος του επιτοκίου των προκαταβολών που χορηγούνται στους ανάδοχους εκτέλεσης δημοσίων έργων, σε ποσοστό ίσο με το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων του Δημόσιου δωδεκάμηνης διάρκειας προσαυξημένο κατά 0.25 ποσοστιαίες μονάδες.
Από τη δημοσίευση αυτής της Πράξης παύει να ισχύει η υπ' αριθμόν 21/1986 πράξη του.
Η ισχύς αυτής της Πράξης αρχίζει από τη δημοσίευση της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.}
γ. Επισημαίνεται τέλος, ότι δεν εκδόθηκε νεότερη πράξη υπουργικού συμβουλίου ή Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας (ήδη Οικονομίας & Οικονομικών) και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, για επαναπροσδιορισμό του ύψους του επιτοκίου και του τρόπου υπολογισμού του, ενώ επί υποβληθέντος ερωτήματος το Γ' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με την 670/1995 γνωμοδότησή του δέχθηκε ότι:
{το επιτόκιο με το οποίο επιβαρύνονται οι χορηγούμενες από το Δημόσιο προκαταβολές σε εργολήπτες δημοσίων έργων δεν είναι σταθερό, αλλά ακολουθεί τη διακύμανση του επιτοκίου των εντόκων γραμματίων του Δημόσιου δωδεκάμηνης διάρκειας ...}
Η γνωμοδότηση αυτή έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και κυκλοφόρησε υπό μορφή εγκυκλίου, κοινοποιηθείσα σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς και υπηρεσίες και έκτοτε εφαρμοζόταν χωρίς προβλήματα.
ΙΙ. α. Από τα υπάρχοντα όμως στον υπηρεσιακό φάκελο στοιχεία προκύπτει ότι πρόσφατα ανέκυψαν προβληματισμοί σχετικά με τη διατήρηση σε ισχύ της προαναφερθείσας πράξης υπουργικού συμβουλίου, μετά την έκδοση της 2/51557/0026/10-09-2001 απόφασης και αυτό προκάλεσε την υποβολή του υπό εξέταση ερωτήματος επί του οποίου επισημαίνονται τα πιο κάτω:
Στο άρθρο 84 του νόμου 2362/1995 (ΦΕΚ 247/Α/1995) αναγράφεται ότι:
{Επιτρέπεται η χορήγηση προκαταβολής με την υπογραφή της σύμβασης προμήθειας προϊόντων, παροχής υπηρεσιών ή εκτέλεσης έργων, εφόσον προβλέπεται απ' αυτήν και τις ισχύουσες διατάξεις, μέχρι ποσοστού 50% της συμβατικής αξίας.
Η προκαταβολή είναι έντοκη και χορηγείται με την κατάθεση ισόποσης εγγυητικής επιστολής σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται το ύψος του επιτοκίου.}
β. Κατ' εξουσιοδότηση του τελευταίου εδαφίου του πιο πάνω άρθρου εκδόθηκε η προ ολίγου αναφερθείσα απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών στην οποία διαλαμβάνονται τα εξής:
Ο Υπουργός Οικονομικών
Έχοντας υπόψη:
1) Τις διατάξεις του άρθρου 84 του νόμου 2362/1995 Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους κ.λ.π. (ΦΕΚ 247/Α/1995) σύμφωνα με τις οποίες επιβάλλεται το έντοκο της προκαταβολής και
2) Την υπ' αριθμόν 248/1995 πράξη υπουργικού συμβουλίου επανακαθορισμού του επιτοκίου των προκαταβολών που χορηγούνται στους αναδόχους εκτέλεσης δημοσίων έργων.
3) Την υπ' αριθμόν 2037288/808/0026/30-05-1996 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.
4) Την ανάγκη προσδιορισμού του χρόνου κατά τον οποίο θα υπολογίζεται το ύψος του επιτοκίου των χορηγουμένων προκαταβολών.
5) Την υπ' αριθμόν 1029386/441/Α0006/2000 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Οικονομικών για την ανάθεση αρμοδιοτήτων, αποφασίζουμε:
Καθορίζουμε το ύψος του επιτοκίου των προκαταβολών που δίδονται από το Δημόσιο για προμήθεια προϊόντων, παροχή υπηρεσιών ή εκτέλεση έργων, οι διαδικασίες πραγματοποίησης των οποίων διέπονται από τις διατάξεις του νόμου 2362/1995, σε ποσοστό ίσο με το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου δωδεκάμηνης διάρκειας προσαυξημένο κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες.
Το ύψος του επιτοκίου είναι το ισχύον κατά τον χρόνο έκδοσης του σχετικού χρηματικού εντάλματος ή της επιταγής και παραμένει σταθερό μέχρι την εξάντληση του ποσού της χορηγηθείσης προκαταβολής.
Η υπ' αριθμόν 2037288/808/0026/30-05-1996 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ανακαλείται.
Η ισχύς της απόφασης αυτής αρχίζει από την ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.}
III. α. Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις προκύπτει κατά την προσήκουσα στο Τμήμα άποψη, απαρτισθείσα από τους Νομικούς Συμβούλους, Ηλία Παπαδόπουλο, Θεόδωρο Ρεντζεπέρη, Δημήτριο Αναστασόπουλο, Νικηφόρο Κανιούρα, Χρήστο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μουδάτσο (ψήφοι 6), ότι ο νομοθέτης ρύθμισε τα θέματα που αφορούν στις χορηγούμενες προκαταβολές στους αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων, κατά τρόπο διαφορετικό από αυτόν των λοιπών συμβάσεων των οποίων γίνεται μνεία στο άρθρο 84 του νόμου 2362/1995, τόσο ως προς το ύψος της δυνάμενης να χορηγηθεί προκαταβολής, όσο και ως προς τον τρόπο προσδιορισμού του επιτοκίου με το οποίο επιβαρύνονται, αλλά και τη διαδικασία της σταδιακής απόσβεσης τους, η διάταξη δε, του νόμου 1418/1984, ως όλως ειδική, δεν καταργήθηκε από τη μεταγενέστερη αλλά γενική διάταξη του νόμου 2362/1995.
Τούτο συνάγεται άλλωστε και από το γεγονός ότι ήδη, σε σχέση με τη δυνατότητα προσδιορισμού του επιτοκίου στις χορηγούμενες στους αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων προκαταβολές, ισχύει η μεταγενέστερη του νόμου 2362/1995 διάταξη του άρθρου 1 παράγραφος 44 του νόμου 2412/1996, η οποία ενσωματώθηκε στο νόμο 1418/1984 και η μη έκδοση μέχρι τώρα της δυνάμενης να εκδοθεί κοινή υπουργική απόφαση δεν καθιστά την διάταξη αυτή ανενεργή αλλά σημαίνει ότι δεν κρίθηκε αναγκαίος ο επανακαθορισμός του ύψους του επιτοκίου και ως εκ τούτου εξακολουθεί να ισχύει η προβλεπόμενη στη 248/1995 πράξη υπουργικού συμβουλίου ρύθμιση.
β. Εξάλλου και από την προαναφερθείσα απόφαση του (Υφ)υπουργού Οικονομικών προκύπτει ότι εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση μόνο του άρθρου 84 του νόμου 2362/1995 στην οποία άλλωστε και (μόνο) βρίσκει έρεισμα, ενώ με τη μνεία της 248/1995 πράξης υπουργικού συμβουλίου στο σκεπτικό της δεν συνάγεται πρόθεση ή δυνατότητα κατάργησής της και η σκέψη αυτή ενισχύεται από το ότι με την ίδια απόφαση καταργείται ρητά η προηγουμένως ισχύουσα και τα ίδια θέματα ρυθμίζουσα 2037288/808/0026/30-05-1995 απόφαση του ίδιου Υπουργού, της οποίας επίσης γίνεται μνεία στο σκεπτικό της.
Συνεπώς, το Α' Τμήμα γνωμοδοτεί (κατά πλειοψηφία), ότι η προσήκουσα απάντηση επί του τιθέμενου ερωτήματος είναι ότι το ύψος του επιτοκίου για τις χορηγούμενες στους αναδόχους κατασκευής δημοσίων έργων προκαταβολές, εξακολουθεί να ρυθμίζεται με την 248/1995 πράξη υπουργικού συμβουλίου και ακολουθεί τη διακύμανση του επιτοκίου των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου δωδεκάμηνης διάρκειας και μετά την έκδοσή της 2/51.557/0026/10-09-2001 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών.
IV. Κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, που υποστήριξαν ο Πρόεδρος του Τμήματος, Κωνσταντίνος Βολτής και ο Νομικός Σύμβουλος Φώτιος Τάτσης, για το ύψος του επιτοκίου στις προκαταβολές επί συμβάσεων προμήθειας προϊόντων, παροχής υπηρεσιών ή εκτέλεσης έργων, προβλέπεται ενιαία ρύθμιση στην απόφαση 2/51557/0026/10-09-2001 του Υφυπουργού Οικονομικών. Η απόφαση αυτή έχει υπόψη και κάνει ρητή μνεία στην προηγούμενη αυτής πράξη 248/1995 του Υπουργικού Συμβουλίου, η οποία αφορά στο επιτόκιο προκαταβολών, που χορηγούνται στους αναδόχους εκτέλεσης δημόσιων έργων. Με περαιτέρω δεδομένα ότι κατά περιεχόμενο οι ρυθμίσεις συμπίπτουν, ότι με την τελευταία σκοπείται στο πλαίσιο του δημόσιου λογιστικού ενιαία αντιμετώπιση των έντοκων προκαταβολών που χορηγεί το Δημόσιο και ότι δεν έχει εκδοθεί μεταγενέστερη δυνάμει της ειδικής εξουσιοδότησης του άρθρου 5 του νόμου 1418/1984, όπως ισχύει μετά το νόμο 2940/2001, κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων για το ποσοστό του τόκου επί προκαταβολής προς ανάδοχο δημόσιου έργου, η οποία αποτελεί πράγματι ειδική ρύθμιση που υπερισχύει της ανωτέρω γενικής ρύθμισης, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος επίκλησης και εφαρμογής της ανωτέρω πράξης 248/1995.
Ο Εισηγητής