ΝΣΚ 118/2005
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 118/2005 (28-02-2005)
Αριθμός ερωτήματος: Αριθμός πρωτοκόλλου οίκοθεν 829/15-02-2005 Γραφείο Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ποία η έννοια των διατάξεων του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001 για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων εγκαταστάσεων σε σχέση με το χρόνο ανέγερσής τους.
Απαντώντας στο παραπάνω Ερώτημα σας, που περιήλθε στο Γραφείο μας την 18-02-2005, θέτουμε υπόψη σας τα ακόλουθα:
I. α) Το άρθρο 28 του νόμου 2965/2001 (ΦΕΚ 270/Α/2001) ορίζει, μεταξύ άλλων, και τα έξης:
{Στην παράγραφο 1 του άρθρου 23 του νόμου 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985), προστίθεται περίπτωση ε' ως εξής:
{ε. (i) Αν πρόκειται για εγκαταστάσεις επιχειρήσεων που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις της νομοθεσίας για την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού του άρθρου 107 του Συντάγματος και έχουν ανεγερθεί σε εκτέλεση υποχρέωσης της επιχείρησης, η οποία πηγάζει από το νόμο ή κυρωμένη με νόμο σύμβαση της επιχείρησης με το Δημόσιο, εφόσον δεν παραβιάζουν τις πολεοδομικές διατάξεις, που ίσχυαν κατά τον χρόνο της ανέγερσής τους.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος, εκδίδει στην περίπτωση του προηγούμενου εδαφίου απόφαση σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 9 του νόμου 1512/1985 (ΦΕΚ 4/Α/1985), για τη νομιμοποίηση των ανεγερθέντων κτισμάτων.
(ii) Κατασκευές που έγιναν με βάση οικοδομικές άδειες, οι οποίες εκ των υστέρων ανακλήθηκαν, υπάγονται στη διαδικασία της προηγούμενης υποπερίπτωσης α)1, χωρίς να απαιτείται γι 'αυτές η επιβολή προστίμου πέραν του προβλεπόμενου στην υποπερίπτωση αυτή.
(iii) Οι ρυθμίσεις της παρούσας διάταξης δεν θίγουν τις κείμενες διατάξεις που προβλέπουν την έκδοση άλλων αδειών για την ίδρυση και λειτουργία των ανωτέρω εγκαταστάσεων.}
Εξάλλου η παράγραφος 1 του άρθρου 23 του νόμου 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός), στην οποία η παραπάνω διάταξη προστίθεται και εντάσσεται, απαριθμεί, περιοριστικά, τα κτήρια (ή τμήματα αυτών) που θεωρούνται νομίμως υφιστάμενο, εκείνα δηλαδή τα οποία είτε ανεγέρθηκαν νόμιμα εξ υπαρχής είτε νομιμοποιήθηκαν εκ των υστέρων κατ' εφαρμογή γενικών ή ειδικών ρυθμίσεων, είτε είναι μεν αυθαίρετα πλην εξαιρέθηκαν από την κατεδάφιση και υφίστανται πλέον νομίμως.
β) Το άρθρο 9 παράγραφος 10 του νόμου 1512/1985 ορίζει, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
{Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να εξαιρούνται από την κατεδάφιση αυθαίρετα κτίσματα που ανήκουν στο Δημόσιο, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης τα οποία έχουν ανεγερθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Η απόφαση του Υπουργού εκδίδεται με σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, το οποίο λαμβάνει υπόψη του τις περιπτώσεις α, β και γ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του νόμου 1337/1983.}
Η παραπάνω διάταξη εντάσσεται στον κορμό των διατάξεων εκείνων που ορίζουν όργανα, διαδικασία και προϋποθέσεις εξαίρεσης από την κατεδάφιση κτισμάτων που έχουν χαρακτηρισθεί ως αυθαίρετα (και κατά συνέπεια κατεδαφιστέα).
γ) Τέλος, οι περιπτώσεις α, β, γ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του νόμου 1337/1983, τις οποίες οφείλει, κατά την προμνησθείσα διάταξη, να λαμβάνει υπόψη το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος κατά την εφαρμογή της, είναι τα εξαιρούμενα από την κατεδάφιση αυθαίρετα κτίσματα: α) να μη παραβλάπτουν υπέρμετρα την πόλη ή τον οικισμό ή στοιχείο αυτών που έχει ιδιάζουσα σημασία, με σημαντική υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και των ακάλυπτων χώρων ή με αύξηση του ύψους, β) να μη παραβλάπτουν το άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον γενικά ή με την ειδική χρήση που έχουν και γ) να μην είναι επικίνδυνα από στατική άποψη.
Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων, λαμβανομένων υπόψη κατά τη λογική αλληλουχία και το σκοπό τους, προκύπτουν τα ακόλουθα:
Η διάταξη του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001, ως εκ του νομοθετήματος στο οποίο εντάσσεται (νόμος 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός)) ως νεότερη και συμπληρωματική αυτού ρύθμιση, είναι διάταξη που αφορά στη νομιμοποίηση κτισμάτων. Αν, δηλαδή συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που θέτει, τα κτίσματα στα οποία αναφέρεται καθίστανται νόμιμα, οπότε ο Υπουργός εκδίδει τη σχετική απόφαση νομιμοποίησής τους, η οποία επέχει θέση οικοδομικής άδειας. Μετά την κατά τα παραπάνω νομιμοποίηση τα κτίσματα (εγκαταστάσεις) δεν θεωρούνται αυθαίρετα και συνεπώς δεν τίθεται, κατ' αρχήν, ζήτημα εφαρμογής επ' αυτών διατάξεων που προβλέπουν εξαίρεση από την κατεδάφιση. Και τούτο διότι οι τελευταίες εφαρμόζονται επί κατασκευών οι οποίες έχουν χαρακτηρισθεί αυθαίρετες αλλά, συντρεχουσών των νομίμων προϋποθέσεων, παρά το ότι παραμένουν αυθαίρετες, δεν κατεδαφίζονται κατά τα γενικώς προβλεπόμενα, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται, μετά την εξαίρεση τους, νόμιμα.
Έτσι, και ανεξάρτητα από κάποια σύγχυση που δημιουργεί η παραπομπή του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001, που ρυθμίζει θέματα νομιμοποίησης αυθαιρέτων κτισμάτων, στο άρθρο 9 παράγραφος 10 του νόμου 1512/1985, που ρυθμίζει θέματα εξαίρεσης από την κατεδάφιση μη νομιμοποιημένων και παραμενόντων αυθαιρέτων κτισμάτων, θέματα, τουτέστιν, που υπείκουν σε διαφορετική νομική σύλληψη και λογική, όπως και νομολογιακά γίνεται δεκτό, με το άνω άρθρο 28 σκοπήθηκε η νομιμοποίηση, και μάλιστα με πράξη ισοδύναμη οικοδομικής άδειας, των εγκαταστάσεων εκείνων ειδικής κατηγορίας επιχειρήσεων που είχαν ανεγερθεί μέχρι του χρόνου έναρξης ισχύος του νόμου 2965/2001 και όχι μέχρι του χρόνου έναρξης ισχύος του νόμου 1512/1985. Το αντίθετο θα έπρεπε να προβλέπεται ρητά από τη διάταξη του άνω άρθρου 28, αφού είναι μεταγενέστερη και ειδικότερη του νόμου 1512/1985. Η παραπομπή, συνεπώς, στο άρθρο 9 παράγραφος 10 του νόμου 1512/1985, την οποία, εν πάση περιπτώσει, θέλησε ο νομοθέτης (του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001) αφορά μόνο σε ουσιαστικές προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης αυτής, των οποίων η συνδρομή εξετάζεται πριν από την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης. Της τελευταίας προηγείται απλή γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος και όχι η σύμφωνη γνώμη αυτού που απαιτείται για την έκδοση της αντίστοιχης Υπουργικής Απόφασης του άρθρου 9 παράγραφος 10 του νόμου 1512/1985. Και τούτο διότι η πρόσφατη ρύθμιση του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001, αν και γνώριζε τη διάταξη του προγενέστερου νόμου 1512/1985, στην οποία, άλλωστε, παρέπεμψε και στην οποία γίνεται λόγος περί σύμφωνης γνώμης, επέλεξε να διαφοροποιηθεί κατά το σημείο τούτα προβλέποντας ρητά μετά από γνώμη (δηλαδή απλή) και προτάσσοντας την πρόβλεψη αυτή της εν συνεχεία παραπομπής, για τα λοιπά προφανώς ζητήματα, στις διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφος 10 του νόμου 1512/1985.
Σύμφωνα με όσα παραπάνω εκτέθηκαν η έννοια της διάταξης του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001 είναι η εξής: Οι εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις της νομοθεσίας για την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού του άρθρου 107 του Συντάγματος και έχουν ανεγερθεί σε εκτέλεση υποχρέωσης της επιχείρησης, που πηγάζει από το νόμο ή σύμβαση της επιχείρησης με το Δημόσιο, που έχει (ήδη) κυρωθεί με νόμο, θεωρούνται νομίμως υφιστάμενες, κατά την έννοια του άρθρου 23 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού αρκεί να έχουν ανεγερθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου 2965/2001 και να μη παραβιάζουν τις πολεοδομικές διατάξεις που ίσχυαν κατά το χρόνο ανέγερσής τους. Προς νομιμοποίηση, από πλευράς πολεοδομικών διατάξεων και μόνο, των εγκαταστάσεων αυτών εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μετά από απλή γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος. Κατά την διαμόρφωση της γνωμοδότησης αυτής του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος λαμβάνονται υπόψη οι περιπτώσεις α, β, γ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του νόμου 1337/1983. Το τελευταίο σημαίνει ότι το Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος μπορεί να εκφέρει θετική γνώμη μόνο αν κρίνει αιτιολογημένα ότι οι υπόψη εγκαταστάσεις δεν παραβλάπτουν υπέρμετρα την πόλη ή τον οικισμό ή στοιχείο αυτών που έχει ιδιάζουσα σημασία, με σημαντική υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και των ακάλυπτων χώρων ή με αύξηση του ύψους, δεν παραβλάπτουν το άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον γενικά ή με την ειδική χρήση που έχουν και δεν είναι επικίνδυνα από στατική άποψη, προϋποθέσεις που πρέπει, κατά περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά.
Περαιτέρω η διάταξη του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001, έχουσα σαφώς ως εκ του αντικειμένου και της έκτασης εφαρμογής της αποκαταστατικό χαρακτήρα, όπως άλλωστε σαφώς προκύπτει και από τη διατύπωσή της (εγκαταστάσεις επιχειρήσεων που ... έχουν ανεγερθεί ...) είναι στενώς ερμηνευτέα, ενόψει και της συνταγματικής προστασίας (άρθρο 24 του Συντάγματος) του οικιστικού περιβάλλοντος και, ως εκ τούτου, επ' ουδενί δύναται να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνει και εγκαταστάσεις των επίμαχων επιχειρήσεων που τυχόν θα ανεγερθούν μετά την έναρξη ισχύος της.
Ενόψει όσων παραπάνω εκτέθηκαν, στο εν αρχή Ερώτημα προσήκει, κατά τη γνώμη μου, η ακόλουθη απάντηση:
Η διάταξη του άρθρου 28 του νόμου 2965/2001, ανεξάρτητα από την παραπομπή στις διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφος 10 του νόμου 1512/1985, έχει την έννοια ότι νομιμοποιούνται, υπό τις προϋποθέσεις που το άρθρο τούτο (28) θεσπίζει, α εγκαταστάσεις εκείνες των επιχειρήσεων στις οποίες αναφέρεται, που έχουν ανεγερθεί ως την έναρξη ισχύος του νόμου 2965/2001 και όχι μόνο όσες έχουν ανεγερθεί ως την έναρξη ισχύος του νόμου 1512/1985. Η αυτή διάταξη, περαιτέρω, δεν παρέχει δυνατότητα νομιμοποίησης (αυθαιρέτων) εγκαταστάσεων των ως άνω επιχειρήσεων που τυχόν ανεγείρονται μετά την έναρξη ισχύος του νόμου 2965/2001.
Ο Γνωμοδοτών