ΝΣΚ 1031/1986
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 1031/1986 (19-12-1986)
Περίληψη ερωτήματος: Ερωτάται: Αν, η ιδιωτική οδός που τέμνει γήπεδο, το οποίο κείται εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, μέσα σε έκταση που εφαρμόστηκε ιδιωτικό ρυμοτομικό σχέδιο, θεωρείται μετά το νόμο 1337/1983, με τον οποίο (άρθρο 43, παράγραφος 7) καταργήθηκαν τα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του νόμου 720/1977, ως τμήμα του γηπέδου αυτού, σε βάρος του οποίου δημιουργήθηκε ή ως κοινόχρηστο πράγμα έχει αφαιρεθεί από την κυριότητα του κυρίου του γηπέδου τούτου.
Η Συνέλευση των Προϊσταμένων των Νομικών Διευθύνσεων έχει την ακόλουθη γνώμη για το παραπάνω ερώτημα:
Ι. Κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 20 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος Περί σχεδίων πόλεων κ.λ.π.:
{Δεν επιτρέπεται οιαδήποτε μεταβίβασις της κυριότητος μέρους ή όλου γηπέδου, εφ' ου ο ιδιοκτήτης σχημάτισε ή ανεγνώρισε σχηματισθέντος τυχόν άνευ της θελήσεώς του κοινόχρηστους χώρους (ιδιωτικές οδούς και πλατείας κ.λ.π.), ή δεν σχημάτισε ουδέ αναγνώρισε μεν τοιούτους, αλλά επιδιώκει τον σχηματισμόν ή την αναγνώριση των δια της τοιαύτης μεταβιβάσεως. Εν τη έννοια του σχηματισμού κοινόχρηστων χώρων περιλαμβάνεται ο καθ' οιονδήποτε τρόπον ιδιωτική πρωτοβουλία ή συμφωνία γινόμενος περιορισμός ή παραίτηση δικαιωμάτων επί των ειρημένων γηπέδων επί τω τέλει άμεσου ή έμμεσου σχηματισμού των εν λόγω χώρων. Πάσα μεταβίβασις της κυριότητος γινομένη παρά τις ανωτέρω διατάξεις, είναι αυτοδικαίως άκυρος. Η περί ακυρότητας διάταξις αυτή ισχύει κι αν ακόμη δεν εγένετο εν επισήμω τινί πράξει σαφείς μνεία του σχηματισμού των ειρημένων κοινόχρηστων χώρων αλλά εμμέσως προκύπτει εκ των γενομένων μεταβιβάσεων ότι αυτές γίνονταν επί το τέλει του τοιούτου σχηματισμού και εν γένει της εφαρμογής ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας.}
Εξάλλου κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 6 του νόμου 720/1977:
{Επιτρέπεται η σύνταξη των οριστικών συμβολαίων πωλήσεως ακινήτων κατά παράβασιν των εν άρθρο 4 του νόμου 651/1977 αναφερομένων διατάξεων ως και της διατάξεως της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του νομοθετικού διατάγματος 690/1948 Περί συμπληρώσεως των περί σχεδίων πόλεων διατάξεων, εφ' όσον προ της ισχύος του νόμου 651/1977 είχαν συνταχθεί περί ταύτης συμβολαιογραφικά προσύμφωνα. Τα ακίνητα ταύτα, ως και πάντα τα προ της ισχύος του νόμου 651/1977 μεταβιβασθέντα κατά παράβασιν των ανωτέρω μνημονευόμενων διατάξεων δύναται να μεταβιβάζονται περαιτέρω κατά παρέκκλιση από των διατάξεων αυτών. Ιδιωτικές οδοί σχηματισθείσες μέχρι της ισχύος του νόμου 651/1977 και εμφανιζόμενες εις τοπογραφικά σχέδια κατατειθέμενα εις συμβόλαια ομοίως προ της ισχύος του νόμου 651/1977 καταρτισθέντα, θεωρούνται ως αγροτικές προς εξυπηρέτησιν των παρ' αυτών αγροτεμαχίων. Δια την δόμηση επί των ακινήτων τούτων εφαρμόζονται οι κείμενες πολεοδομικές διατάξεις.}
Με την παράγραφο 7 του άρθρου 43 του νεωτέρου νόμου 1337/1983 καταργήθηκαν τα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του νόμου 720/1977.
ΙΙ. Κατά την γνώμη της πλειοψηφίας που αποτελέστηκε από όλους τους νομικούς συμβούλους, που μετέχουν στη Συνέλευση, πλην των Δ. Παπανικολάου, Λ. Παπίδα, Δ. Διαμαντόπουλου και Α. Κομισόπουλου, με το άρθρο 6 του νόμου 720/1977 επιτράπηκε η περαιτέρω μεταβίβαση ακινήτων που είχε μεταβιβαστεί μέχρι την ισχύ του νόμου 651/1977 κατά παράβαση του άρθρου 20 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος, δοθέντος ότι το άρθρο τούτου είναι μεταξύ των διατάξεων που προβλέπονται στο άρθρου 4 του νόμου 651/1977, στο οποίο παραπέμπει το άρθρο 6. Έτσι με τη ρύθμιση του τελευταίου άρθρου εγκυροποιούνται οι μέχρι του νόμου 651/1977 μεταβιβάσεις ακινήτων που έγιναν, πλην άλλων, κατά παράβαση του άρθρου 20 του ανωτέρω Νομοθετικού Διατάγματος, γιατί εφ' όσον επιτρέπεται η περαιτέρω μεταβίβαση αυτών, προϋποτίθεται ότι άρθηκε αναδρομικά η απαγόρευση που προέβλεπε το άρθρο τούτο ως προς τα ακίνητα αυτά. Εν όψει της εγκυροποιήσεως των ως άνω συμβάσεων περί μεταβιβάσεως της κυριότητας ακινήτων ο νομοθέτης αισθάνθηκε την ανάγκη να ρυθμίσει το ζήτημα των κατά παράβαση του άνω άρθρου 20 δημιουργηθησών ιδιωτικών οδών, με τις οποίες εξυπηρετούνται τα ως άνω ακίνητα και γι αυτό θεώρησε ότι οι δρόμοι αυτοί, εφ' όσον προκύπτουν από τα σχέδια κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 6 του νόμου 720/1977 είναι αγροτικοί, ήτοι κοινόχρηστοι, για την εξυπηρέτηση των αγροτεμαχίων που συνορεύουν με αυτούς. Όπως προκύπτει από τη διατύπωση και τον ως άνω σκοπό του άρθρου 6, με αυτόν δεν επήλθε μεταβολή στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των οδών αυτών που είχαν άκυρα δημιουργηθεί επί ιδιωτικών εκτάσεων, δοθέντος μάλιστα ότι και οι κοινόχρηστες αγροτικές οδοί που δημιουργούνται επί ιδιωτικών εκτάσεων από εισφορά των κυρίων αυτών ανήκουν κατά κυριότητα στους τελευταίους τούτους (Οικονομίδη Γενικές Αρχές παράγραφος 16 σημείο 8, Δαλτόγλου Τα δημόσια πράγματα κεφάλαιο 2 παράγραφος 13).
Αν ο νομοθέτης ήθελε τέτοια μεταβολή στην κυριότητα του εδάφους των οδών αυτών, θα το δήλωνε σαφώς, όπως έπραξε αργότερα με το άρθρο 28 του νόμου 1337/1983 για τους κοινόχρηστους χώρους που δημιουργήθηκαν μέσα στα εγκεκριμένα σχέδια πόλης κατά παράβαση και του άρθρου 20 του παραπάνω νομοθετικού διατάγματος. Οπωσδήποτε μετά την κατάργηση των παραπάνω εδαφίων της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του νόμου 720/1977 από την παράγραφο 7 του άρθρου 43 του νόμου 1337/1983, χωρίς καμία περαιτέρω ρύθμιση του ζητήματος αυτού, από τον νεώτερο νόμο, πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι δρόμοι αυτοί επανήλθαν στη νομική κατάσταση που βρίσκονταν πριν από το άρθρο 6 του νόμου 720/1977, ήτοι αποτελούν τμήμα της ιδιοκτησίας εκείνης σε βάρος της οποίας δημιουργήθηκαν και ακολουθούν την τύχη και της υπόλοιπης αυτής ιδιοκτησίας, δοθέντος ότι, εφ' όσον οι οδοί αυτές είχαν δημιουργηθεί κατά παράβαση του άρθρου 20 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος, δεν είχαν αποκτήσει προ του νόμου 720/1977 κοινόχρηστο χαρακτήρα. Η άποψη αυτή είναι σύμφωνη με τη νομολογία, κατά την οποία, αν ιδιωτικός δρόμος που δημιουργήθηκε από συνεισφορά των ιδιοκτητών του εδάφους, για την εξυπηρέτηση των ακινήτων τους καταργηθεί μεταγενεστέρως, η κυριότητα αυτού δεν χάνεται αλλά αποκαθίσταται πλήρης σ' αυτούς ή τους καθολικούς ή ειδικούς διαδόχους τους (Άρειος Πάγος 47/1969 Νομικό Βήμα 17). Η ρύθμιση αυτή του νόμου 1337/1983 υπαγορεύτηκε προδήλως από την πρόθεση του νεώτερου Νομοθέτη να μην επιτρέψει την περαιτέρω λειτουργία των ιδιωτικών ρυμοτομικών σχεδίων, τα οποία διευκόλυναν οι αγροτικές αυτές οδοί.
Πρέπει να σημειωθεί σχετικά ότι σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του νόμου 720/1977 οι ως άνω θεωρούμενες ως αγροτικές οδοί δεν εξομοιώθηκαν με τους από το εγκεκριμένο σχέδιο πόλης προβλεπόμενες οδούς, γιατί τούτο προβλέπεται από το άρθρο αυτό, η άποψη δε αυτή θα οδηγούσε στην πανηγυρική έγκριση του καταρτισθέντος, χωρίς την ρυθμιστική επέμβαση της πολιτείας, ιδιωτικού ρυμοτομικού σχεδίου. Συνεπώς η κατάργηση των παραπάνω εδαφίων από το νόμο 1337/1983 αναφέρεται κυρίως στην αστική κατάσταση των οδών αυτών ως κοινόχρηστων πραγμάτων και όχι στην κατά τη πολεοδομική νομοθεσία λειτουργία τους.
Τα ανωτέρω βεβαίως ισχύουν για τις οδούς που δεν εμπίπτουν στο άρθρο 28 του νόμου 1337/1983, σύμφωνα με το οποίο ιδιωτικοί οδοί και λοιποί κοινόχρηστοι χώροι που έχουν σχηματιστεί και κατά παράβαση και ανωτέρω του άρθρου 20 και βρίσκονται μέσα σε εγκεκριμένα σχέδια πόλεως θεωρούνται κοινόχρηστοι χώροι που ανήκουν στον οικείο δήμο ή κοινότητα.
Κατόπιν των ανωτέρω, στην περίπτωση του προσβληθέντος ερωτήματος, εφ' όσον το γήπεδο για το οποίο πρόκειται, αποτελεί τμήμα έκτασης, εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, στην οποία εφαρμόστηκε παρανόμως ιδιωτικό ρυμοτομικό σχέδιο, ο δρόμος που σύμφωνα με το τελευταίο τούτο σχέδιο τέμνει το γήπεδο, θεωρήθηκε μεν κατά το άρθρο 6 του νόμου 720/1977 ως αγροτικός, ήδη όμως μετά το νόμο 1337/1983 αποτελεί τμήμα της ιδιοκτησίας σε βάρος της οποίας διαμορφώθηκε, και συνεπώς με τη βάση αυτή θα κριθεί η αρτιότητα και η δομησιμότητα εν γένει του γηπέδου αυτού.
ΙΙΙ. Κατά τη γνώμη όμως των νομικών συμβούλων Δ. Παπανικολάου, Λ. Παπίδα και Δ. Διαμαντόπουλου, η ως άνω οδός κατέστη σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του νόμου 720/1977 κοινόχρηστη αγροτική οδός και ως τοιαύτη περιήλθε στη κυριότητα του δημοσίου ή του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, κατά το άρθρο 968 του Αστικού Κώδικα.
Η κατάργηση των δύο τελευταίων εδαφίων των παραγράφων 2 του άρθρου 6 του νόμου 720/1977 δεν μετέβαλε την κυριότητα της οδού αυτής και εν γένει την εξ απόψεως της αστικής νομοθεσίας κατάστασή της, αλλά έχει την έννοια ότι κατά την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας η οδός αυτή δεν θεωρείται ως εγκεκριμένη από το ρυμοτομικό σχέδιο οδός. Εν όψει των ανωτέρω η οδός αυτή τέμνει το γήπεδο, για το οποίο πρόκειται, σε δύο αυτοτελείς ιδιοκτησίες.
IV. Τέλος κατά τη γνώμη του νομικού συμβούλου Α. Κομισόπουλου οι σχηματισθείσες ιδιωτικοί οδοί μέχρι της ισχύος του νόμου 651/1977 με τοπογραφικά σχέδια κατατεθειμένα σε συμβόλαια ομοίως προ της ισχύος του ίδιου νόμου 651/1977 θεωρήθηκαν από το άρθρο 6 παράγραφος 2 (δύο τελευταία εδάφια) του νόμου 720/1977 σαν αγροτικές για την εξυπηρέτηση των παρ' αυτές αγροτεμαχίων για την δόμηση όμως των οποίων θα εφαρμόζονται οι κείμενες πολεοδομικές διατάξεις.
Με το άρθρο 43 παράγραφος 7 του νόμου 1337/1983 τα δύο τελευταία εδάφια της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του νόμου 720/1977 καταργούνται.
Η διάταξη αυτή δεν προβλέπει την αναδρομική εφαρμογή της, γι αυτό και ενεργεί μόνο για το μέλλον και η ισχύς της αρχίζει (βλέπε άρθρο 44) από 14-03-1983, ημέρα δημοσιεύσεως του νόμου 1337/1983 στην εφημερίδα της κυβερνήσεως (ΦΕΚ 33/Α/1983). Αυτό σημαίνει, και μόνο, ότι οι πιο πάνω οδοί στο μέλλον δεν μπορεί να θεωρούνται για οποιαδήποτε συνέπεια ως αγροτικές χωρίς βεβαίως να θίγονται τα εν τω μεταξύ αποκτηθέντα οποιαδήποτε δικαιώματα από τους παρόδιους εκ της εφαρμογής της πιο πάνω καταργηθείσης διάταξης. Τα αποκτηθέντα ως άνω και διατηρούμενα δικαιώματα των παρόδιων είναι αυτονόητο ότι απαγορεύουν τον συνυπολογισμό των ως άνω υφισταμένων οδών σε οποιαδήποτε ιδιοκτησία για απόκτηση αρτιότητας γηπέδου.
Ο Νομικός Σύμβουλος Διοίκησης