|
1. Γενικά περί συμβολισμών
Με το ρυμοτομικό σχέδιο καθορίζονται από τις αρμόδιες αρχές οι χώροι και ο τρόπος δόμησης μιας περιοχής και γενικά οι κανόνες - πλαίσια για την πολεοδομική ανάπτυξη της συγκεκριμένης περιοχής σύμφωνα με τις ανάγκες της και τα τοπικά γεωγραφικά, κοινωνικά και άλλα κριτήρια.
Στο ρυμοτομικό σχέδιο δεν φαίνονται κατασκευαστικές λεπτομέρειες αλλά καθορίζονται όρια των χώρων, οδικά δίκτυα, γραμμές που πάνω ή πέρα από αυτές απαγορεύεται η δόμηση, χώροι τους οποίους οι αρμόδιοι φορείς (Δημόσιο, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων, Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, ιδιώτες κ.λ.π.) διαμορφώνουν ανάλογα, κτίρια για προστασία και γενικά οριοθετούνται χρήσεις της γης.
Στα ρυμοτομικά σχέδια μπορούν και πρέπει να φαίνονται:
| • | Όρια πολεοδομικών ενοτήτων. |
| • | Όρια κεντρικών περιοχών και περιοχών ειδικών λειτουργιών. |
| • | Όρια πυκνοδομημένων περιοχών. |
| • | Χρήσεις γης. |
| • | Ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές. |
| • | Προκήπια και στοές. |
| • | Πεζόδρομοι. |
| • | Συντελεστές δόμησης, συστήματα δόμησης, αρτιότητες, μέγιστα ύψη, αριθμός ορόφων, ποσοστά κάλυψης, άλλοι περιορισμοί δόμησης. |
| • | Όρια τομέων εφαρμογής των όρων και περιορισμών δόμησης. |
| • | Όρια προτεινομένων για κήρυξη παραδοσιακών ή διατηρητέων συνόλων, αρχαιολογικών χώρων, περιοχών ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. |
| • | Προτεινόμενα για κήρυξη μνημεία, διατηρητέα αρχιτεκτονικά ή φυσικά στοιχεία. |
| • | Προτεινόμενα για κήρυξη παραδοσιακά ή διατηρητέα κτίσματα και βαθμός προστασίας τους. |
Για να είναι δυνατός ο σαφής προσδιορισμός όλων αυτών των στοιχείων στο ρυμοτομικό σχέδιο, είναι αναγκαία η χρήση συμβολισμών (χρωμάτων, είδους γραμμών ή και συνδυασμού αυτών, γραμμάτων κλπ.). Οι απλές μορφές συμβολισμών καθορίστηκαν με τις βασικές εγκυκλίους 1/1961 και 8/1975. Σήμερα όμως με τον εμπλουτισμό των ρυμοτομικών σχεδίων με περισσότερα καθοριστικά στοιχεία πολεοδόμησης, έχουν πολλαπλασιαστεί οι συμβολισμοί με αποτέλεσμα να προκαλείται πολλές φορές και σύγχυση στην επιλογή του κατάλληλου ή ακόμη στην ερμηνεία αυτών.
Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται προσπάθεια να καθοριστούν οι απαραίτητοι και αναγκαίοι συμβολισμοί που έχουν προκύψει από τη μακρόχρονη εμπειρία, με μορφή προδιαγραφών, έτσι ώστε αφ' ενός μεν να βοηθηθούν εκείνοι που δεν έχουν αντιμετωπίσει περιπτώσεις όπως οι περιγραφόμενες εδώ, αφ' ετέρου δε να καθοριστεί μία ενιαία μορφή συμβολισμού για την ίδια περίπτωση.
2. Παρατηρήσεις σχετικά με τα στοιχεία του Ρυμοτομικού Σχεδίου
2.1. Τα όρια κεντρικής περιοχής
Είναι δυνατόν να παραλείπονται εφ' όσον δεν προσδιορίζουν κάποιο τομέα εφαρμογής όρων ή περιορισμών δόμησης ή και άλλων διατάξεων που αναφέρονται στον πολεοδομικό κανονισμό. Αυτό γιατί η έννοια της κεντρικής περιοχής δεν καθορίζεται από τις κείμενες διατάξεις.
2.2. Χρήσεις γης
Η προτεινόμενη χρήση εκφράζεται όπως φαίνεται παρακάτω (και όχι με ράστερ) για:
2.2.1. τη χρήση που υλοποιείται από Δημόσιο φορέα ή οργανισμό.
2.2.2. τη χρήση που υλοποιείται από τον ιδιωτικό τομέα
Σε περιπτώσεις που ο μελετητής καθορίζει κατηγορίες χρήσεων σε οικοδομήσιμους χώρους, αυτές συμβολίζονται με κόκκινα στοιχεία (π.χ. Α, Β, Γ, Κ)α, Κ)β, Κ, Τ, Β)π κ.λ.π.), ερμηνεύονται στο οικείο υπόμνημα και τα όριά τους σχεδιάζονται με συνεχή μαύρη γραμμή.
3. Ρυμοτομική Γραμμή
Η ρυμοτομική γραμμή είναι το όριο διαχωρισμού των οικοδομήσιμων, κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων από το οδικό δίκτυο. Ρυμοτομική γραμμή τοποθετείται στο τέλος του σχεδίου για να καθορίσει το πλάτος της τελευταίας οδού και το τέλος του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου.
Περιγράφει τα οικοδομικά τετράγωνα, τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους και χωρίζει αυτά από το οδικό δίκτυο.
Το οδικό δίκτυο εκφράζεται μόνο με ρυμοτομικές γραμμές και χωρίς διαστάσεις. Όταν η απόσταση μεταξύ ρυμοτομικής και οικοδομικής γραμμής είναι μηδενική, σημειώνεται μόνο η οικοδομική.
Η ρυμοτομική γραμμή σχεδιάζεται με πράσινη συνεχή γραμμή και με μία λωρίδα πράσινου χρώματος που εφάπτεται αυτής και βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του οδικού δικτύου.
4. Οικοδομική γραμμή
Η οικοδομική γραμμή αποτελεί όριο πέρα από το οποίο δεν επιτρέπεται η δόμηση. Ο χειρισμός της οικοδομικής γραμμής είναι καθοριστικός για τη μορφή του οικοδομικού τετραγώνου, των δρόμων και ελεύθερων χώρων. Γι' αυτό σκόπιμο είναι να χρησιμοποιούνται οι δυνατότητες που δίνονται από την Πολεοδομική Νομοθεσία. Στον καθορισμό όλων των στοιχείων σε σχέση με την οικοδομική γραμμή θα πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερα υπόψη το ιδιοκτησιακό καθεστώς όπως και όλοι οι όροι και περιορισμοί δόμησης (αρτιότητα, κάλυψη κ.λ.π.) για να μην καθίστανται οι ιδιοκτησίες ανεκμεταλλεύσιμες.
Εσωτερική οικοδομική γραμμή (πίσω ή πλάγια) η οριακή γραμμή δόμησης είναι δυνατόν να καθοριστεί για α) να κατοχυρωθεί η μορφή ενός κτιρίου (και κατ' επέκταση οικοδομικού τετραγώνου) και β) να εξασφαλιστεί η δυνατότητα ενοποίησης των υποχρεωτικών ακαλύπτων και η σύνδεσή τους με κοινόχρηστους χώρους.
Η εσωτερική οικοδομική γραμμή, σε καμία περίπτωση δεν καθορίζει πρόσωπο οικοπέδου (σε σχέση με την έκδοση οικοδομικής άδειας).
Η οικοδομική γραμμή είναι επίσης δυνατόν να καθορίσει το εξωτερικό περίγραμμα των κτιρίων όταν χρησιμοποιηθεί σαν έκφραση του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης των οικοπέδων του οικοδομικού τετραγώνου δηλαδή όταν καθορίζεται διάγραμμα κάλυψης αντί του αριθμητικού ποσοστού.
Επισημαίνεται ότι τόσο η ενοποίηση των ακαλύπτων χώρων όσο και ο καθορισμός κάλυψης με διάγραμμα είναι δυνατόν να γίνει μόνο σε περιοχές με σαφή όρια ιδιοκτησιών.
Η οικοδομική γραμμή σχεδιάζεται με κόκκινη γραμμή και με μία κόκκινη λωρίδα που εφάπτεται της γραμμής και βρίσκεται στο εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου ή του κτιρίου.
5. Προκήπιο ή πρασιά
Πρασιά ή προκήπιο είναι ο ιδιωτικός υποχρεωτικώς ακάλυπτος χώρος που συνήθως επιβάλλεται στα πρόσωπα των οικοπέδων για λόγους σχετικούς με το οικοδομικό σύστημα της περιοχής. Προκήπιο όμως επιβάλλεται και για λόγους προστασίας συγκεκριμένων χώρων, από τη δόμησή τους.
Η πρασιά καθορίζεται από το τμήμα μεταξύ παραλλήλων ή μη ρυμοτομικών και οικοδομικών γραμμών. Εκτός από το χρωματισμό των γραμμών αυτών πρέπει να χρωματίζεται πράσινος ο ενδιάμεσος χώρος όπου θα γράφεται και το αριθμητικό πλάτος της πρασιάς με κόκκινο χρώμα.
6. Πεζόδρομοι
Πεζόδρομος είναι το τμήμα του οδικού δικτύου στο οποίο απαγορεύεται η κυκλοφορία τροχοφόρων.
Ο χώρος πεζοδρόμου χρωματίζεται με κίτρινο χρώμα και αναγράφεται εντός του χώρου με κόκκινα στοιχεία η λέξη ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ (όπως γενικά και κάθε χαρακτηρισμός χώρου που καθορίζεται για πρώτη φορά στο αντίστοιχο ρυμοτομικό σχέδιο). Επίσης και το πλάτος του με κόκκινα στοιχεία σε περίπτωση που κρίνεται απαραίτητος ο καθορισμός του (δεν αναγράφεται όταν είναι πλάτος μεταξύ ρυμοτομικών γραμμών).
Η αρχή και το τέλος του πεζοδρόμου καθορίζεται με κόκκινα τετραγωνίδια. Σε περίπτωση που ο πεζόδρομος καταλήγει α) σε αδιέξοδο εντός οικοδομικού τετραγώνου δεν απαιτείται ο καθορισμός του τέλους ή β) σε κοινόχρηστη διεύρυνση, οριοθετείται η διεύρυνση. Η εξωτερική - σε σχέση με το χώρο - πλευρά των τετραγωνιδίων οριοθετεί τον πεζόδρομο.
7. Στοές
Στοά επιβάλλεται για την κυκλοφορία πεζών, με την υποχρεωτική παράλληλη μετατόπιση της οικοδομικής γραμμής στο ισόγειο προς το εσωτερικό του κτιρίου. Υπάρχει ακόμη και η εσωτερική στοά που εξυπηρετεί το ισόγειο ενός ή περισσοτέρων κτιρίων.
Στην πρώτη περίπτωση η οικοδομική γραμμή του κτιρίου που συμπίπτει με την εξωτερική της στοάς σχεδιάζεται με κόκκινη διακεκομμένη συμβολίζοντας την οικοδομική γραμμή από τον πρώτο όροφο και πάνω και η εσωτερική σχεδιάζεται συνεχής κόκκινη συμβολίζοντας την οικοδομική γραμμή του ισογείου.
Αναγράφεται η λέξη ΣΤΟΑ με κόκκινα στοιχεία στο χώρο μεταξύ της διακεκομμένης και της συνεχούς, ο οποίος βάφεται με πορτοκαλί χρώμα.
Στη δεύτερη περίπτωση της εσωτερικής στοάς σχεδιάζονται και οι δύο πλευρές της με συνεχή κόκκινη γραμμή και αναγράφεται η λέξη στοά με κόκκινα στοιχεία.
8. Καταργήσεις
Στις τροποποιήσεις ή αναθεωρήσεις ρυμοτομικών σχεδίων σχεδιάζονται και οι γραμμές και οι χρήσεις που καταργούνται μαζί με εκείνες που επιβάλλονται εκ νέου. Οι καταργήσεις είναι απαραίτητο να παρουσιάζονται στο ρυμοτομικό σχέδιο για να διευκολύνεται η εφαρμογή και να αποφεύγονται συγχύσεις σχετικά με την ισχύ ή όχι γραμμών ή χρήσεων που αλληλοεπικαλύπτονται.
Οι καταργούμενες οικοδομικές και ρυμοτομικές γραμμές σχεδιάζονται με μαύρη διακεκομμένη γραμμή.
Η καταργούμενη στοά αποδίδεται με σχεδίαση πλάγιας γραμμής σε κάθε διακεκομμένη στην εξωτερική πλευρά, μαύρη διακεκομμένη την εσωτερική και διαγραφή με κόκκινη συνεχή της λέξης ΣΤΟΑ.
Ο καταργούμενος πεζόδρομος αποδίδεται με διαγραφή της λέξης ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ (η οποία αναγράφεται με μαύρα στοιχεία) με κόκκινη συνεχή γραμμή.
Με τον ίδιο τρόπο αποδίδονται και οι καταργήσεις καθορισμού χώρων ειδικής χρήσης. Εξυπακούεται ότι η κατάργηση μιας γραμμής, μιας στοάς, μιας χρήσης κ.τ.λ. αποδίδεται στο σχέδιο με το οποίο εγκρίνεται και όχι στα επόμενα που τυχόν θα ακολουθήσουν με άλλες εγκρίσεις ή τροποποιήσεις.
9. Κοινόχρηστοι χώροι
Ο κοινόχρηστος χώρος (ΚΧ) γενικά περιβάλλεται από ρυμοτομική γραμμή (πράσινη) και με κόκκινα στοιχεία (ΚΧ) αναγράφεται ο χαρακτηρισμός του.
Ο συμβολισμός αυτός ακολουθείται πάντα: α) όταν ο κοινόχρηστος χώρος είναι αμιγής και β) στις περιπτώσεις κοινόχρηστων χώρων με περίφραξη χωρίς όμως κτίσματα (π.χ. παιδική χαρά, μικροί χώροι άθλησης).
Στις περιπτώσεις κοινόχρηστων χώρων με κτίρια παραδοσιακά ή ειδικών χρήσεων σχεδιάζονται με ρυμοτομική γραμμή τα όρια του χώρου και με κόκκινη συνεχή γραμμή το περίγραμμα του κτιρίου. Κτίρια αυτής της κατηγορίας είναι οι εκκλησίες, τα παραδοσιακά και εκείνα που έχουν συγκεκριμένη μελέτη οπότε είναι γνωστό το περίγραμμά τους.
Στις περιπτώσεις κοινοχρήστων χώρων με κοινωφελή κτίρια περιγράφονται με ρυμοτομική γραμμή (πράσινη) τα όρια του χώρου και αναγράφεται με κόκκινα στοιχεία η χρήση του. Υπενθυμίζεται ότι τα κτίρια αυτά έχουν ειδικούς όρους δόμησης και όχι εκείνους της γύρω περιοχής. Οι όροι αυτοί καθώς και οι ελάχιστες αποστάσεις του κτιρίου από τα όρια του χώρου πρέπει να καθορίζονται είτε με την διοικητική πράξη έγκρισης του ρυμοτομικού σχεδίου είτε με ειδική διοικητική πράξη.
10. Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις
Πολλές φορές ο μελετητής ενός ρυμοτομικού σχεδίου θέλει να επιβάλλει κυκλοφοριακές ρυθμίσεις όπως π.χ. απαγόρευση κυκλοφορίας τροχοφόρων σε ορισμένα τμήματα του οδικού δικτύου ή χρήση μέρους του πλάτους μιας οδού για πεζόδρομο, κ.ά.
Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούνται οι συμβολισμοί που φαίνονται στα αντίστοιχα σχήματα.
10.1. Δίκτυο πεζοδρόμων
Στην περίπτωση αυτή χρωματίζονται με κίτρινο όλοι οι πεζόδρομοι και αναγράφεται η λέξη πεζόδρομος με κόκκινα στοιχεία. Σε περίπτωση που καθορίζεται και άλλη χρήση (π.χ. παιδική χαρά κ.τ.λ.) μέσα στο δίκτυο, αναγράφεται και η χρήση αυτή με κόκκινα στοιχεία. Στα σημεία επαφής των πεζοδρόμων με το οδικό δίκτυο σχεδιάζεται το κόκκινο τετραγωνίδιο που η εξωτερική του πλευρά σημαίνει την αρχή ή το τέλος του πεζόδρομου.
Υπενθυμίζεται ότι πρέπει να αποφεύγεται η αναγραφή του πλάτους των πεζοδρόμων εφόσον περιλαμβάνεται μεταξύ ρυμοτομικών γραμμών.
10.2. Πεζόδρομος και δρόμος
Στην περίπτωση χρησιμοποίησης μέρους του πλάτους μιας οδού για πεζόδρομο, τα όριά του καθορίζονται από την ρυμοτομική ή οικοδομική γραμμή στην οποία πρόσκειται και από μία πράσινη ανοικτή γραμμή παράλληλη προς την προηγούμενη. Η πράσινη αυτή γραμμή δεν έχει την έννοια της ρυμοτομικής αφού δεν κλείνει και βρίσκεται μέσα στο πλάτος του δρόμου, αλλά δείχνει το όριο του πεζοδρόμου. Η αρχή και το τέλος του πεζοδρόμου συμβολίζονται με τα γνωστά τετραγωνίδια, χρωματίζεται ο χώρος με κίτρινο χρώμα και αναγράφεται η λέξη Πεζόδρομος με κόκκινα στοιχεία. Το πλάτος του πεζόδρομου μπορεί να καθοριστεί σ' αυτή την περίπτωση, με κόκκινα στοιχεία, αφού ο πεζόδρομος δεν περιβάλλεται από τις ρυμοτομικές γραμμές των αντίστοιχων οικοδομικών τετραγώνων.
10.3. Χώροι στάθμευσης
Στις περιπτώσεις που ο μελετητής θέλει να καθορίσει συγκεκριμένους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων σε οικοδομικό τετράγωνο ο συμβολισμός γίνεται με τη σχεδίαση του χώρου με παράλληλη γραμμή σε μικρή απόσταση από την πλευρά του οικοδομικού τετραγώνου που τοποθετείται. Έτσι αποφεύγεται η οποιαδήποτε σύγχυση στην ερμηνεία των γραμμών του οικοδομικού τετραγώνου και του χώρου στάθμευσης, αφού ο τελευταίος περικλείεται από πράσινη γραμμή όπως γενικά οι κοινόχρηστοι χώροι.
Μέσα στο χώρο στάθμευσης αναγράφονται οι λέξεις ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ή το σύμβολο Ρ με κόκκινα στοιχεία.
10.4. Νησίδες πράσινου
Στις περιπτώσεις που ο μελετητής ενός ρυμοτομικού σχεδίου θέλει να καθορίσει νησίδες πρασίνου δηλαδή κοινόχρηστου χώρου, είτε για τη μείωση του πλάτους της οδού, είτε για τη διαμόρφωση της κλίσης της οδού, είτε για τη διαμόρφωση διασταυρώσεων, είτε για άλλους λόγους, οι νησίδες δεν πρέπει να είναι ενοποιημένες με το οικοδομικό τετράγωνο για την αποφυγή παρερμηνειών.
Θα σχεδιάζονται σε μικρή απόσταση, παράλληλα με την αντίστοιχη ρυμοτομική γραμμή του οικοδομικού τετραγώνου με συνεχή κλειστή πράσινη γραμμή και θα χρωματίζονται με πράσινο χρώμα όπως γενικά οι κοινόχρηστοι χώροι με την αναγραφή των λέξεων ΧΩΡΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ή ΧΠ με κόκκινα στοιχεία.
11. Συνδυασμοί συμβολισμών
11.1. Κοινόχρηστοι χώροι με διαφορετική χρήση
Στα προηγούμενα κεφάλαια αναλύθηκαν περιπτώσεις κοινοχρήστων χώρων που αποτελούσαν αυτοτελή οικοδομικά πολύγωνα (ΟΤ) στο ρυμοτομικό σχέδιο. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που σε ένα οικοδομικό τετράγωνο καθορίζονται χώροι με διαφορετικές χρήσεις.
Όταν δεν είναι γνωστά τα όρια των εκτάσεων των διαφορετικών χρήσεων, τότε όλος ο χώρος σχεδιάζεται με κλειστή πράσινη γραμμή, χρωματίζεται με πράσινη λωρίδα στην εσωτερική πλευρά και αναγράφονται με κόκκινα στοιχεία όλες οι χρήσεις που καθορίζονται (π.χ. ΧΩΡΟΣ ΑΘΛΗΣΗΣ, ΠΡΑΣΙΝΟΥ, ΠΛΑΤΕΙΑΣ).
Όταν είναι γνωστά τα όρια των εκτάσεων των διαφορετικών χρήσεων, τότε σχεδιάζεται με κλειστή πράσινη γραμμή όλος ο χώρος και χρωματίζεται με πράσινη λωρίδα εσωτερικά και τα όρια των εκτάσεων των διαφόρων χρήσεων σχεδιάζονται με αξονική γραμμή. Μέσα στα όρια κάθε επί μέρους χώρου αναγράφεται με κόκκινα στοιχεία η χρήση του (π.χ. ΧΩΡΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ, ΧΩΡΟΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ, ΧΩΡΟΣ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ), και η επισήμανση των κορυφών με κόκκινα στοιχεία (π.χ. ΑΒΖΗΑ).
11.2. Κοινόχρηστοι χώροι και Πεζόδρομοι
Σε περιπτώσεις συνέχειας πεζοδρόμων με μικρούς σε επιφάνεια κοινόχρηστους χώρους (τοπικές διευρύνσεις) είναι προτιμότερο οι χώροι αυτοί να ενοποιούνται με τους πεζόδρομους (δηλαδή η διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων να γίνεται μαζί με τους πεζόδρομους).
Σ' αυτές τις περιπτώσεις ο κοινόχρηστος χώρος χρωματίζεται με κίτρινο χρώμα και αναγράφεται με κόκκινα στοιχεία η χρήση ΚΧ και η λέξη ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ.
Όταν όμως ο κοινόχρηστος χώρος έχει συγκεκριμένη χρήση (π.χ. ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ) ξεχωρίζει ο χώρος από τον πεζόδρομο με πράσινη γραμμή και πράσινη λωρίδα στο εσωτερικό του και αναγράφεται η χρήση του με κόκκινα στοιχεία.
Στις περιπτώσεις συνδυασμού πεζοδρόμων και κοινόχρηστων χώρων σημαντικής έκτασης που πρέπει να ξεχωρίζουν από τους πεζοδρόμους τότε ακολουθείται γενικός συμβολισμός του κοινόχρηστου χώρου με συνεχή πράσινη γραμμή και λωρίδα εσωτερικά και αναγραφή των συμβόλων ΚΧ με κόκκινα στοιχεία.
11.3. Κοινόχρηστοι και οικοδομήσιμοι χώροι
Στις περιπτώσεις που σε ένα οικοδομικό πολύγωνο συνυπάρχουν κοινόχρηστοι και ιδιωτικοί οικοδομήσιμοι χώροι, πρέπει κατά κανόνα να ξεχωρίζουν οι χώροι αυτοί με ένα πεζόδρομο μικρού έστω πλάτους και να σχεδιάζονται κατά τα γνωστά. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό είτε για λόγους μεγέθους των εκτάσεων, είτε για λόγους ρυμοτόμησης και απαλλοτριώσεων, τότε τα όρια των κοινόχρηστων χώρων προς τους οικοδομήσιμους χώρους σχεδιάζονται με αξονική γραμμή και τα υπόλοιπα προς το οδικό δίκτυο με συνεχή πράσινη γραμμή και λωρίδα χρώματος εσωτερικά. Επίσης στις κορυφές του κοινόχρηστου χώρου γράφονται κόκκινοι αλφαβητικοί συμβολισμοί (Α, Β, Γ, κ.τ.λ.) για τον σαφή προσδιορισμό του.
11.4. Στοά - πρασιά
Σε περιπτώσεις συμβολής στοάς και πρασιάς πρέπει να ακολουθείται ο σχεδιασμός που φαίνεται στο αντίστοιχο σχήμα. Και τούτο γιατί η στοά επιβάλλεται για να διασφαλίσει την ελεύθερη διακίνηση πεζών στο συγκεκριμένο ιδιωτικό χώρο, ενώ η πρασιά επιβάλλεται ως ιδιωτικός υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος.
12. Όριο ακάλυπτου χώρου
Στις περιπτώσεις ενοποίησης των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων ενός οικοδομικού τετραγώνου ή αποφυγής δημιουργίας κύριων όψεων οικοδομών σε συγκεκριμένο τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου μπορεί να καθοριστεί όριο ακάλυπτου χώρου και να σχεδιαστεί με μπλε γραμμή.
