Παράρτημα IX: Πίνακας με σενάρια ατυχημάτων που θα πρέπει να εξετάζονται στη Μελέτη Ασφαλείας ανά τύπο εγκατάστασης
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Η εξέταση των πιθανών σεναρίων ατυχημάτων ενδείκνυται να περιλαμβάνει τα παρακάτω:
1. Μέθοδος ανάλυσης κινδύνων:
Η ανάλυση θα περιλαμβάνει τεκμηρίωση των πιθανών εξωτερικών (π.χ. σεισμός, ακραία καιρικά φαινόμενα κ.λ.π.) και εσωτερικών (π.χ. λάθος χειρισμός, αστοχία υλικών κ.λ.π.) αποκλίσεων από τα ασφαλή όρια λειτουργίας στις οποίες οφείλονται τα πιθανά άμεσα αίτια των κορυφαίων γεγονότων και τις συνέπειες των κορυφαίων γεγονότων όπως και τα μέτρα πρόληψης και μέτρα βελτίωσης Στην ανάλυση κινδύνων είναι χρήσιμη η μελέτη ατυχημάτων που έχουν συμβεί στο παρελθόν σε συναφείς εγκαταστάσεις
Ενδεικτικοί μέθοδοι ανάλυσης κινδύνων: Hazard and Operability Study (HAZOP), What if Analysis, Failure Modes and Effects Analysis (FMEA), Fault Tree Analysis, Event Tree Analysis.
2. Σενάρια ατυχημάτων
Η ανάπτυξη των πιθανών σεναρίων ατυχημάτων στοχεύει στο να παρουσιάσει την εξάρτηση ενός ανεπιθύμητου γεγονότος από μικρότερα πιο βασικά γεγονότα. Η ανάπτυξη των πιθανών σεναρίων γίνεται συνήθως με δενδρογράμματα.
Η Μελέτη Ασφαλείας κάθε εγκατάστασης θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα σενάρια, ανάλογα με τις επικίνδυνες ουσίες που υπάρχουν εντός της εγκατάστασης.
Πιθανά πρόσθετα σενάρια μπορεί να ζητηθούν από τις αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για την αξιολόγηση της μελέτης Ασφαλείας της εγκατάστασης.
Εγκαταστάσεις παραγωγής & αποθήκευσης εύφλεκτων υγρών & πετρελαιοειδών
Πιθανά σενάρια |
Αρχική απόκλιση |
Αστοχία |
Λίμνη Φωτιάς (Pool fire) - Φωτιά δεξαμενής και αναχώματος (Tank fire) Στιγμιαία ανάφλεξη (Flash fire) Έκρηξη αερίου νέφους (VCE) Διασπορά τοξικών/ εύφλεκτων χωρίς ανάφλεξη σε συνθήκες που τεκμηριώνονται από τις συνθήκες λειτουργίας και περιβάλλοντος της εγκατάστασης ή ενδεικτικά D5 και F2 Αναβρασμός (Boil over) BLEVE (Boiling-Liquid Expanding-Vapor Explosion) Πύρινη Σφαίρα (Fire ball) Γλώσσα Φωτιάς (Jet Fire) |
Εσωτερική (λάθος χειρισμός, αστοχία υλικών εισαγωγή λάθους προϊόντος κ.λ.π.) Εξωτερική (σεισμός, ακραία καιρικά φαινόμενα κ.λ.π.) |
Δεξαμενή / Βυτιοφόρο 1) Μικρή διαρροή, 2) Μερική θραύση, 3) Καταστροφική θραύση της δεξαμενής και διαφυγή όλου του περιεχομένου 4) Υπερχείλιση δεξαμενής σε συνθήκες άπνοιας
Σωληνώσεις 1) Μικρή διαρροή, 2) Μερική θραύση με το 20% της διαμέτρου της σωλήνωσης, 3) Καταστροφή θραύση της σωλήνωσης Γραμμή τροφοδοσίας - εκροής Διαχείριση προϊόντος
Αντλίες |
BLEVE - Πύρινη σφαίρα (Fireball) Γλώσσα Φωτιάς (Jet fire) Στιγμιαία ανάφλεξη (Flash fire) Έκρηξη αερίου νέφους (VCE / UVCE) Διασπορά τοξικών χωρίς ανάφλεξη σε συνθήκες που τεκμηριώνονται από τις συνθήκες λειτουργίας και περιβάλλοντος της εγκατάστασης ή ενδεικτικά D5 και F2 Λίμνη Φωτιάς (Pool fire) Ανατροπή φάσεων (Roll over)(για καταψυχόμενα προϊόντα μόνο) |
Εσωτερική (λάθος χειρισμός, αστοχία υλικών κ.λ.π.)
Εξωτερική (σεισμός, ακραία καιρικά φαινόμενα κ.λ.π.) |
Μερική θραύση της δεξαμενής Καταστροφική θραύση της δεξαμενής και διαφυγή όλου του περιεχομένου Δεξαμενή / Αποθήκη Φιαλών / Βυτιοφόρα Σύνδεσμοι Αγωγού- Δεξαμενής - Βαλβίδας Γραμμή τροφοδοσίας - αγωγοί (μικρή, μερική και καταστροφική θραύση) Διαχείριση προϊόντος Αντλίες |
Φωτιά Έκρηξη Εκτόξευσης θραυσμάτων Διασπορά τοξικών χωρίς ανάφλεξη σε συνθήκες που τεκμηριώνονται από τις συνθήκες λειτουργίας και περιβάλλοντος της εγκατάστασης ή ενδεικτικά D5 και F2 |
Εσωτερική (λάθος χειρισμός, αστοχία υλικών κ.λ.π.)
Εξωτερική (σεισμός, ακραία καιρικά φαινόμενα κ.λ.π.) |
Αποθήκη Περιβάλλων χώρος Διαχείριση προϊόντος Γραμμή παραγωγής |
Λίμνη Φωτιάς (Pool fire) Έκρηξη αερίου νέφους (VCE) Διασπορά άκαυστων τοξικών σε συνθήκες που τεκμηριώνονται από τις συνθήκες λειτουργίας και περιβάλλοντος της εγκατάστασης ή ενδεικτικά D5 και F2 Φωτιά σε αποθήκη με ανέπαφη οροφή / χωρίς οροφή |
Εσωτερική (λάθος χειρισμός, αστοχία υλικών κ.λ.π.)
Εξωτερική (σεισμός, ακραία καιρικά φαινόμενα κ.λ.π.) |
Αποθήκη Περιβάλλων χώρος Διαχείριση προϊόντος Γραμμή παραγωγής, χώρος δοκιμών και καταστροφής προϊόντων |
Παρατηρήσεις:
| • | Σε ότι αφορά τις εγκαταστάσεις Παραγωγής και Αποθήκευσης Εύφλεκτων Υγρών & Πετρελαιοειδών, LPG/Υγραερίων και αερίων υπό πίεση, θα πρέπει ανά επικίνδυνη ουσία, να εξετάζονται τα σενάρια ατυχημάτων τουλάχιστον: |
i. Για την μεγαλύτερη σε ποσότητα δεξαμενή.
ii. Για τη δεξαμενή που μπορεί να προκαλέσει τα δυσμενέστερα Πολλαπλασιαστικά Φαινόμενα (Δευτερογενή Εσωτερικά ή/και Εξωτερικά Ατυχήματα)
iii. Για την σωλήνωση με τη μεγαλύτερη διατομή.
| • | Σε περίπτωση που κάποιο από τα σενάρια ατυχημάτων του Παραρτήματος, δεν μπορεί τεκμηριωμένα να εφαρμοσθεί στη συγκεκριμένη εγκατάσταση, το σενάριο αυτό δεν εξετάζεται στη Μελέτη Ασφαλείας. |
3. Επιπτώσεις - Ζώνες
Η Μελέτη Ασφαλείας θα πρέπει να περιλαμβάνει για κάθε σενάριο ξεχωριστά την αποτύπωση των ζωνών σε χάρτες, με βάσει της ακόλουθες επιπτώσεις.
Επιπτώσεις |
Θερμική Ακτινοβολία |
Ωστικό Κύμα |
Τοξικές ουσίες |
|
Ζώνες |
Δόση (TDU) |
Ένταση (kW/m2) |
Υπερπίεση (mbar) |
Συγκέντρωση (mg/m3) |
ΖΩΝΗ I (Προστασία Δυνάμεων Καταστολής) |
1500 |
q = 241,0/t3/4 |
350 |
LC50 |
ΖΩΝΗ II (Προστασίας Πληθυσμού - Σοβαρές Επιπτώσεις) |
450 |
q = 97,7/t3/4 |
140 |
LC1 |
ΖΩΝΗ III (Προστασίας Πληθυσμού - Μέτριες Επιπτώσεις) |
170 |
q = 47,l/t3/4 |
50 |
IDLH |
ΖΩΝΗ Πολλαπλασιαστικών φαινομένων (Domino) |
Θερμική Ακτινοβολία |
Ωστικό Κύμα |
Λίμνη φωτιάς: Θερμική ακτινοβολία 37,5 kW/m2 για χρόνο έκθεσης 16 (min) λεπτά |
Υπερπίεση 700 mbar |
|
Πύρινη σφαίρα: η ακτίνα της πύρινης σφαίρας |
|
Παρατηρήσεις:
| • | Λόγω του ότι οι Ζώνες I, II και III όπως ορίζονται παραπάνω αντιστοιχούν σε ισοδύναμα επίπεδα επικινδυνότητας μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες έκθεσης του ανθρώπου (διάρκεια έκθεσης, διάρκεια φαινομένου, δόση έκθεσης κ.λ.π.) τα παραπάνω προτεινόμενα όρια θερμικής ακτινοβολίας, υπερπίεσης ωστικού κύματος και συγκέντρωσης τοξικής ουσίας θα πρέπει να εξετάζονται πάντοτε σε συνδυασμό με τα χρονικά όρια για τα οποία ορίζονται (π.χ. IDLH 30 min) και για την χρονική διάρκεια που τεκμηριωμένα εφαρμόζονται για κάθε φαινόμενο και σενάριο που εξετάζεται στη μελέτη ασφάλειας. |
| • | Ο τύπος της έντασης ακτινοβολίας ισχύει για ακίνητο παρατηρητή. Για φαινόμενο Λίμνη Φωτιάς ο χρόνος έκθεσης ακίνητου παρατηρητή λαμβάνεται ίσος με 40 sec, η ένταση ακτινοβολίας για ακίνητο παρατηρητή είναι 15 KW/m2, 6 KW/m2 και 3 KW/m2 για δόσεις 1500, 450 και 170 TDU αντίστοιχα. |
| • | Για φαινόμενο BLEVE ο χρόνος έκθεσης ακίνητου παρατηρητή λαμβάνεται ίσος με τη διάρκεια του φαινομένου. |
Ορισμοί:
D5: Ευστάθεια D (ουδέτερη) και ταχύτητα ανέμου 5 m/s
F2: Ευστάθεια F (σταθερή) και ταχύτητα ανέμου 2 m/s
TDU: Οι επιπτώσεις της θερμικής ακτινοβολίας στον άνθρωπο είναι συνάρτηση της λαμβανόμενης δόσης θερμικής ακτινοβολίας (D), η οποία υπολογίζεται από την ένταση θερμικής ακτινοβολίας (q) και από το χρόνο έκθεσης (t) δίνεται από τον τύπο D=q4/3*t και εκφράζεται σε TDU (1 TDU=1(KW/m2)4/3s). Η δόση υπολογίζεται για ακίνητο ή κινούμενο παρατηρητή και στην τελευταία περίπτωση η ένταση μεταβάλλεται με την απόσταση.
LC50 (Lethal Concentration 50): Η θανατηφόρα Συγκέντρωση 50, ορίζεται ως η συγκέντρωση μιας τοξικής ουσίας στον αέρα, η οποία είναι πιθανό να προκαλέσει θάνατο στο 50% του πληθυσμού λόγω εισπνοής για καθορισμένο χρόνο έκθεσης 30 min.
LCI (Lethal Concentration 1): Η θανατηφόρα Συγκέντρωση 1, ορίζεται ως η συγκέντρωση μιας τοξικής ουσίας στον αέρα, η οποία είναι πιθανό να προκαλέσει θάνατο στο 1% του πληθυσμού λόγω εισπνοής για καθορισμένο χρόνο έκθεσης 30 min.
IDLH (Immediately Dangerous to Life and Health): Ως IDLH ορίζεται η μέγιστη συγκέντρωση μιας τοξικής ουσίας στον αέρα, στην οποία μπορεί να εκτεθεί ένας υγιής εργαζόμενος για 30 min και να διαφύγει χωρίς να υποστεί μη-ανατάξιμες βλάβες στην υγεία του ή τραυματισμούς που να εμποδίζουν τη διαφυγή του (κυρίως ερεθισμούς ματιών ή πνευμόνων). Τα όρια IDLH αναφέρονται αποκλειστικά στις βλάβες που επέρχονται με την εισπνοή τοξικής ουσίας και αφορούν βλάβες σοβαρές και μη-ανατάξιμες.
Ζώνη I: Σοβαροί τραυματισμοί και θάνατοι σε σημαντικό ποσοστό.
Ζώνη II: Μη ανατάξιμες βλάβες αναμένονται στην υγεία για τα περισσότερα άτομα και πιθανοί θάνατοι σε μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Στη ζώνη αυτή γίνονται συστηματικές ενέργειες διάσωσης από τα σωστικά συνεργεία.
Ζώνη III: Δεν αναμένονται θάνατοι ενώ σε σχετικά μικρό αριθμό ατόμων αναμένονται βλάβες στην υγεία τους. Η διάσωση γίνεται κυρίως με ίδια μέσα από τον πληθυσμό και σε λίγες περιπτώσεις από τα σωστικά συνεργεία.